راه‌حل نهایی اتصال

استاندارد جهانی که این فناوری بر آن مبتنی است، استاندارد IEEE 802.16 است که به آن استاندارد «دسترسی بی‌سیم پرسرعت» نیز می‌گویند. نام وایمکس را انجمنی به همین نام در ژوئن سال 2001 مهر زد. این انجمن وایمکس را چنین تعریف می‌کند:

فناوری‌ای مبتنی بر استاندارد که دسترسی بی‌سیم پرسرعت را در مقابل با روش‌های کابلی و DSL عرضه می‌کند و به‌عنوان راه‌حل نهایی محسوب می‌شود.

دو واژه دیگر از دل WiMax بیرون آمده‌اند که در واقع کارکرد وایمکس را به‌دو نیم می‌کنند:

وایمکس ثابت و وایمکس متحرک که به استانداردهای 802.16d و 802.16e هم نسبت داده می‌شوند. البته گفتنی است که دلیل این موضوع این است که استاندارد 802.16d به‌خاطر این‌که بحث متحرک بودن را در خود نداشت، به وایمکس ثابت و نسخه بعدی آن به وایمکس متحرک مشهور شد.

کاربردهای وایمکس

اینترنت وایمکس برای ایجاد ارتباطات اینترنتی پس از سونامی در اندونزی به‌کار گرفته شد. به‌جز رادیوهای آماتور، تمام بسترهای ارتباطی در اندونزی از بین رفت و ارتباط با ناحیه بیرون از فاجعه غیرممکن شده بود. با کمک وایمکس توانستند جریان اطلاعات را مجددا راه‌اندازی کنند.

همچنین وایمکس برای برقراری ارتباطات در مناطق طوفان‌زده کاترینا نیز به‌کار رفت و با کمک سرویس‌های VoIP و شبکه‌های Wi-Fi اطلاعات به‌سرعت در آن ناحیه به‌جریان افتاد.

اینترنت وایمکس کاربردهای دیگری نیز دارد و می‌تواند در زمینه‌های زیر به‌کار آید:

× اتصال نقاط داغ (hotspot) Wi-Fi به اینترنت

× راه‌حل دوم و نهایی برای نقاطی که امکان دسترسی DSL وجود ندارد

 × ارائه خدمات مخابراتی و دیتا

وایمکس ثابت و متحرک

سرویس‌های وایمکس ثابت که داخل ساختمان نصب می‌شوند، شیوه متداول استفاده از اینترنت وایمکس است.
اما افت کیفیت امواج رادیویی در این سرویس‌ها، به عوامل زیادی بستگی دارد. نصب غیرحرفه‌ای تجهیزات گران بیرون ساختمانی، استفاده از سخت‌افزارهای بیشتر و دوری و نزدیکی به آنتن اصلی وایمکس تنها بخشی از عوامل وایمکس‌های ثابت است. در حالی که تجهیزات وایمکس‌های بیرونی، به‌ندرت به‌اندازه یک لپ‌تاپ می‌رسد و نصب آنها درست به نصب دیش‌های ماهواره شباهت دارد.

بدین ترتیب، تمرکز اصلی ارائه وایمکس روی دستگاه‌های متحرک است. تلفن‌های همراه، کامپیوترهای جیبی، دستگاه‌های جانبی کامپیوتری که به لپ‌تاپ‌ها متصل می‌شوند و از هم‌اکنون برای سرویس‌های وای‌فای هم موجود هستند، مخاطبان اصلی سرویس متحرک وایمکس به‌شمار می‌روند.

ضمن آنکه از نظر فناوری، وایمکس بسیار بیشتر به وای‌فای نزدیک است تا فناوری تلفن‌های همراه 3G. انجمن وایمکس فهرستی از دستگاه‌هایی که از وایمکس پشتیبانی می‌کنند را در وب‌سایت خود قرار داده است. این دستگاه‌ها می‌توانند به لپ‌تاپ‌ها، دستگاه‌های اینترنت موبایل (MID) و... نصب شوند.

وایمکس در مقابل با وای‌فای

برای بسیاری از افراد، تمیز دادن وای‌فای و وایمکس دشوار است. چرا که هر دو این فناوری‌ها، فناوری‌های بی‌سیم و اتصال اینترنت هستند. این دو فناوری در بخش‌های زیر با هم متفاوت‌اند:

× وایمکس از طیف برای اتصال نقطه‌به‌نقطه (P2P) به اینترنت استفاده می‌کند. استاندارد متفاوت 802.16 شیوه‌های مختلف دسترسی را تعریف کرده است و این شیوه‌ها چه در مورد دسترسی ثابت و دسترسی متحرک با وای‌فای متفاوت است.

× وای‌فای از طیف تائید نشده برای دسترسی به شبکه استفاده می‌کند و در دستگاه‌های مصرفی محبوب‌تر است.
وایمکس و وای‌فای مکانیزم‌های کیفیت خدمات (QoS) متفاوتی دارند. وایمکس از مکانیزمی مبتنی بر اتصالات میان ایستگاه مرکز و دستگاه کاربر استفاده می‌کند. هر اتصال بر مبنای الگوریتم‌های زمان‌بندی برقرار می‌شود. وای‌فای از مکانیزم QoS شبیه به اترنت استفاده می‌کند. در این مکانیزم بسته‌های اطلاعاتی می‌توانند با اولویت‌های مختلف ارسال و دریافت شوند. به‌عنوان مثال بسته‌های VoIP با اولویت بالاتری نسبت به بسته‌های مرور صفحه‌ها ارسال و دریافت می‌شوند.

× وای‌فای پروتکل کنترل دسترسی به رسانه CSMA/CA را اجرا می‌کند که اتصالی connectionless و مبتنی بر مجادله است، حال آن‌که وایمکس از MAC مبتنی بر اتصال استفاده می‌کند.

× وای‌فای از استاندارد 802.11 پیروی می‌کند اما وایمکس از استاندارد جدیدتر 802.16 پیروی می‌کند.
هر دو این فناوری‌ها از توپولوژی‌های PeertoPeer و ad hoc پشتیبانی می‌کنند.

وایمکس در ایران

ماجرای وایمکس در ایران جالب‌تر است. هنوز یک ماه از تاریخ عرضه اینترنت وایمکس در ایران نگذشته است، علاوه بر قیمت فوق‌العاده بالای اینترنت وایمکس، نکته‌ای که باید به‌آن توجه کرد این است که شرکت‌های دارای پروانه وایمکس، اجازه ارائه سرویس‌های متحرک را ندارند و تنها ویژگی اینترنت وایمکس نسبت به دیگر سرویس‌های اینترنتی را غیرفعال کرده‌اند (که البته تقصیر این شرکت‌ها نیست).  اینترنت وایمکس تا حدی رقیب اینترنت‌های نسل 3 مخابراتی به‌حساب می‌آید و از آنجا که تکلیف اپراتور سوم مخابرات ما مشخص نشده است، معلوم نیست کی بشود روی اینترنت متحرک وایمکس حساب کرد.

میلاد پیکانی