نگاهی به علل افزایش سقوط از ارتفاع بر اثر مصرف شیشه‌

پروازهای مرگبار

«ماهانه به طور متوسط یکی دو شهروند در تهران و اطراف آن بر اثر مصرف شیشه از ارتفاع سقوط می‌کنند.» این موضوع در حالی از سوی پزشکان و مسوولان 15 بیمارستان تهران و اطراف آن در گفتگو با «جام‌جم» مطرح می‌شود که پیش از این در اردیبهشت امسال، رئیس هیات مدیره موسسه ارتقای سلامت ایرانیان نسبت به شیوع مصرف شیشه هشدار داده بود. به گفته یکی از پزشکان اورژانس بیمارستانی در شهریار، تنها در یک هفته اخیر 3 دختر و پسر جوان که بین 20 تا 22 سال داشتند، براثر توهم پرواز از ارتفاع سقوط کردند و جان خود را از دست دادند.
کد خبر: ۲۱۴۰۵۲

این پزشک اورژانس که در بیمارستان دیگری در جنوب تهران طبابت می‌کند معتقد است در ماه بویژه در شیفت‌های شب با یک یا دو مورد که چنین شرایطی دارند، مواجه می‌شود و اغلب خانواده‌ها و همراهان این افراد اعلام می‌کنند فرد حادثه دیده اعتیاد شدید به شیشه داشته است.

یک جراح مغز و اعصاب بیمارستانی در شمال تهران، نمونه‌ای را مثال می‌زند که در آن دختر 21 ساله‌ای به توهم پرواز، از طبقه هفتم آپارتمان محل سکونتشان سقوط کرده و دچار مرگ مغزی شده بود. او می‌گوید در ماه حداقل یک نمونه از این موارد را داریم که برخی با عمل جراحی نجات پیدا می‌کنند و برخی هم جان خود را از دست می‌دهند و این موضوع نگران‌کننده است و همکارانم تعریف می‌کنند که از 3 سال پیش، گهگاهی با چنین مواردی مواجه می‌شوند و بیماران آنها اغلب جان خود را از دست می‌دهند.

 دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص کشور نیز این موضوع را تایید کرده و معتقد است در بیمارستان محل کارش هرازگاهی با چنین مواردی برخورد می‌کند و پزشک دیگری که در اورژانس بیمارستان امام خمینی فعالیت می‌کند،‌ ‌می‌گوید مواردی از این قبیل را شاهد بوده است. علاوه بر اظهارات پزشکان اورژانس که همگی بر افزایش سقوط از ارتفاع براثر مصرف شیشه صحه می‌گذارند علی‌اصغر عبادی، رئیس امداد و نجات آتش‌نشانی که در ماه نزدیک به 20 عملیات را در خصوص سقوط از ارتفاع مدیریت می‌کند، می‌گوید: در این عملیات‌ها افرادی را دیده که به علت مصرف مواد توهم‌زا متوجه مکان نبوده و در حالی که تصور می‌کردند روی زمین راه می‌روند خود را از ارتفاع پرت کرده‌اند. موضوعی که سعید صفاتیان، مدیرکل درمان و بازپروری ستاد مبارزه با مواد مخدر از آن با عنوان اختلال در درک مکان تعبیر می‌کند و می‌گوید: کسانی که مواد صنعتی ازجمله شیشه مصرف می‌کنند درک درستی از زمان و مکان نداشته و توهمات شنوایی و بینایی در این افراد زیاد است. به گونه‌ای که ادعا می‌کنند صداهای عجیب را از فاصله‌های دور می‌شنوند و تصاویر عجیبی را می‌بینند. او می‌افزاید: دندان قروچه نیز در میان این افراد زیاد است و می‌بینیم که مصرف‌کنندگان این مواد توهم‌زا بدون هیچ دلیلی دندان قروچه می‌کنند، در حالی که این افراد در امورات و رفتارهای خود تمرکز ندارند و خلقشان متغیر است و باید توجه داشت با توجه به این مسائل، فرآیند درمان این افراد نیز طولانی‌تر و سخت‌تر می‌شود.

هر چند از دیدگاه مدیرکل درمان و بازپروری ستاد مبارزه با موادمخدر ترک اعتیاد به شیشه سخت است و آنها در این ارتباط بارها هشدار داده‌اند، اما صحبت‌های برخی مصرف‌کنندگان شیشه گویای آن است که آنها برای ایجاد حس توهم‌ پرواز، اقدام به مصرف آن می‌کنند و می‌کوشند به طور متوالی این حس را در خود به وجود بیاورند.

خودکشی برای توهم پرواز

پسر جوانی که به گفته خودش بیش از یک سال است شیشه می‌کشد و بابت هر صوت آن 25 تا 35 هزار تومان پرداخت می‌کند می‌گوید اولین بار این ماده توهم‌زا را در یک مهمانی به اصرار دوستانش مصرف کرده است. او می‌گوید: مصرفش راحت بود. به همان راحتی‌ای که سر پیچ لامپ روشنایی را جدا کردیم و آن را همراه محتویات لامپ بیرون آوردیم، بعد شیشه را داخل حباب توخالی ریختیم و انتهای آن را با آدامس پوشاندیم و با شعله فندک شیشه داخل حباب را از بیرون حرارت دادیم. او تجربه اولش را تجربه جالبی می‌داند. وقتی که بر لوله‌ای که از انتهای حباب بیرون آمده بود می‌دمید و سلول‌های مغزش سنگین و سنگین‌تر می‌شد. درست شبیه حالاتی که ناصر جلالی، فوق دکترای سم‌شناسی توصیف می‌کند. او که تحقیقات جامع و گسترده‌ای درخصوص موادهای مخدر و محرک جدید انجام داده و به اوضاع مصرف مواد در کشور واقف است، می‌گوید: تقریبا تمام مصرف‌کنندگان شیشه در کشور آن را به این روش مصرف می‌کنند؛ اما برای مصرف آن ابزار مخصوصی وجود دارد که به آن پایپ می‌گویند و شبیه یک چپق شیشه‌ای است و ابزاری که اروپاییان برای مصرف شیشه از آن استفاده می‌کنند با انواع رایج در ایران متفاوت است.

او می‌افزاید: ترکیب اصلی شیشه از آمفتامین گرفته شده؛ اما اثرات آن از نظر شیمیایی از آمفتامین بیشتر است.
وقتی این ماده وارد سیستم عصبی مرکزی می‌شود، واسطه شیمیایی دوپامین از مغز به صورت ناگهانی آزاد و موجب تحریک سلول‌های مغزی و افزایش خلق و خو و حالت تهاجمی و غیرقابل کنترل و افزایش حرکات جسمی و جنسی می‌شود. به طوری که دمای بدن بالا می‌رود و قلب شروع می‌کند به تندتر تپیدن. آنقدر تند که گاه به حمله قلبی می‌انجامد، اما این تنها بخشی از عوارض شیشه است. مصرف‌کنندگان این ماده در ابتدای مصرف گاه تا 72 ساعت حتی یک دقیقه هم نمی‌خوابند و به توهم شدید فرو می‌روند، توهمی که در آن بیشتر دوست دارند پرواز کنند. پروازهایی که گاه موجب سقوط مصرف‌کننده از ارتفاع می‌شود. طوری که پسر جوان می‌گوید با شیشه آسمان زیاد دور نیست.

به اعتقاد جلالی، توهم پرواز یکی از حس های هیجان‌انگیزی است که بیشتر جوانان به دلیل تجربه این حس به مصرف شیشه اقدام می‌کنند و خودشان را پرنده‌ای می‌دانند که می‌توانند پرواز کنند و پیش از این افراد بویژه در کشورهای اروپایی با مصرف ال‌اس‌دی این حس را در خود به وجود می‌آوردند، به گونه‌ای که بر بالای برج‌های بلند رفته و از ارتفاع می‌پریدند.

در ایران نیز افراد با مصرف شیشه و روانگردان‌هایی مثل اکستازی این پروازهای مرگ‌آور را تجربه می‌کنند. مرگ‌هایی که از دیدگاه مسوولان پزشکی قانونی محرمانه است و معتقدند نمی‌توانند آمار آن را منتشر کنند. با این همه، توهم پرواز تمام حس و حال این مصرف‌کنندگان نیست. آنها پس از مصرف شیشه تمایل دارند حرکت کنند و جنب و جوش زیادی دارند. در حقیقت شیشه همان اندازه که توهم پرواز ایجاد می‌کند، حس انجام فعالیت‌های سریع در افراد را تقویت می‌کند و ممکن است عواقب سنگینی را به دنبال داشته باشد، عواقبی که ابتلا به بیماری‌های عفونی ازجمله آنهاست.

طاها معین‌فر، متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: هرچند شیشه در سال‌های نخست مصرف هیجانات جنسی به وجود می‌آورد؛ اما به مرور تاثیرات منفی می‌گذارد و ممکن است بیماری‌های عفونی چون ایدز و هپاتیت به وسیله مصرف‌کنندگان انتقال یابد.

او می‌افزاید: مصرف‌کنندگان شیشه کنترل چندانی بر رفتار و حرکات خود ندارند، بنابراین هنگام مصرف ماده اقدام به کارهای غیراخلاقی و خطرآفرین می‌کنند که این مساله در بسیاری موارد به انتقال ویروس‌های ایدز و هپاتیت می‌انجامد که تاثیر سوء آن گسترده‌تر از سقوط از ارتفاع است.

محرک به جای مخدر

دهه 70 زمانی که مواد محرک و توهم‌زا به صورت غیرقانونی وارد کشور می‌شد، تنها قشرهای مرفه اجتماعی بودند که می‌توانستند هزینه‌های خرید آن را تامین کنند، چون مواد محرک نسبت به مواد مخدر گران‌تر بوده و بیشتر خاص مهمانی‌هایی بود که جوانان طبقات بالای جامعه برگزار می‌کردند. دیگر مصرف‌کنندگان این مواد به تنهایی در خرابه‌های بیرون شهر نشئه و خمار نمی‌شدند، بلکه در مهمانی‌ها و پارتی‌ها به حرکات دسته‌جمعی مهیج می‌پرداختند که این موضوع به مرور چهره و نوع مصرف مواد مخدر را در کشور تغییر داد و از اوایل دهه 80 تقریبا مصرف مواد محرک در نقاط شمال و جنوب شهر به یک شکل درآمد؛ شکلی که با شیشه شیوع بیشتری یافت.

دکتر شهرام نادری رئیس هیات مدیره موسسه ارتقای سلامت ایرانیان که اردیبهشت ماه امسال بصراحت از جایگزینی محرک‌ها با مواد مخدر در کشور خبر داد، معتقد است که مصرف شیشه نسبت به دیگر محرک‌ها شیوع بیشتری دارد و درصد بالایی از جوانان به مصرف آن گرایش پیدا کرده‌اند. هر چند صفاتیان، مدیر کل درمان و بازپروری ستاد مبارزه با مواد مخدر نظری مخالف آن دارد و می‌گوید مصرف و خرید و فروش شیشه در کشور کنترل شده است و نمی‌توان شیشه را شایع‌ترین ماده محرک مصرفی در کشور دانست. اما به اعتقاد نادری، رشد مصرف شیشه به گونه‌‌ای است که در طول چند سال اخیر افزایش‌ قابل توجهی داشته و بی‌اعتنایی نسبت به هشدارهای  اخلاقی در این مورد موجب شده این روند همچنان ادامه داشته باشد، روندی که از دهه 80 شروع شده است.

نادری می‌گوید: مهم‌ترین عاملی که به شیوع این ماده در بین جوانان منجر شده، کمبود اطلاع‌رسانی از سوی مسوولان و ارائه اطلاعات اغواگرانه سودجویان مواد محرک است به‌گونه‌ای که به افراد تلقین می‌کنند مواد محرک نسبت به مواد مخدر عوارض و وابستگی کمتری دارد و مصرف‌کنندگان مواد مخدر برای ترک اعتیاد به شیشه روی می‌آورند و گاه در صحبت‌های عامیانه گفته می‌شود که شیشه چون مرفین ندارد پس اعتیاد هم نمی‌آورد.

در حالی که از دیدگاه روانپزشکان، شیشه عوارض روانی بسیار شدیدی نسبت به مواد مخدر دارد و یکی از عوارض آن ایجاد بیماری روانی شبیه اسکیزوفرنی است و توهمات بینایی، شنوایی، بدبینی و پرخاشگری به دنبال مصرف این ماده ایجاد می‌شود. به گفته احمد آزادفر، روانپزشک، برخی افراد شیشه را برای رفع افسردگی مصرف می‌کنند و معتقدند در اثر انرژی‌ای که بعد از مصرف این ماده فرد به دست می‌آورد، مصرف کننده هیجان‌زده شده و به فعالیت‌های مهیج می‌پردازد. درست نظیر طرز فکری که در ابتدای مصرف شیشه وجود داشت.

قبل از جنگ جهانی دوم، ماده شابو که شباهت‌های زیادی با شیشه دارد در کشورهای اروپایی ساخته شد و در زمان جنگ جهانی دوم به عنوان یک داروی موثر در رفع افسردگی سربازانی که مشغول جنگ بودند یا نیروهایی که قرار بود چندین شبانه‌روز را به صورت پیوسته به نبرد مشغول باشند و فرصتی برای استراحت نداشتند مورد استفاده قرار می‌گرفت. چون معتقد بودند که این ماده سطح انرژی آنها را بالا می‌برد و موجب می‌شود که زمان طولانی‌تری بیدار بمانند. از دیدگاه این روانپزشک، در ایران نیز چنین تصوری از شیشه وجود دارد و برخی دانشجویان و دانش‌آموزان برای شب بیداری در روزهای امتحان شیشه مصرف می‌کنند و این مساله در حال شیوع است؛ هر چند این ماده گران است و هر کسی قادر به تهیه آن نیست. در حال حاضر هر صوت شیشه بین 25 تا 35 هزار تومان قیمت دارد و گاه هزینه‌های مصرف آن برای یک بار به 100 هزار تومان هم می‌رسد. مبلغی که یکی از مصرف‌کنندگان  در کلینیک به آن اشاره می‌کند و می‌گوید اصولا هزینه‌های هر مهمانی همراه با شیشه بین 150 تا
220 هزار تومان آب می‌‌خورد و ما همراه دوستانمان این مبلغ را تقبل می‌کنیم. او که تعداد دفعات مصرف خود را به هفته‌ای 2 بار رسانده است، اعتراف می‌کند هزینه‌های مصرف شیشه نسبت به بقیه مواد سنگین‌تر است و او و دوستانش ماهانه بین 200 تا 300 هزار تومان برای تهیه شیشه هزینه می‌کنند؛ مبلغی معادل حقوق یک کارمند، اما نه برای تامین نیازهای اولیه زندگی بلکه برای ایجاد توهم پرواز با بال‌های شیشه‌ای؛ پروازی برای سقوط.

نرگس رضایی‌

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها