محل تامین‌ یارانه‌های نقدی کجاست‌

احمدی‌نژاد با اشاره به این‌که پرداخت یارانه‌ها در 6 تا 7 دهک درآمدی در دو مرحله و سه توزیع جغرافیایی در نظر گرفته شده است، افزود: در سه دهک دوم نیز به هر نفر 45 تا 50 هزار تومان پرداخت می‌شود.رئیس جمهور تعداد هر خانوار را در این طرح تا 6 نفر اعلام کرد و افزود: میزان دقیق یارانه مستقیم به هرنفر در لایحه‌ای که دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه می‌کند، نیامده است و این میزان با بررسی‌های نهایی و مشخص شدن دهک‌های مورد نظر به طور مشخص در نظر گرفته می‌شود.

پس از سخنان رئیس‌جمهور و اعلام ارقام یارانه از سوی ایشان، سخنگوی کارگروه طرح تحول اقتصادی نیز به دلیل واکنش‌های پیش آمده، اعلام کرد که این کارگروه برای توجیه مدل‌ها و روش‌های تفصیلی، 21 مهرماه با 50 اقتصاددان و فردای آن روزدر مرکز پژوهش‌های مجلس اقدام به برگزاری جلساتی خواهد کرد.

فرزین با اشاره به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور مبنی بر میزان پرداخت‌های نقدی به مردم در قالب طرح تحول اقتصادی، اظهار کرد: ارقام اعلام شده دقیقا بر‌اساس نتیجه‌های به دست آمده از مدل‌هایی بود که کارگروه تحول اقتصادی به آن دست یافته است.

جمشید پژویان یکی از اقتصاددانانی است که به این جلسه دعوت شده بود. وی می‌گوید: در این جلسه اصلا صحبتی از ارقام یارانه و سخنان رئیس‌جمهور در این رابطه نشد، فقط مدلی را که می‌خواستند به عنوان طرح تحول باشد، ارائه کردند که به باور من مدل خوبی نبود و من انتقادهای خود را درباره آن مطرح کردم.

وی افزود: چیزی که ارائه شد، ما به عنوان چارت می‌شناسیم و نمی‌توان به آن مدل گفت و بر این باورم که باید درباره روش شناسی و جزئیات طرح تحول اقتصادی بیشتر کار شود و با توجه به اقتصاددانان برجسته‌ای که داریم، باید از نظر و دیدگاه‌های آنها استفاده شود.

پژویان در خصوص ارقام یارانه‌ای اعلام شده از سوی رئیس‌جمهور گفت: نمی‌دانم این ارقام‌ بر چه مبنایی اعلام شده و چگونه به این ارقام رسیده‌اند. به نظر می‌رسد افراد غیر متخصص این ارقام را در اختیار ایشان قرار می‌دهند.

وی گفت: یکی از اشتباهاتی که وجود دارد، در روش شناسی است. برخی فکر می‌کنند باید از درآمد نفتی یارانه دهیم؛ در حالی که این اشتباه است. باید به گونه‌ای عمل شود که یارانه‌ها از جیب ثروتمندان که سهم بیشتری در استفاده از حامل‌های انرژی دارند، به جیب مردمی که درآمد کمی داشته و مصرف کمتری دارند، سوق پیدا کند؛ به همین دلیل است که روش شناسی و محاسبه آن کار پیچیده‌ای است.

وی گفت: متاسفانه بهای علمی به این کار داده نشده و اگر بررسی‌های این طرح بر این روال پیش برود، خلاف انتظاری است که من از طرح تحول داشتم و بر این باور بودم که این طرح می‌تواند اصلاحات خوبی در اقتصاد کشور ایجاد کند؛ چرا که با این روش و رویه نه تنها به اهداف سند چشم‌انداز و اصل 44 دست نخواهیم یافت، بلکه ممکن است یک قدم هم به عقب بازگردیم.

افزایش هزینه‌ها درآمدها را کاهش می‌دهد

غلامرضا سلامی، کارشناس مسائل مالی نیز درباره ارقام اعلام شده از سوی رئیس‌جمهور می‌گوید: بستگی دارد ما قیمت نفت را چه مقدار بگیریم، در بحث یارانه‌ها باید این نکته را در نظر بگیریم که خود دولت یعنی سازمان‌ها و نهادهای دولتی و همچنین نیروهای مسلح سهم قابل توجهی از مصرف حامل‌های انرژی را به خود اختصاص داده‌اند و عملا با حذف یارانه‌ها علاوه بر درآمد دولت بر هزینه‌هایش نیز افزوده می‌شود. مورد دیگری که باید در نظر قرار گیرد، این نکته است که با بر داشته شدن یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مصرف کاهش می‌یابد. در نتیجه شاید آن افزایش درآمدی که پیش بینی شده اتفاق نیفتد؛ بنابراین به نظر می‌رسد محاسبات انجام شده با معیار دقیقی نبوده است.

وی با انتقاد از پرداخت نقدی یارانه‌ها گفت:موضوعی که اهمیت دارد منبعی است که این یارانه‌ها باید از آن محل تامین اعتبار شود. اگر قرار باشد نقدینگی جدید ایجاد کنیم، باید پول چاپ کنیم و دست مردم بدهیم و بعد این پول را بگیریم تا درآمد دولت را بالا ببریم که همه اینها تورم زاست.

نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که اگر می‌خواهیم بودجه را افزایش دهیم، باید از طریق مجلس باشد؛ به عبارتی وقتی هزینه دولت به خاطر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بالا می‌رود باید بودجه نیز افزایش یابد و اگر بگوییم از پولدارها می‌گیریم و به فقرا می‌دهیم، باید گفت ما چنین نقدینگی نداریم. به عنوان مثال اگر برای 60 میلیون نفر به فرض، نفری 50 هزار تومان در نظر بگیریم 30 هزار میلیارد تومان نقدینگی می‌خواهد. در حالی که نقدینگی قابل دسترس ما 120 هزار میلیارد تومان است که می‌شود از آن استفاده کرد. نیمی از این نقدینگی سپرده‌های بلند مدت است و اگر به ثروتمندان بگوییم شما این پول را بدهید که به فقرا بدهیم، از سپرده‌های آنها در بانک‌ها کم می‌شود و در نتیجه به منابع بانک‌ها فشار می‌آورد.

وی گفت: به نظر می‌رسد مباحثی که مطرح می‌شود جنبه علمی به خود نگرفته و معتقدم این مساله به خاطر بار مالی که دارد حتما باید در مجلس به تصویب برسد و مجلس هم به این راحتی با این مساله برخورد نخواهد کرد، چرا که بار تورمی دارد.

منتظر لایحه دولت هستیم‌

از سوی دیگر، عضو هیات رئیسه کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس نیز می‌گوید نمی‌توان  روی ارقامی که از سوی رئیس‌جمهور برای یارانه‌ها اعلام شد، صحه بگذاریم؛ چراکه ما در کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی هنوز به رقم مشخصی که دولت اعلام کرده، نرسیده‌ایم و همچنان در مبانی، تنظیم، تعریف و باز توزیع یارانه‌ها توافقی بین کمیسیون ویژه و نمایندگان دولت صورت نگرفته است.

وی با اشاره به این که مجلس منتظر ارائه لایحه دولت به مجلس است، گفت: رئیس‌جمهور بر اساس فرض‌های موجود ارقامی را برای یارانه‌های پرداختی اعلام کرده که ما نمی‌توانیم به عنوان اعضای این کمیسیون بر آن صحه بگذاریم، حتی اگر دولت پیش فرض‌هایی را در کمیسیون مطرح کند، باید مورد بررسی قرار گیرد.

وی افزود: نمی‌دانیم رئیس‌جمهور بر اساس چه پیش فرض‌هایی به این اعداد و ارقام رسیده است، ولی آنچه مسلم است مدل‌های تنظیم قیمت‌های تمام شده واعداد و ارقام برای باز توزیع یارانه بسیار متنوع و متفاوت است و هر کدام می‌تواند نتایج خودش را داشته باشد و همه اینها باید با توجه به نظر کارشناسا ن و تجربیات سایر کشورها و شرایط خاص ایران مورد بررسی قرار گیرد.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به تهیه بودجه سال آینده و تاکید دولت بر اجرایی شدن هر چه سریع‌تر اصلاح نظام یارانه‌ای، آیا این اصلاحات به بودجه سال آینده می‌رسد، گفت:اگر بودجه طبق تقویم زمانی که دولت باید به مجلس ارائه کند، پیش برود با توجه به حساسیتی که رئیس‌جمهور در دنبال کردن بحث دارد، شاید بتوانیم کار را به جایی برسانیم، اما در هرحال باید از شتابزدگی اجتناب کرد.