نرخ تورم تک‌رقمی نشده است

رئیس کل بانک مرکزی اوایل امسال نیز و عده‌ای مبنی بر کاهش نرخ تورم و تک‌رقمی کردن آن تا شهریور 88 داده بود و اکنون زمان عمل به این وعده فرا رسیده است. با وجود این، آمارهاو استانداردهای بانک مرکزی که براحتی توسط هر کاربر اینترنتی قابل دسترسی است، روایت متفاوتی از ادعای آقای بهمنی ارائه می‌کند؛ روایتی که یک ماجرای نه چندان قدیمی و البته جنجالی و معروف را در خاطره‌ها زنده می‌کند.

در کوران مناظره های انتخاباتی بود که از تفاوت دو شیوه محاسبه نرخ تورم سخن به میان آمد. شیوه نخست محاسبه تورم نقطه‌ای یا نقطه به نقطه است که از مقایسه ماه به ماه، مقدار تغییر شاخص‌های قیمت به دست می‌آید. اما این شاخص به علت محدوده کوتاه زمانی که برای محاسبه در نظر می‌گیرد، شاخص استانداردی برای محاسبه تورم محسوب نمی‌شود. لذا سخن از دومین شاخص به میان می‌آید که همان نرخ تورم واقعی است و براساس آن تغییرات شاخص قیمت‌ها در نرم زمانی 12 ماهه (12 ماهه منتهی به یک ماه خاص سال)‌ بررسی می‌شود و لذا تمام ویژگی‌های افت و خیز قیمت‌ها را در زمان کافی به نمایش می‌گذارد.

به‌زعم کارشناسان اقتصادی و همچنین تصریح استانداردها و آمارهای بانک مرکزی، اگر تورم 12 ماهه تک‌رقمی می‌شد، موفقیت بزرگ و منحصر به فردی به حساب می‌آمد؛ اما جایگزین کردن یک شاخص غیراستاندارد و نرخ تورم خواندن آن، سپس استفاده از آن برای اعلام موفقیتی که اقتصاد ایران سال‌ها در انتظار تحقق آن است، روش درستی نیست وبیشتر به بازی با آمار شبیه است.برای اثبات این قضاوت، کافی است به سایت اینترنتی بانک مرکزی مراجعه شود. در اطلاعات‌ منتشر شده این سایت درباره وضعیت شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در شهریور 88 - یعنی همان ماهی که رئیس کل بانک مرکزی تک‌رقمی شدن تورم در آن را نوید داده- می‌بینیم که نرخ تورم در 12 ماهه منتهی به شهریور 88، معادل 5/18 درصد گزارش شده است. البته در این گزارش آمده است؛ رشد شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در شهریور 88 از 1/13 درصد در مرداد 88 به 3/9 درصد در شهریور 88 کاهش یافته، اما روشن است این کاهش را به تصریح خود بانک مرکزی نمی‌توان کاهش تورم نامید.

نگاهی به گزارش‌های استاندارد بانک مرکزی درباره وضعیت نرخ تورم در سایر ماه‌های گذشته نیز نشان از چنین قضاوتی دارد و این بانک هرگز تورم نقطه‌ای را «نرخ تورم استاندارد» لحاظ نکرده است. البته روشن است نرخ تورم استاندارد نیز از اول امسال روند کاهشی داشته؛ اما این کاهش در 5/18 درصد فعلا متوقف شده است و هیچ تنزل قابل توجهی را به سوی تک‌رقمی شدن نشان نمی‌دهد.