ضعف‌ها و قوت‌های بسته سیاستی نظارتی بانک مرکزی

دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز ضمن بررسی عملکرد بسته سیاستی - نظارتی بانک مرکزی در سال جاری و سال قبل، خاطرنشان ساخته است که بسته پیشنهادی بانک مرکزی برای سال 1388 در مجموع نقاط قوت و ضعف بسیاری دارد و به همین سبب شاید مناسب‌تر این باشد که مجددا کار بیشتریبر روی نقاط ضعف بسته پیشنهادی صورت گیرد تا مجموعه کاملی از دستورالعمل‌ها جهت ساماندهی شبکه بانکی کشور و به طور کلی بخش پولی اقتصاد ایران تهیه شود.

مرکز پژوهش‌هادر این بررسی افزوده است : بررسی به عمل آمده نشان می‌دهد که اعمال اصلاحات توسط رئیس کل بانک مرکزی در خصوص مواد خاص طی دوره اجرای بسته سیاستی سال 1388، در صورتی که شورای پول و اعتباری وجود نداشته باشد مطلوب است؛ اما اگر شورای پول و اعتبار فعال و برقرار باشد بهتر است این کار توسط شورای پول و اعتبار انجام و اصلاحات صورت گرفته توسط رئیس کل ابلاغ شود.

گزارشمرکز پژوهش‌ها در ادامه استفاده از یک دارایی به عنوان وثیقه در چندین بانک یا چندین طرح که امکان استفاده کامل از ارزش دارایی مورد ترهین را در چند بخش فراهم می‌کند، مناسب دانست ومی افزاید: تا تیرماه امسال هنوز ساز و کار اجرایی این برنامه به طور مناسب و کامل طراحی نشده و بانک‌ها نیز برای اجتناب از مشغله‌های بوروکراتیک، تمایلی به این کار نداشته‌اند. لذا باید از طریق طراحی یک ساز و کار قوی و مدیریت شده، بانک‌ها را موظف به اجرای این بخش از دستورالعمل کرد.

این گزارش می‌افزاید: ماده (10) بسته سیاستی سال 1388 با ماده (8) این بسته تا حدودی تناقض دارد، زیرا ممکن است سهم بخش مسکن را بیش از سقف تعیین شده یعنی 20 درصد افزایش دهد. چنانچه عملکرد 12 ماهه سال 1387 نیز نشان می‌دهد که سهم بخش مسکن و ساختمان از تسهیلات اعطایی و بدهی بخش غیردولتی حدود 22 درصد بوده است.

در بخش دیگری از این اظهارنظر آمده است: ماده (5) بسته سیاستی که در خصوص تعیین نرخ سود علی الحساب سپرده‌هاست یکی از مواد موثر به شمار می‌رود که بانک مرکزی برای شفاف‌شدن نرخ سود سپرده‌ها و جلوگیری از اعمال سلایق مختلف در نرخ‌گذاری سپرده‌ها خصوصا نرخ اوراق گواهی سپرده به نظام بانکی ابلاغ کرده است.

مرکز پژوهش‌ها سپس با مقایسه بسته‌های سیاستی دو سال اخیرآورده است : برخی از مواد مناسب بسته سیاستی سال 1387 در سال 1388 حذف و سبب افزایش نقاط ضعف بسته سیاستی در سال 1388 نسبت به سال 1387 شده است، ضمن این‌که برخی از مواد بسته سیاستی کلی و بدون ظرف زمانی و مکانی هستند و لذا از ضمانت اجرایی کمی برخوردارند.

همچنین در بسته سیاستی سال 1388 بحث تاسیس بانک مشترک در داخل ایران مغفول مانده است که چنانچه بیش از 40 درصد سهام آن متعلق به خارجیان باشد، بانک خارجی محسوب می‌شود و براساس ماده 31 قانون پولی و بانکی،تاسیس آن باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.