امکان ایجاد شرایط اضطرار در دانشگاه و جامعه

این اقتصاددان در گفتگو با مهر درباره تاثیر هدفمندسازی یارانه ها بر فضای دانشگاه به شاخص تکافو به عنوان شاخصی علمی اشاره کرد و با طرح معیاری با عنوان «تکافوی آموزش» گفت:«آموزش یکی از حوزه هایی است که در جامعه ایرانی به دلایل متعدد تقاضای زیادی برای آن وجود دارد. آموزش عالی یکی از حوزه هایی است که کاهش قیمت محصولی مانند انرژی، تقاضا برای آن را افزایش داده است».

وی افزود:«با توجه به اینکه انرژی یک کالای کم کشش از نظر تقاضا تلقی می شود طبیعی است که افزایش قیمت انرژی باعث شود مخارج مردم افزایش یابد و جای کمتری را برای اقلام دیگر از جمله آموزش باقی بگذارد بنابراین انتظار ما این است که تکاپوی آموزش کاهش پیدا کند یعنی علی الاصول انتظار داریم تعداد کسانی که می توانند هزینه های آموزش را فراهم کنند کاهش یابد».

این استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف ذکر دو تکمله بر این بحث را لازم دانست و گفت: «تکمله اول این است که اصولا اصلاح قیمت انرژی به چه صورت اجرا شود یعنی آنچه امروز تحت عنوان اصلاح قیمت حامل های انرژی مورد بحث قرار می گیرد هم می تواند با یک توان و ظرفیت کارشناسی و اجرایی مناسب انجام شود که باعث شود آثار بلند مدت این کار فشارهای کوتاه مدت ناشی از عملیاتی شدنش را جبران کند. ضمن اینکه می تواند به نحوی اجرا شود که نه تنها به آثار مثبت بر روی اقتصاد و بهتر شدن شرایط جامعه منجر نشود بلکه اثرات زیان بارش سالها نیز به طول بیانجامد».

مسعود نیلی که حضور در جایگاه معاونت سازمان برنامه و بودجه را در سابقه مدیریتی خود دارد در پاسخ به اینکه چه تدابیری برای جلوگیری از ایجاد اضطرار در آموزش عالی در پی حذف یارانه های انرژی پیشنهاد می کند ، گفت:«اینکه افزایش قیمت حامل های انرژی در آموزش عالی ایجاد شرایط اضطرار می کند یا خیر به این بستگی دارد که اصلاح قیمت حامل های انرژی به درستی اجرا شود یا اینکه بد اجرا شود. اگر اصلاح قیمت حامل های انرژی بدون انضباط مالی و بدون انضباط پولی اجرا شود و فقط افزایشی در قیمت انرژی اتفاق بیافتد و بیشتر شاهد آشفتگی مالی باشیم، طبیعتا این افزایش قیمت حامل های انرژی منجر به یک تورم قابل توجه خواهد شد که ممکن است اثرات زیان بارش سالها به طول بیانجامد».

وی خاطرنشان کرد:«حال اگر اصلاح قیمت حامل های انرژی در فضای منضبط پولی و مالی و با یک آینده نگری مناسبی اجرا شود در آن صورت می توانیم یک گذار کوتاه مدت با فشارهای اقتصادی داشته باشیم و پس از آن شاهد بهبود وضعیت اقتصادی و شکوفایی اقتصادی نیز باشیم».

نیلی تاکید کرد:«اصلاح قیمت حامل های انرژی یک عنوان است. اینکه این عنوان چطور اجرا شود می تواند یک اجرای همراه با موفقیت و بهبود وضعیت اقتصادی را رقم بزند و امکانات دولت را بهبود ببخشد یا اینکه طوری اجرا شود که شرایط نامناسب و وضعیت خیلی بدی را در اقتصاد ایجاد کند. در یک فضای ذهنی راجع به اصلاح قیمت حامل های انرژی صحبت نمی کنیم بلکه راجع به تغییری صحبت می کنیم که می تواند بر حسب کیفیت کار کارشناسی و کیفیت اجرا نتایج بسیار مثبت یا بسیار زیان باری داشته باشد».

این اقتصاددان در تشریح نمونه ای از وجوه مثبتی که کیفیت بالای اجرای اصلاح قیمت حامل های انرژی می تواند در پی داشته باشد به اصلاح ساختار نظام مالی سلامت در کشور اشاره کرد و گفت:«اگر دولت منابعی را که از طریق افزایش قیمت حامل های انرژی ایجاد می شود صرف توسعه بیمه خدمات درمانی کند، می تواند به اصلاح ساختار نظام مالی سلامت نیز فکر کند. ممکن است دولت منابعش را برای توسعه نظام بیمه در کشور استفاده کند و در آن صورت باعث شود که نه تنها بخش بهداشت و درمان در کشور آسیب نبیند بلکه بهبود نیز پیدا کند. به همین دلیل است که تاکید دارم قضاوت در مورد نتایج عملیاتی شدن آنچه که تحت عنوان هدفمندسازی یارانه ها عنوان می شود به طور کامل در گروی میفیت طراحی و کیفیت اجرای این طرح است».

مسعود نیلی تاکید کرد:«ساز و کار دولت برای اصلاح قیمت حامل های انرژی برای من روشن نیست و موضوعاتی که مورد بحث قرار می گیرد خیلی مبهم است».

این استاد اقتصاددان دانشگاه صنعتی شریف در دوره ای سرپرستی کمیته خصوصی سازی در کشور را عهده دار بوده و یکی از نویسندگان کتاب «اقتصاد و عدالت اجتماعی» نیز است در پاسخ به اینکه سرنوشت آموزش عالی خصوصی با عملیاتی شدن هدفمندسازی یارانه ها چه می شود ، گفت:«الآن همه چیز نامشخص است و مشخص نیست دقیقا قرار است چه اتفاقی بیافتد. اگر برنامه اجرایی راجع به انجام این کار (اصلاح قیمت حاملهای انرژی) مشخص شود آنگاه می شود وارد این بحث هم شد که چه اتفاقی برای آموزش عالی خصوصی می افتد».

نیلی خاطرنشان کرد:«تاثیر افزایش قیمت حامل های انرژی بر سرنوشت آموزش عالی خصوصی کشور بستگی به کیفیت اجرای این کار دارد. نمی توان گفت اصلاح قیمت حامل های انرژی منجر به محدود شدن آموزش عالی خصوصی می شود یا منجر به توسعه آن. زیرا این محدود شدن یا توسعه پیدا کردن بستگی به کیفیت اجرای اصلاح قیمت حامل های انرژی دارد. این در حالیست که هنوز مشخص نیست قرار است چه اتفاقی بیافتد».