غم روزگار را نخورید

آخرین باری که نوه‌ها و بچه‌ها جمع شده بودند در خانه آقاجان، آنقدر غر زد و به همه خرده گرفت که توی ذوق همه خورد.دست آخر هم گفت مگر شما خانه و زندگی ندارید که می‌آیید خانه من‌‌‌چتر باز می‌کنید؟

مادر می‌گوید سال‌هاست او را این‌طوری ندیده است، تقریبا از وقتی که بی‌بی مرد.

دایی می‌گوید این دفعه با شنیدن خبر مرگ یکی ازهم دوره‌ای‌های قدیم که یار غارش بوده، این‌طوری شده است.

دایی می‌گوید شاید آقاجان افسرده شده باشد و حسین پسر دایی که روانشناسی می‌خواند می‌گوید باید ببریمش پیش مشاور.

ولی آقاجان فعلا ریخت ما را هم تحمل نمی‌کند، مشاور که جای خود دارد.

این روایت سینا از وضعیت پدر بزرگ خودش است. پدر بزرگ سینا 76 سال دارد و 15 سال پیش همسرش را از دست داده و تنها زندگی می‌کند. او اخیرا خیلی از روابط اجتماعی خود را قطع کرده و کاملا منزوی شده است. او هم یکی از سالمندان افسرده‌ای است که در جامعه زندگی می‌کنند.

سالمندان، دومین گروهی هستند که بعد از نوجوانان در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.

طاهره علوی‌تبار، روانشناس معتقد است که سالمند نیز مانند هر فرد دیگری ممکن است دچار افسردگی شود. یکی از عوامل موثر در افسردگی سالمندان، عوامل جسمی و ایجاد تغییرات پیری در مغز است.

او مصرف دارو‌های دارای عوارض را از دیگر دلایل افسردگی سالمندان می‌داند.

براساس تحقیقات انجام شده، سالمندان به طور متوسط روزی 6 نوع دارو مصرف می‌کنند که تداخل و تأثیرات این داروها می‌تواند در فرد سالمند ایجاد افسردگی کند.

از نظر علوی تبار، سالمند با از دست دادن قدرت کنترل خود بر محیط و مواجهه با غم از دست دادن دوستان و همسالان خود افسردگی را تجربه می‌کند.

اگر سالمند در خانواده از حمایت و پذیرش خوبی برخوردار باشد این بحران‌ها را بهتر پشت سر می‌گذارد که در مورد پدر بزرگ سینا، به نظر می‌رسد ویژگی‌های شخصیتی خود او نیز به منزوی شدن و افسردگی اش دامن زده است.

علائم افسردگی سالمندی

برخی علائم افسردگی از قبیل احساس اندوه، لذت نبردن از مسائل روزمره، اشتغال ذهنی به مرگ و اختلالات خواب و اشتها (چه به صورت افزایش و چه در جهت کاهش) علائمی هستند که در تمام افسردگی‌ها مشترکند اما آنچه که به صورت خاص در سالمندان بروز می‌کند، اختلال حافظه و عدم شناخت اطرافیان و عدم تمرکز است.

فرد سالمند به محیط اطراف بی‌علاقه و بی‌توجه است و فراموش کار می‌شود. این حالت در فرد سالمند حتی ممکن است با بیماری‌های دیگری همچون دمانس (زوال عقل) اشتباه شود.

همان‌طور که افسردگی علل مختلفی دارد، درمان‌های مختلفی هم دارد. به عنوان مثال، اگر فرد دچار مشکلات جسمی است و از داروهای مختلف استفاده می‌کند، ابتدا باید مشکلات جسمی او را حل کرد. تأثیراتی که بسیاری از داروها در بدن می‌گذارند، می‌تواند باعث ایجاد افسردگی شود.از روش‌های دیگر درمانی، درمان‌های دارویی است. فرد باید از داروهای ضدافسردگی استفاده کند و در مواردی که بیماری سالمند بسیار شدید و پیشرفته است، به نحوی که سوء تغذیه پیدا کرده یا افکار خودکشی دارد، ممکن است که از الکتروشوک نیز استفاده شود.

خانواده درمانی

همان‌طور که گفته شد، خانواده در زدودن افکار منفی و کمک به بهبود افسردگی سالمندان نقش بسزایی دارد.

علوی تبار معتقد است که گرچه باورش سخت است اما یک نوزاد که به خانواده اضافه می‌شود، می‌تواند افسردگی را از پدربزرگ یا مادربزرگ سالمند خانواده بزداید. تاب دادن او وقتی در گهواره است یا قصه گفتن برای او و تجدید علاقه و پیوند با او، سالمند را دوباره با زندگی پیوند می‌دهد.

اعضای خانواده باید طوری رفتار کنند که سالمند بداند مورد توجه خانواده و اطرافیان است و از تجربه‌اش استفاده می‌شود. همچنین خانواده‌ها می‌توانند وظایفی را به سالمندان محول کنند تا آنها احساس بیهودگی نداشته باشند. باید توجه داشت که سالمندان سرعتشان کم و دقتشان زیاد است و می‌توان کارهایی را که نیاز به سرعت بالا ندارد، به آنها واگذار کرد.