لیگی که فقط درجا می‌زند!

لیگ برتر نهمین دوره خود را سپری می‌کند. نیم‌فصل اول از نیمه راه خود هم گذشته است. داربی‌های پایتخت و اصفهان را هم پشت سر گذاشته‌ایم، اما کیفیت کار همچنان راضی‌کننده نیست. تقریبا کمتر کسی به این موضوع توجه دارد. همه در حواشی کاذب بازی‌ها غرق شده‌اند. پس از گذشت 9 دوره از بازی‌های لیگ برتر، انتظار پیشرفت فاحشی به لحاظ کیفی می‌رود که با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند در این زمینه نه‌تنها پیشرفتی نداشته‌ایم که در برخی زمینه‌ها پسرفت داشته‌ایم. مجید جلالی، یکی از مربیانی است که نگاهی خوشبینانه به این قضیه ندارد. وی بصراحت عنوان می‌کند که کیفیت لیگ در بسیاری از بخش‌ها ثابت مانده و در قسمت‌های اندکی شاهد پیشرفت‌هایی خفیف هستیم. به باور جلالی، شاید در زمینه پاسکاری بین بازیکنان، گام‌های کوچکی رو به جلو برداشته شده است که البته تا رسیدن به مرز ایده‌آل، فاصله‌های بسیاری مانده است. نکته جالب توجهی که در این میان وجود دارد، بی‌تفاوتی باشگاه‌ها به کیفیت مسابقات است. حتی نتایج فصل گذشته نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا هم نتوانست هشدار خوبی به تیم‌ها باشد، چرا که در عمل ثابت شد لیگ برتر ایران در قیاس با بسیاری از لیگ‌های آسیایی از سطح پایین‌تری برخوردار است.

تاکید کفاشیان

علی کفاشیان، رئیس فدراسیون فوتبال که چندی پیش در نشست هم‌اندیشی مربیان رده‌های مختلف ملی با سرمربیان لیگ برتری و دسته اولی به این موضوع اشاره کوچکی داشت، اعتراف می‌کند که فوتبال کشورمان دچار رکود شده است: «به هر حال در این چند سال اتفاقات زیادی رخ دادند و باید بپذیریم که فوتبالمان دچار افت شده و پسرفت‌هایی نیز داشته‌ایم. دلایل مختلفی وجود دارند که باعث پسرفت فوتبالمان شده‌اند. باید بررسی‌های کاملی انجام داد تا مانع از این اتفاق شد. این فقط مربوط به فدراسیون نیست. باشگاه‌ها سهم عمده‌ای دارند و از ارکان این فوتبال هستند. تیم‌های ما نباید درجا بزنند. وقتی در فوتبال ما چنین پتانسیل بالایی وجود دارد و مردم و رسانه‌ها این‌چنین علاقه‌مند نشان می‌دهند، باید دنبال بالا بردن ظرفیت باشیم.»

کفاشیان در پاسخ به این پرسش که علت اصلی درجا زدن فوتبال باشگاهی ما چیست، می‌گوید: «ما در فدراسیون به عنوان بخش کوچکی در حال خدمت هستیم، اما بخش اعظم این موضوع به کسانی برمی‌گردد که درون زمین هستند. مردم از جامعه فوتبال انتظارات بحقی دارند. آنها انتظار کسب نتیجه دارند و باید مشکلات را کمتر کرد. این که چرا راندمان کم است و پسرفت داریم، قطعا به مسائل مدیریتی، ابزار کار، پول، دانش، امکانات و دیگر عوامل برمی‌گردد. وظیفه ما این است که این ضعف را برطرف کنیم. باید دست به دست هم بدهیم تا فوتبالمان را به پیشرفت برسانیم. اگر باشگاه‌ها کیفیت بالایی ارائه نکنند، تیم ملی ضرر می‌کند و وقتی تیم ملی ضربه بخورد، فوتبال مملکت زیر سوال می‌رود.»

دکتر ذوالفقارنسب، مربی باسابقه فوتبال کشورمان، پسرفت کیفی لیگ برتر را با توجه به شرایطی که بر فوتبال کشورمان حاکم است، امری طبیعی تلقی می‌کند. باور این کارشناس بر این است که استانداردهای بین‌المللی و حتی آسیایی باشگا‌‌ه‌های ایرانی اوضاع خوبی ندارند. وی این عقب‌ماندگی را به نظام باشگاه‌داری ما ربط می‌دهد.

ذوالفقارنسب به «جام‌جم» می‌گوید: «باشگاه‌های ما معیارهای لازم را ندارند. به‌جرات می‌توان گفت بیشتر تیم‌های ما زمین اختصاصی تمرین، امکانات بدنسازی، پزشکی و آزمایشگاه‌های اختصاصی ندارند. هیات مدیره اکثر باشگاه‌ها متخصص نیستند، حتی پزشکان متخصص نداریم و اصول تغذیه‌ بخوبی انجام نمی‌گیرد. این مسائل همگی زیرمجموعه باشگاه‌ها هستند. آنها یک هزینه مشخص برای تیم بزرگسالان خود دارند. براساس معیارهای شناخته شده باید 50 درصد بودجه را برای تیم‌های پایه هزینه کنند، اما می‌بینیم که 99 درصد بودجه در اختیار تیم بزرگسالان قرار می‌گیرد. در مجموع عقب‌ماندگی‌ ما به نظام باشگاه‌داری بازمی‌گردد و نباید از این اتفاق تعجب کرد، چون باشگاه‌ها خود چندان توجهی به این موضوع ندارند و فقط به کسب نتیجه فکر می‌کنند.»

ذوالفقارنسب در بخش دیگری از صحبت‌هایش به نبود دانش کافی نزد بسیاری از مربیان تیم‌های پایه اشاره می‌کند و آن را عاملی برای عدم پرورش بازیکنان استاندارد می‌داند. وی می‌افزاید: «فکر می‌کنم دانش مربیان بزرگسا ل‌خوب است. آنها خوب کار می‌کنند. وقت حرفه‌ای می‌گذارند و حرفه‌ای پول می‌گیرند، ولی وقتی به زیرمجموعه می‌روید، تفاوت‌ها یکدفعه بسیار فاحش می‌شود. یکباره می‌بینید سطح دانش مربیان پایه بسیار ضعیف است. امکانات به آنها نمی‌دهند. برای همین است که هر سال باشگاه‌ها 6، 7 مهره جابه‌جا می‌کنند؛ چون در پایه کاری انجام نمی‌دهند، مجبورند خریداری کنند. وقتی در تیم‌های پایه بازیکنان باکیفیتی پرورش پیدا نکند به مرور زمان سطح لیگ کاهش می‌یابد. شما می‌بینید که با گذشت 9 دوره از حرفه‌ای شدن لیگ برتر هنوز هم پیشرفت خوبی نداشتیم و حتی در برخی موارد که در حال پیشرفت بودیم هم درجا می‌زنیم و شاید در حال پسرفت هستیم. الان لیگ قهرمانان آسیا بخوبی نشان می‌دهد در کجای کار قرار داریم و اگر چاره‌ای نیندیشیم و به همین شرایط قانع باشیم، وضعیت بدتر هم خواهد شد.»

بی‌ثباتی مدیران

نادر دست‌نشان، مربی سابق مس، داماش و استیل‌آذین که در این فصل هدایت نساجی مازندران را به عهده گرفته است نبود ثبات مدیریتی را مهم‌ترین عامل درجا زدن فوتبال باشگاهی ایران می‌داند. این مربی با اشاره به حضور بازیکنان کشورمان در لیگ باشگاهی اسپانیا می‌گوید: «قبلا بازیکنان ما به بوندس‌لیگا می‌رفتند، اما حالا در لالیگا هم بازیکن داریم، بنابراین می‌توان گفت پتانسیل لازم برای پیشرفت را داریم، ولی وقتی مدیران باشگاه‌ها دائم در حال رفت و برگشت هستند نمی‌توانند تفکرات خود را درست اعمال کنند و معضلات زیادی به وجود می‌آید که باعث درجا زدن فوتبال کشورمان شده است. مربیان ثبات ندارند و در واقع همه به فکر نتیجه‌گیری هستند و در این میان کیفیت خیلی مطرح نیست.»

دست‌نشان معتقد است برخی قوانین فوتبال مشکلاتی ایجاد کرده‌اند و در عدم رشد کافی مسابقه‌های باشگاهی تاثیرگذارند. این مربی توضیح می‌دهد.: «ما سرمایه‌سوزی می‌کنیم. خیلی از بازیکنان شایسته ما براحتی هدر می‌روند. به عنوان مثال تنها تیم‌های ملوان و مقاومت سپاسی می‌توانند بازیکنان سرباز بگیرند، اما دیگر باشگاه‌ها از این مهم برخوردار نیستند. جالب این که همین 2 تیم هم خیلی کم بازیکن سرباز در اختیار دارند. شما اگر همین حالا به ترکیب این تیم‌ها توجه کنید می‌بینید سرباز بندرت در فهرست این تیم‌ها وجود دارد. وقتی ملوان و سپاسی نخواهند سرباز بگیرند دیگر تیم‌ها هم که اجازه چنین کاری را ندارند، بنابراین تکلیف این استعدادها چیست؟ باشگاه‌ها با چنین قوانینی کمتر دنبال بازیکن‌سازی هستند، چون وقتی زمان بهره‌برداری آنها فرا می‌رسد باید به باشگاه‌های نظامی بروند و البته خیلی‌ها به جایی نمی‌رسند. برای همین است که بسیاری از استعدادهای ما وقتی به سن لیونل مسی می‌رسند 2 سال است که فوتبال را کنار گذاشته‌اند»!

دلایل دیگر

برخی کارشناسان و مربیان دلایل دیگری را نیز برای درجا زدن لیگ برتر مطرح کرده‌اند. جلال چراغپور، کارشناس فوتبال روی دانش گروهی از مربیان زوم می‌کند. وی بر این باور است که اگر مربیان سطح علمی خود را به روز نکنند به مرور زمان سطح کیفی بازی‌ها پسرفت خواهد کرد. امیر حاج‌رضایی دیگر کارشناس فوتبال کشور نیز بصراحت روی درجا زدن رقابت‌های لیگ برتر تاکید می‌کند و درخصوص آنها هشدار می‌دهد. گروهی از مربیان لیگ برتری البته نحوه برگزاری مسابقه‌ها را بهانه قرار می‌دهند و آن را عامل بروز چنین مشکلاتی می‌دانند.

مظلومی و مایلی‌کهن برگزاری فشرده مسابقه‌ها را باعث افت کیفی بازی‌ها می‌دانند، این در حالی است که درجا زدن مسابقه‌ها موضوعی مقطعی نیست و هر فصل در قیاس با فصل قبل پیشرفت قابل ملاحظه‌ای ندارد.

علی رضایی