اطلاعات خود را درباره سرطان روده کامل کنید

سرطان روده بزرگ، سومین سرطان شایع دنیاست. در سال‌های اخیر آمارهای به دست آمده از سرطان روده در کشور ما نشان می‌دهد که حدود 30 تا 40 درصد از موارد این سرطان در سنین پایین‌تر از 50 رخ می‌دهد، اما خوشبختانه اگر این سرطان زود شناخته شود، یکی از قابل‌‌درمان‌ترین سرطان‌هاست. این سرطان در زنان در رتبه سوم و در مردان در رتبه پنجم قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد شیوع این بیماری در کشور ما رو به افزایش است و به عنوان یکی از مهم‌ترین سرطان‌ها در هر دو جنس مطرح می‌شود که یکی از علت‌های مهم افزایش شیوع آن فرهنگ غلط غذایی در جامعه است.

سرطان روده بزرگ از نظر بافت‌شناسی یک نوع است که از تومورهای بدخیم به حساب می‌آید و می‌تواند در سمت چپ یا راست روده بزرگ ایجاد شود، ولی در قسمت چپ یا کولون نزولی بیشتر دیده می‌شود.

ژنتیک نقش زیادی در ابتلا به سرطان روده بزرگ دارد.

5 تا 10 درصد سرطان روده بزرگ، ارثی است که بیشتر باعث به وجود آمدن پولیپ‌های متعدد روده بزرگ می‌شود. این پولیپ‌های متعدد، پتانسیل آن را دارند که در آینده به سرطان تبدیل شوند. به این گروه خانوادگی، پولیپوز فامیلیاز گفته می‌شود. وقتی یک نفر از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا شود، براساس نوع پولیپ به اعضای دیگر خانواده توصیه می‌شود که حتما کلونوسکوپی شوند و ژنتیک‌شان تعیین شود. به این ترتیب، خیلی سریع و بموقع به تشخیص زمینه‌ای برای سرطان کولون می‌رسند و اگر پولیپ وجود داشته باشد، آن را برمی‌دارند و از سرطانی شدن روده جلوگیری می‌شود.

70 تا 80 درصد سرطان روده بزرگ از نوع تک‌گیر است که در این نوع سرطان سابقه شخصی در بستگان بیمار از نظر ابتلا به سرطان روده یا سایر سرطان‌های مرتبط وجود ندارد و فرد به صورت تک‌گیر به بیماری دچار می‌شود. با این وجود، به اعضای این خانواده هم توصیه می‌شود مورد بررسی قرار گیرند؛ چون احتمال ابتلا به سرطان در اعضای چنین خانواده‌ای بسیار بالاست.

به طور کلی به افراد 45 سال به بالا توصیه می‌شود به طور دوره‌ای، هر 5 سال یک بار کلونوسکوپی شوند و هر سال‌ آزمایش خون و آزمایش وجود خون در مدفوع را انجام دهند.

اگر سرطان روده بزرگ فردی از خانواده در سنین جوانی یا در سنین 45 40 سال دیده ‌شود، بخصوص اگر در سمت راست کولون فرد باشد یا سرطان‌های متعدد در فردی از خانواده دیده شده باشد، حتما اعضای درجه یک باید به طور دقیق بررسی شوند که اگر زمینه ابتلا به سرطان را داشتند، هرچه زودتر تشخیص داده شود.

علائم و عوامل موثر در‌‌ابتلا

علائم بالینی در این نوع سرطان بسیار متعدد است که البته توصیه می‌شود که شخص قبل از بروز هرگونه علائمی مورد بررسی قرار گیرد؛ چون بیشتر تومورهای روده تا مراحل پیشرفته بدون علامت هستند و حتی علائم دیررس آن برای این بیماری اختصاصی نیست و ممکن است در سایر بیماری‌های روده نیز مشاهده شود.

اغلب بیماران مبتلا به سرطان دارای علائمی مانند خونریزی، تغییر در اجابت مزاج، یبوست، اسهال، دردهای شکمی، کم‌خونی، کاهش وزن و کم‌اشتهایی هستند. علائمی که نشان‌دهنده انسداد روده است مثل تغییر قطر مدفوع نیز دیده می‌شود و زمانی‌که بیمار با این علائم به پزشک مراجعه می‌کند، یعنی تومور بزرگ شده است.

فاکتور اصلی در ابتلا به این بیماری ژنتیک است، اما ثابت شده رژیم غذایی نقش زیادی در ابتلا به این بیماری دارد. مصرف زیاد چربی و گوشت قرمز، موادی که دارای نیترات زیاد هستند مثل ترشی‌ها یا غذاهایی که مدت زمان زیادی از پخت آنها گذشته، همچنین کنسروها که مواد افزودنی به آنها اضافه شده، غذاهای نمک‌سود و کشیدن سیگار در ایجاد آن تاثیر دارد و با مصرف میوه و سبزی تازه که سرشار از ویتامینC است و موادی که دارای ارسنیک و کلسیم هستند، می‌توان از بروز این نوع سرطان جلوگیری کرد. از عوامل موثر دیگر، ورزش و کنترل وزن است.

تشخیص و درمان

بهترین راه تشخیص قطعی و زودرس سرطان روده، انجام کلونوسکوپی است. این کار باید توسط فردی ورزیده انجام شود تا تمام روده کاملا بررسی شود. در صورت وجود هر ضایعه‌ای، نمونه‌گیری می‌شود و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بهترین راه درمان سرطان‌ها، بخصوص سرطان روده، جراحی است و هر چه زودتر تشخیص داده شود، جراحی موفقیت‌آمیزتر خواهد بود؛ چون دست‌اندازی به نقاط دورتر مثل غدد لنفاوی، کبد و ریه صورت نگرفته و شانس بهبود فرد تا 90 درصد وجود دارد.

جراحی براساس مرحله سرطان، به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد.

معمولا بعد از جراحی، از شیمی‌درمانی برای کشتن سلول‌های سرطانی باقیمانده استفاده می‌شود.

گاهی هم نیاز به پرتودرمانی است که در این روش از اشعه ایکس با انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. گاهی بعد از عمل جراحی، با قرار دادن وسیله‌ای در شکم بیمار که پرتو ایجاد می‌کند، رادیوتراپی می‌کنند.

دکتر فرامرز درخشان