تیم همیشه بازنده!

متاسفانه فدراسیون فوتبال ما با درک نکردن داوران و شناخت لازم نداشتن نسبت به مسائل آنها، شان داوران را زیر سوال برده است.

به گفته دکتر سیار که یکی از پیشکسوتان و کارشناسان داوری کشورمان است، توقعات یکجانبه فدراسیون از داوران و وعده‌های مکرر آنها در حمایت از این قشر زحمتکش مدت‌هاست ادامه دارد در حالی که داوران هیچ سرویس مناسبی از فدراسیون دریافت نمی‌کنند و همواره در رفت و آمدها، تهیه بلیت، حضور بموقع در مقصد، یافتن مکانی مناسب برای تمرین و... دچار مشکل هستند و آنچه تاکنون در کشور ما داوری را به تعطیلی نکشانده، تنها عشق و علاقه بوده و بس. به عقیده دکتر سیار که 10 سال از عمر داوری خود را در فوتبال آلمان سوت زده است، داوری در بیشتر کشورهای دنیا، شغل دوم محسوب می‌شود، اما امکانات مهیا شده برای داوران به گونه‌ای است که آنها پس از فراغت از کار روزانه با دسترسی به امکانات بهینه و تسهیلات لازم، دغدغه‌های رایج داوران ما را ندارند و به معنای واقعی از این کار لذت می‌برند.

وی ضمن مقایسه مبلغ حق‌الزحمه داوران بوندس‌لیگا و داوران لیگ برتر ایران (6000 یورو در آلمان بابت هر بازی و 200 هزار تومان در ایران بابت هر بازی) این اختلاف را تاسف‌بار می‌خواند و می‌گوید: مطمئنا برای بسیاری از داوران تحصیلکرده ما که مشاغل بسیار خوبی نیز دارند این مبلغ، عددی محسوب نمی‌شود که بخواهند به خاطر آن در کارشان کوتاهی کنند.

لزوم شکل‌گیری اتحادیه داوری

«پایین بودن میزان حقوق داوران، پیش از هر چیز وجهه و شخصیت آنها را در اجتماع مخدوش می‌سازد ضمن این که وعده‌های واهی ابتدای هر فصل مبنی بر افزایش حق‌الزحمه داوران که پیش از تحقق یافتن در بوق وکرنا گذاشته می‌شود و بعد هم جامه‌عمل نمی‌پوشد به نوعی دیگر، شان اجتماعی داوران را زیر سوال می‌برد.»

محسن ترکی، یکی از داوران بین‌المللی کشورمان که معلمی شغل نخست اوست، داوری در ایران را به هیچ عنوان حرفه‌ای نمی‌داند و معتقد است زیانی که در شرایط موجود نصیب داوران ما می‌شود بسیار بیشتر از منفعت آن است. به عقیده وی، در بیشتر موارد ابلاغ‌های داوران بسیار دیر به دست آنها می‌رسد، ضمن این که بلیت‌‌های تهیه شده در بدترین ساعات ممکن و به گونه‌ای است که به عنوان مثال یک داور راس ساعت 4 بامداد به شهر محل مسابقه می‌رسد و سپس با بی‌خوابی شب قبل راهی هتل می‌شود و در شرایطی که خستگی مفرطی را یدک می‌کشد باید با استراحتی مختصر و بعضا بدون صرف ناهار راهی محل بازی شود و بعد هم با وجود این شرایط ناخوشایندی که برایش مهیا بوده اگر کوچک‌ترین اشتباهی بکند همه به سمت او هجوم می‌برند و اعتراض می‌کنند. در حالی که واقعا کسی نمی‌داند به دلیل بی‌برنامگی‌های متداول، این داور در چه شرایطی قرار دارد یا با چند پرواز خود را از یک سمت ایران به سمتی دیگر رسانده است. ترکی با یادآوری این نکته که داوران ما همگی مشاغل خوب و محترمی دارند تاکید می‌کند آنها همه به خاطر عشق و علاقه این شغل را انتخاب کرده‌اند و اگر جز این بود با تاخیر پرداخت چندین ماهه حق‌الزحمه‌هایشان، کارشان را رها می‌کردند و وقتشان را به کاری درآمدزا اختصاص می‌دادند. ترکی در پایان بر تشکیل اتحادیه داوری در ایران تاکید کرده و می‌افزاید: این که با وجود انجام مراحل مقدماتی این کار هنوز به انجام نرسیده به عدم حمایت فدراسیون فوتبال برمی‌گردد و به نظر می‌رسد آنها به نوعی از تشکیل چنین اتحادیه‌ای احساس خطر می‌کنند.

دیوار داوران کوتاه‌ترین است

اما هوشنگ نصیرزاده که یکی از کارشناسان داوری است پیگیری نکردن مسائل حقوق و دستمزد داوران توسط عنایت رئیس کمیته داوران را سفرهای خارجی مکرر او و دریافت دلار کافی بابت هر سفر می‌داند و می‌گوید: وقتی او خود با هیچ مشکل مالی روبه‌رو نیست و به اندازه کافی در این سمت تامین است دیگر لزومی نمی‌بیند که دغدغه حقوق داوران زحمتکش کشورمان را داشته باشد، هرچند برخلاف او، کفاشیان به دنبال یافتن منابع مالی برای رفع این مشکل است. نصیرزاده می‌افزاید: اگر حق‌الزحمه داوران به 2 برابر مبلغ فعلی افزایش یابد امری کاملا منطقی تحقق یافته و این کار چیزی خارق‌العاده نیست، هرچند فعلا در حد وعده و وعید باقی مانده است.

وی درخصوص اسپانسرینگ داوران و اعتراض برخی از آنها مبنی بر این که چرا چنین مبلغی بین داوران تقسیم نشد، می‌گوید: مطابق قانون این پول باید در اختیار فدراسیون قرار گیرد و آنها درصدی از آن را که از قبل مشخص شده در اختیار داوران قرار دهند. این خواسته بعضی از داوران تنها در صورتی می‌تواند تحقق یابد که یک داور اسپانسر شخصی داشته باشد؛ امری که در بسیاری از کشورهای دنیا رایج است و متاسفانه هنوز در ایران باب آن گشوده نشده است. نصیرزاده با اظهار تاسف از شرایط ایجاد شده برای داوران و این که کوتاه‌ترین دیوار موجود برای بالا رفتن دیوار داوری است، می‌گوید: پایین آمدن سطح داوری و فرار از به‌کارگیری شیوه‌های نوین در کلاس‌های برگزار شده که عمدتا خود عنایت مدرس آنهاست ! سبب شده نوعی بی‌اعتمادی نسبت به داوران در کشور ما ایجاد شود و افکار عمومی، مربیان، بازیکنان و مدیران باشگاه‌ها در صورت مشاهده کوچک‌ترین اشتباهی، انگشت اتهام را به سوی جامعه داوری نشانه روند و آنها را مسببین اصلی باختشان قلمداد کنند.

مسائل مالی را از داوری جدا کنید

«صحبت درخصوص مسائل مالی در شان یک داور نیست.» نوید مظفری، یکی از داوران جوان کشورمان که فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر است با اشاره به این که قضیه داوران و فوتبالیست‌ها 2 موضوع غیرقابل مقایسه است، می‌گوید: ما مثل آنها به خاطر پول در زمین مسابقه حاضر نمی‌شویم و شما مطمئن باشید مبلغ پرداختی به یک داور برای قضاوت یک بازی هر چه باشد، کم یا زیاد در نحوه داوری او به هیچ عنوان تاثیرگذار نخواهد بود، چراکه در این کار عشق و تعهد حرف اول و آخر را می‌زند و اگر برای کسی جز این باشد نباید از همان ابتدا به سراغ این کار بیاید. به عقیده مظفری، داوران ایرانی بیش از کمبود حق‌الزحمه از کمبود امکانات لازم رنج می‌برند و در صورتی که قرار است گلایه‌ای مطرح شود باید حول این محور باشد. وی با بیان این که جامعه داوری ایران هیچ گاه با هم متحد نبوده‌اند، می‌گوید: بحث اتحادیه داوری که در بسیاری از کشورهای دنیا مطرح شده و جامه‌عمل پوشیده، در ایران هیچ گاه به نتیجه نخواهد رسید، چراکه اتحادی میان داوران ما وجود ندارد، بنابراین چنین ایده‌ای برای همیشه در اینجا منتفی خواهد بود.

محرومیت داوران از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندی

خداداد افشاریان، یکی از قدیمی‌ترین داوران لیگ برتر و همان داوری که چندی پیش در نهایت شهامت و در یک برنامه زنده تلویزیونی، بشدت از ناچیز بودن حق‌الزحمه داوران و بی‌توجهی به مسائل ومشکلات آنان انتقاد کرد، معتقد است تمام عوامل درگیر فوتبال بجز داوران به نوعی از فوتبال لذت می‌برند، اما رفتار به دور از عدالت با داوران که بحق سالم‌ترین قسمت از بدنه فوتبال هستند موجب شده آنها هیچ‌گاه در آرامش نباشند. او می‌گوید: داوران ما فقط همین 20 نفری نیستند که در لیگ برتر سوت می‌زنند و حق‌الزحمه ناچیزشان هم پرداخت می‌شود، مجموعه عظیمی پشت سر ما هستند که مدت‌های مدیدی است حقوقی دریافت نکرده‌اند و در این دو، سه سال از جیبشان خرج داوری کرده‌اند؛ چیزی که واقعا دور از انصاف است.

وی با انتقاد از کفاشیان در قضیه اسپانسرینگ داوران می‌افزاید: چرا باید فدراسیون پول اسپانسر داوران را خرج امور جاری خود کند و بر خلاف آنچه در کمیته انتقالی تصویب شده بود عمل کند؟ افشاریان همچنین به محرومیت داوران از حقوق اولیه شهروندی مثل بیمه اشاره و اضافه می‌کند: حل مشکلات جامعه داوری ما نیازمند تشکلی قوی‌تر از کمیته داوران یعنی اتحادیه داوری است؛ چرا که در حال حاضر جامعه داوری ما از هم پاشیده است و متاسفانه این را کسی نمی‌بیند و همه در انتظارند تا با کوچک‌ترین اشتباهی ما را به باد انتقاد بگیرند و خرد کنند.

پیاده‌روی در خیابان محل تمرین یک داور بین‌المللی

«هیچ داوری به دلیل مسائل مالی جهت قضاوت خود را تغییر نمی‌دهد؛ اما مشکلات مالی و تاثیرات ناشی از آن در زندگی یک داور، می‌تواند تمرکز او را به هم بریزد و به شکل غیرمستقیم بر قضاوت او تاثیرگذار باشد.»

سعید مظفری‌زاده، مهندس آرشیتکتی که تنها به صرف عشق به داوری سوت می‌زند و به گفته خودش چندین برابر درآمد داوری را برای آن هزینه می‌کند، می‌گوید: حقوق ناچیز داوری رقمی نیست که هیچ یک از ما بخواهیم برای آن حسابی باز کنیم و اگر انتقادی هم از سوی همکاران مطرح شده، برای این بوده است که احساس می‌شود داوران و مسائل آنها در فوتبال ایران اصلا دیده نمی‌شوند و این به نوعی بی‌اهمیت انگاشتن این قشر زحمتکش محسوب می‌شود. این داور جوان که با قضاوت در 12 بازی به عنوان مرد سوت نیم‌فصل اول شناخته شد؛ مشکلات موجود داوران را نه مسائل مالی که دسترسی نداشتن به امکانات ضروری همچون زمین تمرین می‌داند و می‌افزاید: من به عنوان یک داور بین‌المللی باید در اولین جایی که پیدا می‌کنم تمریناتم را شروع کنم که این مکان گاهی پیاده‌روی خیابان است. من و بسیاری دیگر از داوران باید برای قرار داشتن در سطح ایده‌آل آمادگی جسمانی، هزینه‌هایی را از جیب خودمان بپردازیم و یک مربی بدنساز را به خدمت بگیریم در حالی که این کار جزو وظایف فدراسیون فوتبال است و به هر حال وقتی امکاناتی از این دست در اختیار نباشد، بعضی داوران بهانه‌ای قابل توجیه برای تمرین نکردن پیدا می‌کنند که البته تاثیرات آن هم ناگفته پیداست.

رکوردشکنی در نیم‌فصل اول

رضا غیاثی، رئیس سابق کمیته داوران که بشدت منتقد شیوه مدیریتی مسعود عنایت است، می‌گوید: عنایت با سفرهای خارجی بی‌حد و حصر خود جامعه داوری را به حال خود واگذاشته و همواره در پاسخ به انتقادات می‌گوید من بر اوضاع اشراف کامل دارم! او نمی‌خواهد بپذیرد که حضور مستمرش در کمیته داوران و پیگیری لحظه به لحظه مسائل داوری لازمه موفقیت مجموعه تحت سرپرستی اوست. وی با اشاره به درصد بالای اشتباه‌های اثرگذار داوران در نیم‌فصل اول امسال و ضعف شدید داوری کشورمان می‌گوید: به جز رئیس کمیته داوران چه کسی باید مسوولیت این عملکرد‌های ضعیف را بپذیرد؟

به عقیده غیاثی، حل مسائل حقوقی داوران اگر چه تضمینی برای اشتباه‌های کمتر داوری به‌شمار نمی‌آید، اما به‌طور غیرمستقیم با افزودن بر آرامش فکری آنها موجب می‌شود یک داور بتواند وقت بیشتری را به تمرین و به روز نگه داشتن خود اختصاص دهد که این امر خود به خود راندمان کار او را بالا خواهد برد. وی ضمن انتقاد از عملکرد فدراسیون در هزینه کردن مبلغ دریافتی از اسپانسر داوران برای امور جاری فدراسیون، این کار را عملی غیر اخلاقی و غیر شرعی نامید و اظهار کرد: مبلغی که قسمت اعظم آن باید برای آموزش داوری و کمک به حل مشکلات داوران هزینه می‌شد، با خیالی آسوده در جایی خرج شد که به داوران هیچ ارتباطی نداشت و این کار جز از میان بردن اعتماد داوران نسبت به مسوولان فدراسیون هیچ نتیجه دیگری را در بر نداشت.

دفاعیه رئیس کمیته داوران

مسعود عنایت، رئیس کمیته داوران فدراسیون فوتبال که همواره معتقد است منتقدانش قصد تخریب او را دارند، در خصوص انتقادهایی که اکثرا متوجه شیوه مدیریتی اوست، می‌گوید: داوری ما در سطح فوتبال ماست، ولی با وجود این، تا امروز و در نیم‌فصل اول اشتباه‌های بزرگ داوری که شما و همکاران‌تان دائما به آن اشاره می‌کنید، در حدی نبوده که تیمی بابت آن متضرر شود.

وی با بیان این که کمیته داوران برای تمام رده‌ها از نونهالان تا لیگ برتر در شروع فصل جاری از فدراسیون درخواست افزایش 30 تا 100 درصدی حق الزحمه‌ها را کرده، می‌افزاید: با توجه به این که فدراسیون با تنگناهای مالی روبه‌روست تا کنون موافقتی با این پیشنهاد صورت نگرفته و من هم به عنوان رئیس کمیته داوران یک ریال تنخواه در اختیار ندارم که با اتکا به آن بخواهم کمکی در این زمینه ارائه کنم. کل دریافتی من بابت این مسوولیت مبلغ 300هزار تومان در ماه است. حالا شما بگویید من چه کار کنم؟

چندین بار به طور شفاهی و حتی کتبی مشکلات جامعه داوری را با مسوولان فدراسیون مطرح کرده‌ام و واقعا کار دیگری از دست من برنمی‌آید، مگر این که بروم و جلوی ورودی پارکینگ فدراسیون دراز بکشم و به کفاشیان بگویم یا از روی نعش من رد شو یا پول داوران را بده! عنایت همچنین به مصوبه کمیته انتقالی در خصوص نحوه هزینه کردن مبلغ دریافتی از اسپانسر داوران اشاره کرده و می‌گوید: قرار بر این شد که 60 درصد این مبلغ به داوران لیگ برتر، 20 درصد برای نیازهای آموزشی داوران، 10 درصد خود فدراسیون، 5 درصد سازمان لیگ و 5 درصد هم به هیات‌های فوتبال شهرستان‌ها تعلق گیرد. حالا این مبلغ به شکل چند فقره چک (با سر رسیدهای مختلف) در اختیار فدراسیون قرار گرفته و آنها هم آن را به حساب خوابانده‌اند و هی خرج می‌کنند و در نهایت هم می‌گویند چیزی باقی نمانده است.

در حالی که داوران رکن بازی‌اند و اگر قرار باشد پرداختی صورت گیرد، آنها باید در اولویت باشند؛ اما در کشور ما همیشه این گونه بوده است که اول خرج همه چیز می‌شود و در آخر کار اگر باقیمانده‌ای وجود داشت، نوبت به داوران می‌رسد!

رئیس کمیته داوران با تاکید بر این که کشور ما تنها کشوری است که فوتبال در آن به‌جای درآمدزا بودن کاملا هزینه بر است؛ می‌گوید: برای حل مشکلات داوران بخصوص آنهایی که در دسته‌های 1 و 2 و 3 سوت می‌زنند و ماه‌هاست هیچ حقوقی نگرفته‌اند و تنها از جیب هزینه کرده‌اند، پیشنهاد کرده‌ام تا در شروع هر فصل فدراسیون بر آوردی از حق‌الزحمه یک فصل تمامی داوران داشته باشد که شاید مجموعا مبلغی در حدود 2 میلیارد باشد، آن گاه این مبلغ را در میان تمامی تیم‌های حاضر در لیگ برتر و لیگ 1 و 2 و 3 سرشکن کند و از آنها بخواهد تا به عنوان حق ورودی شرکت در بازی‌ها پیش از شروع مسابقات مبالغ ذکر شده را به حسابی که فقط مختص داوران باشد واریز کنند و به این ترتیب در همان ابتدای فصل حق‌الزحمه تا پایان فصل داوران در این حساب موجود خواهد بود. عنایت معتقد است در جایی که تیمی مانند پرسپولیس در یک فصل تنها برای 3 نفر یک میلیارد و 600 میلیون تومان می‌پردازد، قطعا پرداخت چیزی در حدود سی، چهل میلیون تومان برای این تیم یا دیگر تیم‌هایی که وضعیت مشابهی دارند، کار شاقی نخواهد بود.

عنایت همچنین در خصوص سفرهای متعددی که او را به مارکوپولوی فوتبال ایران تبدیل کرده، می‌گوید: نه اساسنامه از من خواسته و نه من می‌توانم تمام روزهای سال را در فدراسیون بگذرانم. ناظران منتخب به جای من بر کار داوران نظارت می‌کنند و من هم هر جا که لازم باشد، تشویق یا تنبیه می‌کنم و جریمه یا محرومیت لازم را در نظر می‌گیرم و جز این کار دیگری از من ساخته نیست.

زهره زیدی فرد