همه آنچه باید درباره خدمت سربازی بدانیم

مدت زمان سربازی در حال حاضر چقدر است و برای افراد تحصیل کرده چقدر کم می‌شود؟

طبق قانون مدت خدمت سربازی 30 سال است که به 4 دوره تقسیم می‌شود. دوره ضرورت 2 سال، دوره احتیاط 8 سال، دوره ذخیره اول 10 سال و دوره ذخیره دوم نیز 10 سال است.

ستاد کل نیروهای مسلح قبلا مدت خدمت سربازی را از 2 سال به 18 ماه کاهش داد که برای بعضی از مناطق و افراد تحصیلکرده کمتر از آن است.

به عبارت بهتر خدمت سربازی در حال حاضر 18 ماه است. البته خدمت برخی افراد مقداری هم کاهش می‌یابد. مثلا کسانی که در مناطق محروم هستند، مدت خدمت آنها 17 ماه و افرادی که در مناطق عملیاتی هستند 16 ماه است. همچنین علاوه بر آن از مدت خدمت فرد دارای لیسانس یک ماه، فوق‌لیسانس 2 ماه، دکتری 3 ماه و فوق‌تخصص 4 ماه در یکی از 3 حالت‌های مورد اشاره کم می‌شود.

بنابراین افراد تحصلیکرده که در هر کدام از این سه حالت قرار بگیرد، خدمتشان کم می‌شود. یعنی اگر سرباز لیسانس در منطقه عملیاتی باشد، 3ه ماه از 18 ماه سربازی‌اش کم خواهد شد.

این موضوع شامل فوق‌دیپلم‌ها نمی‌شود؟

نه.

چرا؟

مدت خدمت سربازی این طوری نیست که یک عده اینجا نشسته باشند یک چرتکه یا ماشین حسابی بزنند و بگویند که حالا این باشد و این نباشد.

باید توجه داشت که مدت سربازی، معافیت‌ها، عدم خرید خدمت، به‌کارگیری سربازان در محل سکونت و... همه اینها استدلال خاص خود را دارد.

مدت خدمت سربازی را با توجه به 2 تا عامل عمده تعیین می‌کنیم یکی تعداد مشمولین اعزامی دوم نیاز نیروهای مسلح.

با توجه به نیازی که ما به فوق‌دیپلم داریم و تعداد مشمولان فوق‌دیپلم اعزامی به این نتیجه رسیدیم که آنها در شمول کسر خدمت قرار نمی‌گیرند و بر همین اساس ممکن است در آینده باز خدمت برگردد به 24 ماه و این یک چیز طبیعی است.

مجلس درخصوص مدت خدمت مصوبه‌ای داشته و همچنین شایعاتی وجود دارد که مدت خدمت از 18 ماه به 16 ماه تغییر می‌یابد.

مجلس شورای اسلامی با اصلاح بند «الف» ماده 4 قانون خدمت وظیفه عمومی مدت خدمت را برای مشمولان زیردیپلم 24 ماه، دیپلم 22‌ماه، فوق‌دیپلم 20 ماه، لیسانس 18 ماه، فوق‌لیسانس 16‌ماه و دکتری را 14 ماه تعیین کرده است. لذا چنانچه مصوبه ستاد کل مبنا قرار گیرد، مدت خدمت افزایش پیدا کرده (البته بیشتر از 95 درصد سربازان) ولی اگر قانون مبنا قرار گیرد یعنی 24 ماه، خدمت 14 الی 24 ماه تعیین شده است.

معافیت و طرح کاهش خدمت سربازی که مورد موافقت رهبر معظم انقلاب قرار گرفت، شامل چه کسانی می‌شود؟

یکی از معافیت‌هایی که اجرا می‌شود، معافیت فرزند چهارم خانواده‌ای است که 3 برادرش خدمت سربازی را انجام داده‌اند. این که گفته می‌شود 3 عضو خانواده، به این دلیل است که بعضی از این افراد ممکن است دوره سربازی خود را متعهد به یکی از وزارتخانه‌ها یا سازمان‌ها بودند مثلا به وزارت آموزش و پرورش یا قوه قضاییه تعهد خدمتی داشتند یا حتی در نیروهای مسلح به صورت کادر خدمت کردند یعنی سربازیشان را به جای این که 2 سال باشد، 30 سال خدمت کرده‌اند یا به صورت پیمانی خدمت کرده‌اند که این مصوبه شامل آنها هم می‌شود.

یعنی اگر 3 فرزند یک خانواده خدمت کردند و حتی بعضی از این 3 نفر تعهد خدمتی به ادارات دولتی هم داشتند برادر چهارم معاف می‌شود؟

بله. همین طور است. اگر 3 فرزند کارت پایان خدمت گرفتند، فرزند چهارم معاف است.

چنانچه یکی از این 3 برادر از معافیت پزشکی استفاده کرده یا خدمت خود را خریده باشد، فرزند چهارم معاف می‌شود؟

نه. به هیچ وجه کسانی که از معافیت استفاده کرده‌اند هر نوع معافیتی، اعم از خرید خدمت، معافیت پزشکی، معافیت کفالت، معافیت رهبری و هر نوع معافیتی دیگر باشد، این مصوبه شامل آنها نمی‌شود و فرزند چهارم معاف نخواهد شد. چون حتما باید 3 فرزند به خدمت رفته باشند و کارت پایان‌خدمت داشته باشند نه معافیت.

حال اگر 5 برادر باشند، یکی از آنها معافیت دارد و 3 برادر خدمت رفته باشند، فرزند پنجم معاف می‌شود؟

فرقی نمی‌کند. برای معافیت یک فرزند حتما باید 3 فرزند خدمت کرده باشند. به ازای هر 3 فرزند خدمت کرده، یک فرزند معاف می‌شود. برای معافیت 2 فرزند 6 فرزند باید خدمت کرده باشند.

وضعیت خدمت فرزندان شهدا چطور است؟

برابر مصوباتی که داریم 2 تا از فرزندان شهدا معاف‌اند. ممکن است یک شهید قبل از شهادت سابقه جبهه یا اسارت داشته باشد، لذا فرزند سوم و حتی فرزند چهارم شهید می‌تواند از مقرراتی که برای رزمندگان یا برای آزادگان است، استفاده کند.

فرزندان آزادگان و جانبازان چطور؟

آزادگانی که 3 سال اسارت داشته باشند، یک فرزندشان معاف است. آزاده‌ای که کمتر از 3 سال اسارت داشته باشد، به ازای هر سال 6 ماه از خدمت فرزندش کسر خدمت می‌گردد. در مورد فرزندان جانبازان نیز یک فرزند جانباز 25 درصد و بالاتر معاف می‌شود، اما اگر جانبازی زیر 25 درصد باشد به تناسب جانبازی از خدمت فرزندش کسر می‌شود.

فقط یک فرزند جانباز زیر 25 درصد می‌تواند از این تسهیلات استفاده کند؟

بله فقط یک فرزند. یک رزمنده جانباز نمی‌تواند امتیازات خود را به 2 فرزند بدهد، اما اگر زن و شوهر هر 2 رزمنده یا جانباز هستند، هر کدام می‌توانند امتیاز خودشان را به یکی از فرزندان بدهند. البته اگر یک جانبازی، آزادگی و رزمندگی هم داشته باشد، می‌تواند از هر 2 تسهیلات برای 2 فرزندش استفاده کند.

فرزندان رزمندگان چطور؟

برای رزمندگان 30 ماه جبهه ملاک است. یعنی اگر رزمنده‌ای 30 ماه سابقه جبهه داشته باشد، یک فرزندش معاف می‌شود. اگر 60 ماه داشته باشد، 2 فرزندش از خدمت سربازی معاف هستند. کمتر از 30 ماه به نسبت حضور در جبهه از خدمت فرزندش کم می‌شود. اگر رزمنده‌ای 50 ماه سابقه جبهه دارد، برای 30 ماه یک فرزند معاف می‌شود و برای 20 ماه دیگر نیز به تناسب از خدمت فرزند دوم کسر می‌شود.

به تناسب کسر کردن خدمت یعنی چه؟ به عبارتی فرزند جانباز زیر 25 درصد یا رزمنده‌ای که کمتر از 30 ماه جبهه دارد، چقدر از خدمت فرزندش کم می‌شود؟

ما به خاطر 30 ماه جبهه 18 ماه سربازی را معاف می‌کنیم. اگر کمتر از این باشد، طبق فرمول محاسبه خواهد شد. این طور حساب می‌کنیم که می‌گوییم هر چقدر سابقه جبهه دارد ضرب در 60 درصد می‌شود بعد خدمتش را محاسبه می‌کنیم ببینیم خدمتش چقدر می‌شود. اگر خدمتش 14 ماه یا 13 ماه شود، از آن امتیازات تحصیلی یا حضور در منطقه عملیاتی هم می‌تواند استفاده کند. یعنی اگر فرد فوق‌لیسانس هم باشد، 2 ماه دیگر از خدمتش کسر خواهد شد.

قبلا وقتی طرح خرید خدمت بود، خانواده‌های ایثارگران و جانبازان از امتیازاتی برخوردار بودند، به عنوان مثال برادر یک جانباز زیر 25 درصد از 50 درصد تخفیف برخوردار می‌شد، اگر یک جانباز برای خرید خدمت برادرش از این طرح استفاده کرده آیا الان می‌تواند برای کاهش خدمت پسر یا دادمادش هم اقدام کند؟

مانعی ندارد. ایثارگرانی که قبلا از تسهیلات خرید خدمت (تخفیف مبلغ) استفاده کرده‌اند، می‌توانند برای معافیت یا کسر خدمت فرزند استفاده کنند.

فرزندان شهدا یا جانبازان و رزمندگان می‌توانند از 2 تسهیلات استفاده کنند؟

هر فردی بجز خانواده شهید می‌تواند از 2 تا تسهیلات استفاده کند. یعنی می‌تواند از امتیاز جانبازی و رزمندگی یا از جانبازی و آزادگی استفاده کند. بنابراین اگر فردی70 ماه سابقه جبهه دارد و 50 درصد جانباز است، برای آن 70 ماه 2 فرزندش معاف می‌شوند و برای50 درصد جانبازی هم 2 فرزند دیگرش معاف می‌شوند. بنابراین چنین افرادی می‌توانند 4 فرزند خود را معاف کنند.

ولی برای فرزندان شهدا قضیه فرق می‌کند. چون آنها محدودیتی ندارند. 2 فرزند شهید معاف می‌شوند همچنین دیگر فرزندان می‌توانند از امتیازات رزمندگی و جانبازی و امتیازات دیگر برخوردار شوند.

طرح کاهش خدمت سربازی آیا شامل فرزندان افرادی که در دوره جنگ تحمیلی در منطقه عملیاتی حضور داشته، اما سرباز بودند و در حال حاضر جانباز و آزاده نیستند، هم می‌شود؟

این مقررات شامل همه افرادی می‌شود که در منطقه عملیاتی حضور داشتند که عبارتند از کارکنان نیروهای مسلح اعم از کارکنانی که حالا پایور، کارمند و پیمانی هستند، سربازان وظیفه، بسیجیان، نیروهای مردمی و کارکنان دولت.

وضعیت فرزندان کارکنان دولت به چه صورت خواهد بود؟

کارکنان دولت 2 دسته‌اند یک عده کسانی بودند که از طریق نیروی مقاومت بسیج در جبهه‌ها حضور داشتند که فرزندان آنها از سوابق جبهه پدرانشان می‌توانند استفاده کنند و عده دیگر کسانی هستند که کارمند سازمان‌ها یا نهادهایی همچون صداوسیما، خبرگزاری جمهوری اسلامی یا سازمان تبلیغات بودند و برای انجام ماموریت‌های محوله این سازمان‌ها در جبهه‌ها حضور یافتند که فرزندان آنها از 50 درصد سوابق جبهه آنها می‌توانند استفاده کنند. یعنی اگر یک کارمند صداوسیما برای فیلمبرداری 50 ماه در جبهه حضور یافت، 25 ماه از سابقه جبهه‌ وی برای کسر خدمت فرزندش به تناسب محاسبه خواهد شد، اما نیروهای جهاد سازندگی سابق که به عنوان ماموریت در جبهه حضور می‌یافتند، از این قاعده مستثا هستند و همه سوابق جبهه آنها برای فرزندانشان محاسبه می‌شود.

دانشجویانی که به نوعی می‌توانند از مزایای کسر خدمت استفاده کنند، اما تا پایان سال 1389 که پایان مهلت اجرای این قانون است، همچنان دانشجو خواهند بود، آیا باید انصراف دهند؟

آنهایی که به هرحال الان دانشجو هستند 2 دسته هستند؛ یک دسته کسانی که اگر در حال حاضر اقدام کنند مطابق قانون فعلی به طور کلی معاف می‌شوند، مثلا فرزند رزمنده‌ای که 30 ماه سابقه جبهه دارد یا شخصی که 3 برادرش خدمت کرده هستند، این عده نیازی به انصراف دادن ندارند و می‌توانند در حین تحصیل با داشتن معافیت تحصیلی برای معافیت دائم خود اقدام کنند.

عده دیگر کسانی هستند که معاف کامل نمی‌شوند بلکه اگر برای نظام وظیفه اقدام کنند مقداری از خدمت آنها کسر می‌شود این عده خودشان به 2 دسته تقسیم می‌شوند، یک عده کسانی هستند که مدت کسر خدمتشان زیاد است و فقط 2 تا 3 ماه باید خدمت بروند که این عده بدون این که انصراف دهند، می‌توانند در تابستان به سربازی بروند و تا قبل از آغاز سال تحصیلی خدمت خود را تمام کنند. ما به سازمان وظیفه عمومی هم ابلاغ کردیم که برای این عده در تابستان دفترچه صادر کنند تا بتوانند به خدمت اعزام شوند.

اما عده دیگر کسانی هستند که باید بیش از 3 ماه به خدمت بروند که آنها باید صبر کنند تا تحصیلات آنها به پایان برسد و توصیه ما به آنها این است که از ادامه تحصیل انصراف ندهند.

برای محاسبه کسر خدمت فردی که مشمول این قانون است آیا وی اول باید اعزام شود؟ به عنوان مثال عده‌ای از دانشجویان در حال حاضر کمتر از 3 ماه خدمت دارند، مثلا فردی پدرش 21 ماه در زمان جنگ در منطقه عملیاتی بوده و خودش یک سال عضو فعال بسیج محل زندگی‌اش بود، بسیج محل می‌گوید شما باید به خدمت بروید و بعد ما نامه کسر خدمت بدهیم، آیا این فرد باید اعزم شود تا کسر خدمت وی محاسبه گردد؟

قبلا همین طور بود. یعنی ابتدا فرد به خدمت اعزام می‌شد و بعد گواهی کسر خدمت وی صادر می‌شد، ولی این ضوابط اصلاح شده و افراد واجد شرایط قبل از اعزام به خدمت می‌توانند جهت دریافت کسر خدمت اقدام کنند.

آیا امکان دارد که قبل از اعزام کسر خدمت وی محاسبه شود؟ چون ممکن است نامه‌نگاری برای محاسبه کسر خدمت وی طولانی شود و بیش از مدت خدمتش طول بکشد.

بله.برابر ابلاغیه جدید ستاد کل به نیروهای مسلح افراد می‌توانند قبل از اعزام به خدمت برای دریافت کسر خدمت اقدام کنند.

آنهایی که کمتر از 3 ماه خدمت دارند و می‌خواهند تابستان بروند اقدام کنند چقدر باید آموزش بروند؟

آموزش فعلا 10 هفته است، یعنی 2 ماه و 10 روز و بقیه مدت هم باید در جایی خدمت کند.

این قانون تمدید هم خواهد شد؟

ان‌شاءالله. زمانی که می‌خواهیم قانون را تمدید کنیم معمولا این موارد را در نظر می‌گیریم کسانی که واجد شرایط معافیت یا کسر خدمت بوده‌اند، ولی به دلیل تحصیل یا مسائل دیگر نتوانسته‌اند از آن استفاده کنند، جزو تمدیدی‌ها باشند.

امکان دارد که این قانون بعد از پایان سال 1389 دیگر تمدید نشود؟

معمولا ما این جور موارد را تمدید می‌کنیم لذا آنها که واجد شرایط هستند نگران نباشند و از ادامه تحصیل انصراف ندهند.

اگر فرزند چهارم که مشمول این قانون می‌شود، در حال گذراندن دوره سربازی باشد باید چه کار کند؟

الان سریعا باید ترخیص شود. یعنی ما به نیروهای مسلح ابلاغ کرده‌ایم که نفر چهارم مراجعه کرده، سریعا ترخیصش کنند. یک سری فرم‌هایی پیش‌بینی شده و به محض این که کپی یا اصل کارت پایان خدمت برادرهایش را ارائه کند، ترخیص می‌شود.

در مورد صحت کارت‌های پایان خدمت افراد را استعلام هم می‌کنید؟

بله. درخصوص صحت کارت‌های پایان خدمت، یک استعلامی صورت می‌گیرد چون بعضا ممکن است افرادی باشند که کارت پایان خدمتشان جعلی باشد.

اگر 2 فرزند یک خانواده خدمت کرده باشند و نفر سوم در حین خدمت به دلایلی معافیت یا معافیت پزشکی گرفته، آیا برادر چهارم معاف می‌شود؟

کسانی که در زمان جنگ 6 ماه و بعد از جنگ یک سال خدمت کرده‌اند، بعد به دلایلی از خدمت ترخیص شده‌اند، مثلا تصادفی کرده یا بیماری داشته به هر دلیل ترخیص شده، این فرد در مشمول خدمت کرده محسوب می‌شود و برادرش می‌تواند از این تسهیلات استفاده کند.

2 فرزند یک خانواده خدمت کرده‌اند و فرزند سوم و چهارم دوقلو هستند، کدام یک معاف و کدام یک باید به سربازی بروند؟

در اینجا پدر خانواده باید یکی را برای معاف شدن و یکی را برای خدمت رفتن انتخاب کند.

اگر فرزند سوم و چهارم دوقلو نبوده بلکه یک سال باهم فاصله سنی دارند، برادر سوم در حال گذراندن سربازی است، تکلیف برادر چهارم چه می‌شود؟

اگر 2 برادر خدمت کرده‌اند، برادر سوم هنوز خدمت سربازی‌اش را به پایان نرسانده باشد، 2 حالت دارد یا این برادر سوم متعهد است مثلا متعهد خدمت به قوه قضاییه است، در اینجا اگر برادر سوم 2 سال تعهد خود را انجام داده، برادر چهارم معاف خواهد شد، اما اگر برادر سوم متعهد نبود و در حین گذراندن سربازی است، اگر یک سال خدمتش انجام شده باشد، برادر چهارم معاف می‌شود، اما اگر کمتر بود، به برادر چهارم تعویق اعزام می‌دهیم تا آن برادر یک سال خدمت کند و بعد وی معاف شود. در هر حال مشکلی پیش نخواهد آمد.

برادران ناتنی چگونه می‌توانند از معافیت برخوردار شوند؟

برادران ناتنی اگر وابسته به پدر باشند، می‌توانند از امتیاز معافیت 4 فرزند استفاده کنند، اما اگر وابسته به مادر باشند، نمی‌توانند. یعنی مثلا پدری 2 زن گرفته اینها در شناسنامه پدر است و این فرزندان می‌توانند از معافیت استفاده کنند. ولی اگر زنی از یک مرد 2 پسر و از مرد دیگر هم 2 پسر دیگر دارد، این فرزندان نمی‌توانند از معافیت 4 فرزند استفاده کنند. دلیلش این است که طبق قوانین ما فرزند متعلق به پدر است و اگر شما بخواهید مادر هم حساب کنید ممکن است ما بعدا به مشکل بخوریم. یعنی این مادری که 2 تا پسر دارد چون تو شناسنامه پدر است، پدر می‌تواند برای فرزندان دیگرش محاسبه کند و ممکن است یک بار دیگر مادر هم بیاید همین ادعا را بکند. اختلاف بین پدر و مادر می‌افتد و دادگاه حق را به پدر می‌دهد لذا ملاک شناسنامه پدر است.

معاف شدن یا کسر خدمت داماد و نوه‌ها به چه صورت است؟

این موضوع در همان طرحی که در دستور کار مجلس قرار دارد، است. براساس آن کسانی که واجد شرایط یکی از این معافیت‌ها هستند مثلا یک رزمنده‌ای 40 ماه سابقه جبهه دارد ولی هیچ فرزند ذکوری ندارد، پیش‌بینی شده که این موضوع بتواند به یکی از دامادها یا نوه‌های وی منتقل شود. یا فرضا در نظر بگیرید شهیدی اصلا بچه نداشته و مجرد بوده، به شهادت رسیده خانواده آن شهید می‌توانند یکی از دامادها یا نوه‌ها را ازخدمت سربازی معاف کنند. البته این موضوع برای اجرایی شدن باید به تصویب نهایی مجلس برسد.

با توجه به این که دامادها و نوه‌ها هم می‌توانند از این قانون بهره‌مند شوند، آیا خواهرزاده‌ها و برادرزاده‌ها هم می‌توانند از آن استفاده کنند؟

آنچه در طرح پیش‌بینی شده فقط داماد و نوه است.

برای نیروهای بسیجی پایگاه مقاومت و گردان‌های عاشورا چقدر خدمت کسر می‌شود؟

یک قانونی به نام قانون احتساب بسیجیان جزو خدمت دوره ضرورت داریم. براساس آن بسیجیانی که با توجه به شرایطی جزو گردان‌های عاشورا باشند یا کادر پایگاه‌های مقاومت باشند، به ازای هر سال بین 45 روز تا 3 ماه از خدمت آنها کسر می‌شود و حداکثر 9 ماه از خدمت آنان کسر خواهد شد. یعنی اگر فردی10 سال سابقه حضور در پایگاه‌های مقاومت بسیج داشته باشد، حداکثر 9 ماه از خدمت وی کسر می‌شود.

با توجه به شایعاتی درخصوص کم شدن خدمت متاهلین، بفرمایید وضعیت خدمت متاهلین به چه صورت است ؟

کم شدن مدت خدمت متاهلین یک شایعه است و صحت ندارد. بنا بر مصوبه مقام معظم فرمانده کل قوا افراد متاهل حتی‌الامکان در استان محل سکونتشان یا استان محل سکونت همسرانشان به‌کارگیری می‌شوند. این چیزی که مصوب است و الان هم اجرا می‌شود. خدمتشان مثل بقیه است و هیچ تفاوتی با بقیه ندارد، اما در قانون تسهیل ازدواج جوانان قید شده که حقوق سربازان متاهل 2 برابر حقوق سربازان مجرد باشد. الان بیش از 3‌سال از تصویب این قانون می‌گذرد ولی هنوز یک ریال بودجه هم برای اجرایی شدن آن تخصیص نیافته است.

برای خرید خدمت هم برنامه‌ای دارید؟ چرا مثل گذشته اجازه نمی‌دهید مشمولان خدمت خود را بخرند؟

خرید خدمت سربازی طرحی برای قشر خاصی از جامعه که عموما هم برای افراد متمکن جامعه بود و افراد محروم جامعه نمی‌توانند از آن استفاده کنند.

همچنین این موضوع لباس سربازی را از آن قداستش پایین می‌آورد به طوری که در جامعه هر جا سربازی مشاهده شود، می‌گویند وی فقیر است و لباس سربازی به عنوان لباس فقر معرفی می‌شود.

از طرف دیگر برای تامین مبلغ خرید خدمت یک فشار روحی و روانی به خانواده‌ها وارد می‌شود و بعضی از خانواده‌ها برای خرید خدمت باید سختی‌هایی را تحمل کنند و اگر نتوانند مبلغ را تهیه کنند، فرزندانشان سرخورده می‌شوند و ممکن است پدر و مادرشان را تحت فشار قرار دهند لذا به دلیل معایب زیادی که مساله خرید خدمت دارد به هیچ وجه جزو برنامه‌های ستاد کل نیروهای مسلح نیست و ستاد بشدت با چنین طرح‌هایی مخالف است و اگر در جایی هم مطرح بشود، افراد بیشتر نظر شخصی خود را مطرح می‌کنند.

با توجه به این که بیشتر کشورها به سمت داشتن ارتش حرفه‌ای حرکت می‌کنند، آیا فکر نمی‌کنید بهتر باشد ایران هم به این سمت برود و به جای دادن این همه معافیت به ایجاد ارتش حرفه‌ای اقدام کنید؟

اصطلاح ارتش حرفه‌ای یک اصطلاح اشتباهی است حالا محترمانه‌تر بگوییم یک اشتباهی است که درآن صورت می‌گیرد. کسی نمی‌تواند بگوید ارتش روسیه، ارتش چین، ارتش‌های بزرگ دنیا حرفه‌ای نیستند و آماتور هستند یا ادعا کنند که ارتش جمهوری اسلامی ایران حرفه‌ای نیست و آماتور است ولی ارتش جزایر سلیمان یا امارات عربی متحده حرفه‌ای است.

متاسفانه این اصطلاح توسط بعضی افراد و حتی مسوولان هم به کار برده می‌شود، پس اصلا بحث ارتش حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای نیست، بحث سربازی حرفه‌ای است.

نکته دیگر این که حدود 60 تا 65 کشور در دنیا دارای سربازی حرفه‌ای هستند که بعضی از این کشورها عبارتند از آنتی‌گوا، بارمودا، آندورا، بارمادوس، باهاما، ونیز، سوانا، توالو، سرکیس مریز، سه کی، سن مارینو، فدراتیو میکرونزی، گویا، ناوارو، آنتلیس و اسامی زیادی از این قبیل.

این قبیل کشورها! سربازی اجباری ندارند ولی 70 تا 80 کشور دنیا سربازی اجباری دارند. بعضی از کشورها مثل هلند سربازی را داوطلبانه کردند که اگر داوطلب تامین شد دیگر سراغ سربازی اجباری نمی‌روند، چون آنقدر مزایا دارند که افراد داوطلب در نیروهای مسلح برای شغل، حقوق و مزایایشان مشغول شوند و اگر آنها در نیروهای مسلح باشند، آینده‌شان تضمین است، اما نیروهای مسلح ما که از نظر حقوق و مزایا در سطح بالایی قرار ندارند، پس مطرح کردن این مباحث برای فریب افکار عمومی است. بعضی از رسانه‌ها هر 3 ماه یا هر 6 ماه یک بار این مطالب را چاپ می‌کنند و به بهانه‌های مختلف می‌گویند کشورهای دنیا این طوری است در حالی که اصلا این صحت ندارد.

حکومت ما متکی به مردم است، ارتشش هم ارتش مردمی است، راهبردش هم راهبرد تدافعی است، لذا کلیه مردم و ملت باید در ارتش نقش داشته باشند و سربازی باید به صورت وظیفه باشد.

مقام معظم فرمانده کل قوا در این رابطه این جوری فرموده‌اند که خدمت وظیفه عمومی خدمت واقعا مقدسی است که در جنگ و صلح در صف اول نیازهای ملت و کشور قرار دارد لذا آن بحث ارتش حرفه‌ای که بعضی از روزنامه‌ها خیلی فشار می‌آورند و فکر می‌کنند با یک فشار دیگر کار تمام است، باید بدانند سربازی حرفه‌ای در ایران با توجه به شرایط کنونی تحقق پیدا نخواهد کرد.

طبق قانون چه کسی سرباز غایب محسوب می‌شود؟

سرباز غایب کسی است که 18سال تمام دارد و برای رفتن به خدمت خودش را معرفی نکند.

سربازان غایب 2 دسته هستند؛ یک عده کسانی هستند که 18 سال تمام شده و خودشان را معرفی نکرده‌اند. عده دیگر کسانی هستند که به دلایلی معافی موقت مثل معافیت تحصیلی یا معافیت پزشکی موقت گرفته یا خارج از کشور رفته‌اند و بعد از پایان آن مهلت معافیت موقت، خودشان را معرفی نکردند که غایب محسوب می‌شوند.

اگر کسی بعد از 18 سال تمام خود را معرفی کند، اما دفترچه اعزام به خدمت وی دیر بیاید، آیا غیبت می‌خورد؟

این دیگر غایب محسوب نمی‌شود، یعنی کسی که خودش را به سازمان وظیفه عمومی معرفی کند یا در صورت داشتن معافیت موقت، دیگر غایب محسوب نمی‌شود.

کسی که به 18 سال رسیده در همان سال باید خودش را معرفی کند و آن کسی که معافیت تحصیلی دارد بعد از 6 ماه از فراغت از تحصیلی باید خودش را معرفی کند اگر معرفی نکند غایب محسوب می‌شود.

البته در قانون فعلی یکی از اصلاحاتی که انجام شد این است که این 6 ماه را به یک سال رساندیم و هر کسی که به 18 سالگی می‌رسد یا هر کسی که از دانشگاهی، مدرسه‌ای فارغ‌التحصیل می‌شود یک سال فرصت دارد خودش را معرفی کند.

آیا سرباز غایب‌ها هم مشمول طرح کاهش خدمت سربازی می‌شوند؟ مثلا اگر کسی سرباز غایب باشد و 3 برادرش خدمت کرده باشند، معاف می‌شود؟

سرباز غایب‌هایی که تا اول خرداد امسال مرتکب غیبت شده‌اند، مشمول این مقررات قرار می‌گیرند و می‌توانند از مزایای آن استفاده کنند، اما کسانی که از اول خرداد به بعد غیبت کرده باشند، مثل غایبین با آنها برخورد می‌شود.

مطابق قانون به چه کسی سرباز فراری اطلاق می‌شود؟

کسی که در مدت خدمت حتی یک روز هم خدمت کرده و از خدمت خارج شده به عنوان سرباز فراری محسوب می‌شود.

وضعیت سرباز فراری برای مراجعه به خدمت چگونه است؟

آنهایی که در داخل کشور هستند اگر تا پایان سال 86 فرار کرده باشند، مراجعه بکنند در شمول این مقررات قرار می‌گیرند و مورد عفو مقام معظم فرمانده کل قوا قرار گرفته‌اند و می‌توانند خودشان را معرفی کنند و بقیه خدمت دوره ضرورت را براساس همین زمان انجام بدهند. مثلا کسی یک زمانی فرار کرده خدمت 24 ماه بوده اگر الان مراجعه کند همان خدمت 18 ماه را انجام می‌دهد و اگر واجد شرایط یکی از معافیت‌ها هم باشد از آن برخوردار می‌شود چون عفو شده است.

سربازان فراری که به خارج از کشور رفته‌اند، اگر برگردند، چه وضعیتی خواهند داشت؟

در رابطه با خارج از کشور باید توجه داشت کسانی که تا پایان 1382 از کشور خارج شده‌اند اینها می‌توانند با پرداخت 5 میلیون تومان خدمت سربازی‌شان را بخرند؛ اما آنهایی که از سال 83 به بعد از کشور خارج شده‌اند دیگر تسهیلاتی به آنها تعلق نمی‌گیرد لذا از این نظر داخل کشور با خارج از کشور برابر است. در عین حال کسی که در خارج از کشور باید جذب نظام شود، ما اگر این کار را نکنیم دیگران جذب می‌کنند بعدا هزینه‌ای که برای اینها پرداخت می‌کنیم خیلی بیشتر خواهد بود. ما برای این که ایرانیان مقیم خارج از کشور به هر دلیلی که اشتباه کردند یا فرار کرده‌اند یا غیرقانونی از کشور خارج شده‌اند یا قانونی از کشور خارج شده‌اند در آنجا غیرقانونی اقامت کرده‌اند، اگر بخواهند به سوی نظام مراجعه کنند به هر حال نیروهای مسلح در حد سربازی تسهیلات خودش را فراهم می‌کند.

یوسف اسدی