عملیات سرکوب طالبان در هلمند در دست اجراست

جنگ سرنوشت

با گذشت 6 ماه از روی کار آمدن دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده در ماه ژانویه سال جاری میلادی روند اجرای طرح افزایش نیروی ارتش آمریکا در افغانستان با الگوبرداری از اجرای موفق این برنامه در عراق در حالی آغاز شد که موفقیت‌آمیز بودن این طرح در افغانستان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. عملیات گسترده ارتش آمریکا در مناطق جنوبی افغانستان از حدود دو هفته قبل و با هجوم 4 هزار سرباز آمریکایی به عمق مناطق تحت کنترل طالبان در دره رود هلمند آغاز شد. مهم‌ترین هدف این عملیات که اولین آزمون عملی طرح افزایش نیروی دولت اوباما در افغانستان تلقی می‌شود پایان دادن به تولید غیرقانونی مواد مخدر به عنوان منبع اصلی تامین نیازهای مالی القاعده در این ولایت است.
کد خبر: ۲۶۶۷۶۷

افغانستان حتی پیش از آن که اوباما به ریاست‌جمهوری برسد در کانون توجه او قرار داشت. اوباما در فوریه و اندکی پس از برگزاری مراسم تحلیفش اعلام کرد 17 هزار نیروی تازه‌نفس را برای پیوستن به یگان‌های مرزی به افغانستان اعزام خواهد کرد و مقرر شد 4 هزار آموزشیار آمریکایی هم با هدف سر و سامان دادن به وضعیت ارتش افغانستان راهی این کشور شوند.

با اعزام این نیروها مجموع سربازان آمریکایی مستقر در خاک افغانستان تا پایان سال 2009 میلادی به 68 هزار نفر افزایش خواهد یافت که در قیاس با 32 هزار نفری که در سال 2008 در افغانستان بودند متضمن رشدی بیش از 100 درصد است. با تکمیل طرح افزایش نیرو مجموع نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان با احتساب 22 هزار نیروی تحت امر ناتو به 90 هزار نفر بالغ خواهد شد.

انتخاب هلمند برای اجرای فاز اول عملیات فراگیر علیه القاعده اصلا اتفاقی نبوده است. هلمند از دیرباز به مثابه کیف پول القاعده عمل کرده است. براساس گزارش هیات بین‌المللی کنترل مواد مخدر ‌)INCB( 90درصد هروئین دنیا در جنوب افغانستان تولید می‌شود که از این بین دو استان هلمند و قندهار بیشترین سهم را دارند.

قیمت هر تن هروئین خالص در افغانستان حدود 5/3 میلیون دلار است که البته وقتی به خیابان‌های شهرهای غربی می‌رسد ارزش آن به مراتب بیشتر از این مبلغ است. در سال 2006 میلادی نزدیک به یک تن هروئین در جنوب افغانستان تولید شد که درآمدی یک میلیارد دلاری را برای زارعان خشخاش، لابراتوارهای فرآوری تریاک و هروئین و قاچاقچیان مواد افیونی به همراه آورد.

بخشی از این درآمد به خزانه طالبان واریز شده و هزینه فعالیت‌های تروریستی این گروه در افغانستان را تامین می‌کند. مهم‌ترین خاستگاه درآمد طالبان وضع مالیات بر کشت خشخاش و اخذ سهمی از تجارت مواد افیونی از قاچاقچیان است. این منبع درآمدی اغواکننده است که به طالبان اجازه می‌دهد سلاح خریداری کند، حقوق شبه‌نظامیان را بپردازد و حملات نظامی علیه نیروهای خارجی مستقر در افغانستان را سازماندهی و اجرا کند.

درآمد سالانه 100 میلیون دلاری طالبان از کشت خشخاش و تولید و تجارت مواد افیونی مهم‌ترین دلیل تمرکز آمریکایی‌ها بر ولایت هلمند است. طالبان که سرنوشت خود را در این عملیات در خطر می‌بیند از همه توان خود برای صیانت از گلوگاه تامین نقدینگی مورد نیازش استفاده خواهد کرد. رهبران طالبان بخوبی می‌دانند بسیاری از افراد به طمع دریافت دستمزدهای بالا و به دلیل اشاعه بیکاری به این گروه پیوسته‌اند. این بدان معناست که اگر منابع مالی از دست برود بسیاری از اعضای طالبان هم پراکنده خواهند شد.

هرچند پیش‌بینی می‌شود عملیات افزایش نیرو در مراحل اولیه تلفات بالایی داشته باشد لیکن نیروهای آمریکایی عامل در اجرای ماموریت‌شان از چند امتیاز برخوردارند. اول آن که آنها از حمایت اطلاعاتی خوبی برخوردار خواهند بود. اوایل سال‌جاری میلادی 80 کارشناس مبارزه با موادمخدر به افغانستان اعزام شدند تا به ارتش در مبارزه موثر با تولید و قاچاق تریاک و هروئین کمک کنند. علاوه بر آن عوامل اطلاعاتی آمریکا و ناتو با گذشت 8 سال از اشغال افغانستان اطلاعات کمابیش کاملی در مورد جنوب افغانستان، عملکرد باندهای قاچاق موادمخدر و شبکه‌های محلی طالبان ارائه دادند و توانسته‌اند لشکری از خبرچین‌های بومی را به خدمت بگیرند.

مهم‌تر این که نیروهای آمریکایی به تنهایی وارد عمل نمی‌شوند. برنامه جامعی برای خشکاندن منابع مالی طالبان از محل قاچاق موادمخدر با عقد توافقنامه‌های بین‌المللی تدوین شده و به مرحله اجرا درآمده است. به عنوان مثال با پیگیری‌های وزارت امور خارجه آمریکا معاهده‌ای بین‌المللی برای منع حمل و نقل مواد شیمیایی مورد نیاز در فرآوری تریاک و هروئین چون استیک‌آنیدرات تصویب شده که رساندن این ماده به لابراتوارهای فرآوری تریاک و هروئین در افغانستان را دشوارتر از هر زمانی در گذشته کرده است.

درآمد سالانه 100 میلیون دلاری طالبان از کشت خشخاش و تولید و تجارت مواد افیونی مهم‌ترین دلیل تمرکز آمریکایی‌ها بر ولایت هلمند است

اگرچه این ترکیبات شیمیایی هنوز هم وارد افغانستان می‌شود اما قیمت تمام شده آنها بالا رفته است. علاوه بر آن قوانین سختگیرانه‌ای برای جلوگیری از گردش مالی پول‌های ناشی از تجارت موادمخدر تدوین شده که ادامه فعالیت قاچاقچیان مواد افیونی را با موانع بیشتری مواجه کرده است.

انتظار می‌رود عملیات هلمند علاوه بر خشکاندن منابع مالی طالبان منافع دیگری هم داشته باشد. این عملیات موجبات بسط سیطره دولت مرکزی به مناطقی که پیش از این تقریبا به طور کامل تحت کنترل طالبان بود را فراهم می‌آورد و امنیت را در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ماه اوت به این مناطق بازمی‌گرداند.

علاوه بر آن گمان می‌رود این عملیات به کاهش فساد دولتی در افغانستان هم کمک کند چراکه جنگ سالاران به نقدینگی کمتری دسترسی خواهند داشت و دیگر قادر نخواهند بود چون گذشته به مقامات دولتی رشوه بدهند. مهم‌تر از آن طالبان دیگر قادر به کسب حمایت قبایل محلی با پرداخت پول به ریش‌سفیدها و چهره‌های متنفذ قبایل نخواهد بود.

برآیند این تحولات به دولت حامد کرزای، رئیس‌جمهور افغانستان کمک می‌کند با جدیت بیشتری طرح آشتی ملی را که کلید پایان خشونت‌ها در این کشور تلقی می‌شود، پیگیری کند.

هرچند طالبان هدف اصلی در عملیات جدید است لیکن طرح افزایش نیرو می‌تواند پیامدهایی به مراتب وسیع‌تر داشته باشد. این عملیات موجب خواهد شد طالبان در مناطق مرزی افغانستان با پاکستان خود را در برابر گشوده شدن جبهه‌ای جدید ببیند و ناچار نشود عملا در 2 جبهه بجنگد.

ارتش پاکستان از حدود 2 ماه قبل عملیات گسترده‌ای را برای سرکوب تحریک طالبان پاکستان یا همان شاخه پاکستانی طالبان در دره سوات و ایالت وزیرستان آغاز کرده که مهم‌ترین پایگاه‌های طالبان در خاک پاکستان تلقی می‌شوند. این عملیات بلافاصله بر وضعیت منازعات مسلحانه در افغانستان تاثیر گذاشت. صدها پاکستانی که در صفوف طالبان افغانستان مشغول جنگیدن بودند و همچنین جنگجویان خارجی با عبور از مرز به پاکستان بازگشتند تا در جنگ علیه نیروهای پاکستانی شرکت کنند.

نکته تناقض‌آمیز طرح افزایش نیرو در افغانستان این است که این طرح به هیچ‌عنوان جدید نیست. در واقع طرح افزایش نیرو در افغانستان و برنامه مقابله با تولید و قاچاق مواد افیونی در واقع یادگارهای دوران زمامداری جورج بوش، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا هستند. پنتاگون به دستور بوش در حدود یک سال قبل و به دلیل نگرانی از واکنش مردم و سیاستمداران در خفا طرح انتقال بی‌‌سروصدای 7500 تا 10 هزار نیروی تازه‌نفس به افغانستان در سال 2009 میلادی را آماده کرده بود.

برنامه‌ریزی برای اسکان این نیروهای تازه‌نفس ژوئیه سال 2008 به پایان رسیده بود و آنچنان که روزنامه انگلیسی‌ تایمز در اوت سال گذشته میلادی گزارش کرد همه پیش‌بینی‌ها برای استقرار نیروهای تازه در افغانستان انجام شده و تنها کاری که باقی مانده بود امضای فرمان اعزام سربازان تازه‌نفس بود که بوش هیچگاه مجال انجامش را نیافت.

تا آنجا که به برنامه‌‌ تجارت مواد مخدر در جنوب افغانستان مربوط می‌شود این تصمیم در نشست اکتبر گذشته ناتو در مجارستان اتخاذ شد. نیروهای بریتانیایی برای اجرای این استراتژی پیشقدم شدند و فوریه گذشته عملیاتی را به مرحله اجرا در آوردند که در چارچوب آن چند محموله هروئین به ارزش یکصد میلیون دلار نابود و 4 لابراتوار تولید مواد مخدر تخریب شد.

منبع : بلومبرگ
ترجمه : رضا سادات

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها