چه کسانی از حج پول پارو می‌کنند؟

شرکت‌های واسطه‌گر، سودجویان در سایه

وقتی مصطفی خاکسارقهرودی، رئیس سازمان حج و زیارت در گفتگو با «جام‌جم» اعلام می‌کند به دلیل تصمیم کمیته مبارزه با آنفلوآنزای خوکی، سازمان حج و زیارت امسال به جای اعزام 97 هزار نفر زائر که سهمیه ایران محسوب می‌شد تنها 65 هزار نفر را به حج می‌فرستد، شما لابد گمان می‌کنید امسال بازار دلالان فیش حج که از طریق خرید و فروش فیش‌های حج، سفر سالمندان را به حج تسهیل می‌کردند و جوان‌ها را خارج از نوبت می‌فرستادند، کساد می‌شود اما در اشتباهید! چون آنها به بهانه این که سال آینده ممنوعیتی برای اعزام سالمندان در کار نیست، همچنان مشغول خرید و فروش فیش به سالمندان هستند. به این گفتگو که خبرنگار روزنامه جام‌جم با یکی از این بنگاه‌ها داشته است توجه کنید:

مادربزرگ من خیلی آرزوی حج دارد. با توجه به این که ایشان بالاتر از سن مجاز برای اعزام به تمتع است، فکر می‌کنید راهی برای سفرشان به مکه وجود داشته باشد؟

دو راه را پیشنهاد می‌کنم. اولی خرید فیش حج تمتع موسم بعدی است که هزینه‌اش حدود 5 میلیون تومان است. راه دوم هم خرید فیش عمره برای اسفند است به قیمت یک میلیون و پانصد هزار تومان که البته راه دوم احتمالش تقریبا صددرصد است.

شما فکر می‌کنید نظر دولت درباره جلوگیری از اعزام بالای 65 ساله‌ها به حج تا سال آینده عوض می‌شود و یا از اسفند امسال به آنها اجازه سفر عمره رفتن می‌دهند؟ من در روزنامه‌ها خوانده‌ام آنفلوآنزای نوع A تا دو سه سال آینده هم ماندگار است.

بله مطمئن باشید آ‌نها نمی‌گذارند اوضاع همین‌طور بماند. ما اطمینان داریم مادربزرگ شما هم امسال به عمره می‌رود و هم سال آینده به تمتع.

خودم چطور؟ منظورم این است که اگر نخواهم منتظر بمانم راهی وجود دارد که بتوانم خارج از نوبت به حج اعزام بشوم؟

حتما. برای موسم بعدی حج، شما هم اعزام می‌شوید. البته قیمتش حدود 10 میلیون تومان است.

هر چند پاسخگوی تلفن این دفتر خرید و فروش فیش حج، قیمت اعزام خارج از نوبت یک غیرسالمند را حدود 10 میلیون تومان تعیین کرد، تماس‌های دیگر نشان داد این رقم گاهی تا 12 میلیون و 500 هزار تومان نیز صعود می‌کند.

نکته جالب اینجاست که برخی از این دفاتر سال‌هاست بدون داشتن مجوزی مشخص در حال فعالیت هستند و سازمان حج و زیارت به عنوان تنها متولی حج کشور با وجود شکایت‌های متعدد هنوز نتوانسته است از فعالیت آنها جلوگیری کند.

رئیس سازمان حج و زیارت در این باره توضیح می‌دهد: ما معتقدیم فعالیت این شرکت‌ها غیرقانونی است و از آنها شکایت کرده‌ایم و حتی این شرکت‌ها در دادگاه محکوم شده‌اند. اما اقدام اساسی‌تری که برای متوقف کردن این شرکت‌ها کردیم آزاد کردن خرید و فروش فیش حج از طریق 1500 دفتر ویژه سازمان حج و زیارت در سراسر کشور است.اما با وجود گفته‌های رئیس سازمان حج و زیارت این شرکت‌ها همچنان به فعالیت‌شان ادامه می‌دهند، این در حالی است که بسیاری از علمای دینی معتقدند فیش حج قابل انتقال نیست چرا که به عنوان تکلیفی شرعی به فرد منتقل می‌شود با این حال خلا‌‡های قانونی سبب شده است این شرکت‌ها با دلال فیش‌های حج سودهایی میلیونی به دست آورند.

سفارت هم بله؟!

«سفارت عربستان در اعزام زائران آزاد نقش دارد.» شنیدن این ادعا از زبان هرکس به جز خاکسار قهرودی جای شک و شبهه دارد، اما وقتی این موضوع از سوی رئیس سازمان حج و زیارت مطرح می‌شود، به شنوندگان اطمینان می‌دهد که سفارت عربستان از شیوه‌ای به جز شیوه سازمان حج و زیارت هر سال زائرانی را به عربستان می‌فرستد.

قهرودی اظهار می‌کند: این زائران را باید به 2 گروه تقسیم کرد. گروه اول کسانی هستند که از طریق آشنایی با سفیر و بدون پرداخت هزینه می‌روند، اما گروه دوم از طریق دلال‌ها به سفارت متصل می‌شوند و ویزا می‌گیرند.

او در پاسخ به این پرسش که گروه دوم تا چه سقفی هزینه می‌پردازند، می‌گوید: هرچند سفارت اظهار می‌کند هزینه‌ای برای صدور ویزای حج نمی‌گیرد، اما مسلم است که وقتی پای دلال‌ها وسط می‌آید کارها صرفا برای رضای خدا نیست به طوری که به واسطه دست به دست شدن ویزا بین سفارت و زائر و دلال گاهی قیمت آن به 7 میلیون تومان هم می‌رسد.

سود ناچیز 21 میلیارد تومانی

به گفته خاکسار قهرودی، سفارت عربستان هر سال حدود 2500 تا 3000 نفر را به این شیوه به حج می‌فرستد. سفارت عربستان اعزام این تعداد از زائران را حق خود می‌داند، اما سازمان حج و زیارت، نارضایتی خود را از این وضعیت به وزیر عربستان منتقل کرده است.

شاید شما هم از آن دست خوانندگانی هستید که خیال می‌کنید سهم 3000 نفری زائران آزاد سفارت در برابر سهمیه 97 هزار نفری امسال کشورمان رقمی ناچیز باشد، اما به این نکته توجه کنید که اگر هر زائر دستکم 7 میلیون تومان برای دریافت ویزا بپردازد، این رقم برای 3000 زائر حدود 21 میلیارد تومان خواهد شد که عدد کوچکی به نظر نمی‌آید!

رئیس سازمان حج و زیارت تاکید می‌کند: تعداد زائران امسال حدود 32 هزار نفر کمتر از حد مجاز تعیین شده از سوی سفارت عربستان بود، با توجه به موضوع و برای جلوگیری از تبدیل شدن این سهمیه به فرصتی برای اعزام زائران آزاد از سوی سفارت این کشور هم، نامه‌ای به وزیر حج عربستان نوشتیم و از آنها درخواست کردیم این حق را برای ایران محفوظ نگه دارند.

کره از آب گرفتن در کشورهای ثالث

سودجویان حج فقط در کشور خودمان یا سفارت عربستان نیستند و اصرار ایرانیان به حج رفتن از هر طریق ممکن باعث شده است، کشورهای ثالثی مثل دبی، قطر و ترکیه هم درگیر حج ایرانی‌ها شوند و صاحبان تورهای اعزامی به حج در این کشورها، در ازای دریافت پول‌های ایرانیان به آنها خدمات ارائه کنند.

از سوی دیگر با توجه به این که همه کشورها به نسبت جمعیت‌شان سهمی از اعزام زائر دارند و متقاضیان حج در گروهی از کشورهای اروپایی کمتر از سهمیه تعلق گرفته به آن کشور‌ها هستند، برخی صاحبان تورهای زیارتی، بخشی از این سهمیه‌ها را در ازای دریافت هزینه‌هایی به ایرانیان می‌دهند که این اقدام هم علاوه بر وجه خیرخواهانه‌اش، سود مالی برای صاحبان این تورها دارد.

حج نظارت قوی‌تری می‌خواهد؟

هرچند رئیس سازمان حج و زیارت که این روزها موضوع تمدید نشدن حکمش از طرف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شایعه رفتنش از سازمان حج و زیارت را قوت بخشیده است ادعا می‌کند سودجویی‌ها در حوزه حج، هیچ ارتباطی به نقص نظارتی این سازمان ندارد، اما واضح است که انحصاری شدن حج به واسطه اختیارات قانونی این سازمان آن را موظف به نظارت و جلوگیری از سوء‌استفاده‌های مالی کرده است.

در این میان، چشم بستن قانون بر نادرستی خرید و فروش فیش حج و ضعف وزارت امور خارجه و دیگر دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی در برابر اعزام زائران آزاد از مسیرهایی مانند سفارت عربستان و.... نیز همه در قوت گرفتن سوء‌استفاده‌ها از این سفر معنوی نقش داشته است.