راه ‌حل بحران افغانستان‌

زبیگنیو برژینسکی ، ‌مشاور امنیت ملی پیشین کاخ سفید همیشه چهره‌ای جنجالی بوده است. او در 28 مارس 1928 در ورشو به دنیا آمد و در سال‌های قبل از جنگ دوم جهانی به همراه خانواده‌اش به ایالات‌متحده مهاجرت کرد. از برژینسکی در دهه 50 به عنوان یک کارشناس برجسته امور اتحاد جماهیر شوروی یاد می‌کردند.

کد خبر: ۲۰۹۷۹۵

او که به خاطر سیاست خارجی جنگ طلبانه‌اش شهرت دارد مشاور امنیت ملی دولت جیمی کارتر، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا حدفاصل سال‌های 1977 تا 1981 میلادی بود و در سمت وزیر خارجه آمریکا نیز فعالیت کرده است.

برژینسکی در حال حاضر در مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک در واشنگتن فعالیت می‌کند و به باراک اوباما، کاندیدای دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشاوره می‌دهد.

برژینسکی که در مسلح کردن مجاهدین افغان علیه شوروی سابق نقش موثری داشت در مصاحبه با شبکه تلویزیونی دویچه‌وله آلمان درباره این موضوع که چگونه غرب می‌تواند از بروز اشتباهات روس‌ها جلوگیری کند، صحبت کرد.

در حالی که اکثر احزاب سیاسی در آلمان خواهان حفظ نیروها در افغانستان هستند اکثریت قریب به اتفاق مردم این کشور خروج نیروهای آلمانی از افغانستان را ترجیح می‌دهند. غرب باید چه کاری انجام بدهد. نیرو‌ها را خارج کند؟ سطح فعلی نیروها را حفظ کند و یا شمار نیروها را افزایش بدهد؟

فکر نمی‌کنم هیچ کدام از این گزینه‌ها پاسخ اصلی باشد. خروج نیروها به این معنا خواهد بود که افغانستان با بحرانی بزرگ روبه‌رو خواهد شد که پیامد‌های غیر قابل پیش‌بینی به همراه دارد. هم چنین افزایش سطح نیروها راه‌حل بحران در افغانستان نیست. حفظ نیرو‌ها و ادامه حضور خارجی‌ها در افغانستان نیز به طور آشکار از نظر خیلی‌ها غیر قابل قبول است چون در حال حاضر اوضاع در افغانستان در حال وخیم شدن است.

شما به عنوان مشاور کارتر نقش مهمی در مسلح کردن مجاهدین افغان علیه دولت چپ‌گرای این کشور داشتید که ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی را در بحرانی قرار داد که شما بعد‌ها از آن به عنوان مخمصه افغان یاد کردید. آیا غرب در حال حاضر با این مخمصه در افغانستان روبه‌رو شده است؟

غرب نباید اشتباهاتی که شوروی سابق در افغانستان مرتکب شد را تکرار کند. شوروی سابق با این تصور به افغانستان حمله کرد که یک سری روشنفکر مارکسیست افغان می‌توانند به آنها در ایجاد یک کشور تابع کمونیست‌ که از ارتش خارجی در تحمیل اهدافشان استفاده کند، کمک کنند.

زمانی که آمریکا به حملات وحشیانه 11 سپتامبر واکنش نشان داد که در اصل عوامل آن ریشه در افغانستان داشتند فقط به 300سرباز آمریکایی برای سرنگون کردن گروه طالبان نیاز داشت. دلیل آن هم این بود که مردم افغانستان واقعا قدردان حمایت‌های آمریکا و دیگر کشورها بودند.

در حال حاضر ما ممکن است مجددا اشتباهاتی را که شوروی سابق در افغانستان مرتکب شد، تکرار کنیم. ما در افغانستان به دنبال کمک به اقتصاد این کشور هستیم. تلاش می‌کنیم تا یک کشور مدرن با اصول دموکراتیک از طریق حضور گسترده نیروهای خارجی ایجاد کنیم. فکر نمی‌کنم این یک استراتژی عاقلانه‌ باشد.

این دقیقا همان چیزی است که شوروی سابق در افغانستان انجام داد. پیش از خروج نیروهایش تلاش کرد تا مسوولیت جنگ‌ را به نیروهای افغان بسپارد که در این راستا ناکام ماند. چرا ناتو باید فکر کند در افغانستان پیروز می‌شود در حالی که سربازان افغان کمتری برای واگذاری مسوولیت‌ها در مقایسه با سربازان افغان دوران شوروی سابق دارد؟

شوروی سابق این کار را انجام داد اما پس از نابود کردن جامعه افغانستان و ایجاد دشمنی گسترده. هیچ کس نباید خسارت وارده از سوی شوروی سابق به جامعه افغانستان را کم اهمیت جلوه دهد. ما تاکنون این کار را انجام نداده‌ایم اما فکر می‌کنم این خطر وجود دارد.

تا زمانی‌که به راه‌حل نظامی فکر کنیم شاید بار دیگر اشتباه شوروی سابق را تکرار کنیم. تا زمانی که حضور نظامی داشته باشیم مقاومت‌ها علیه ما قوی‌تر و قوی‌تر خواهد شد.

غرب چگونه می‌تواند از بروز دوباره این اشتباه جلوگیری کند؟

نمی‌توان از طریق حضور نیروهای خارجی کشوری مدرن و دموکراتیک در افغانستان ایجاد کرد. افغانستان کشوری است که مردمانش به خاطر امور مذهبی در برابر حملات خارجی‌ها بسیار حساس هستند. به یک نگرش متفاوت در افغانستان نیاز داریم. نیروهای مازاد ممکن است در کوتاه مدت لازم باشد اما در دراز‌مدت راه‌حل خوبی نیست.

آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا از مشکلات جدی در دولت افغانستان و فساد در دولت حامد کرزای رئیس‌جمهور این کشور خبر داده‌اند. سفیر بریتانیا در افغانستان نیز به خاطر مخالفت و اظهارنظرهایش علیه کرزای و اعلام این موضوع که دیکتاتوری در افغانستان وجود دارد با انتقاد‌های داخلی در افغانستان روبه‌رو شد.

سفیر بریتانیا در افغانستان چگونه از هیچ چیز دیکتاتوری می‌سازد؟ یک دیکتاتور باید یا از حمایت‌های گسترده در جوامع یک کشور برخوردار باشد یا ابزار قدرت بی‌رحمانه‌ای در اختیار داشته باشد. فکر نمی‌کنم در افغانستان دیکتاتوری ظهور کرده است.

غرب چگونه باید با قاچاق مواد مخدر که بودجه مالی برای گروه طالبان تامین می‌کند، مقابله کند؟

باید تلاش کرد کشت مواد مخدر را ریشه کن کرد. اروپایی‌ها باید به کشاورزان افغان آنقدر پول بدهند تا آنها کشت مواد مخدر را به طور واقعی کنار بگذارند. اروپایی‌ها باید این کار را انجام بدهند چون اکثر مواد مخدر افغانستان به اروپا منتقل می‌شود.

تولید مواد مخدر در افغانستان به منبع درآمدی برای گروه‌ طالبان تبدیل شده است و تهدید جدی برای اروپاست.

شاهد حملات مکرر آمریکایی‌ها در خاک پاکستان هستیم. آیا فکر نمی‌کنید این اقدام می‌تواند این کشور دارای قدرت هسته‌ای را بی‌ثبات‌تر کند؟

حملات آمریکا در قلمرو پاکستان باید فقط در شرایطی بسیار استثنایی انجام گیرد. زمانی که اطلاعات دقیق و واقعی مبنی بر این‌که عوامل ارشد القاعده در مکان هدف هستند و از وجود غیر‌نظامیان خبری در آن مناطق نباشد. در شرایطی که القاعده به آمریکا حمله کرده است فکر می‌کنم این عکس‌العمل‌ها از سوی واشنگتن توجیه پذیر باشد.

شما از باراک اوباما حمایت کرده‌اید. وی نیز همانند مک‌کین خواستار افزایش چشمگیر نیروهای آمریکایی در افغانستان شده است.

درخواست‌ها برای افزایش نیروهای آمریکایی در افغانستان در همه جا دیده می‌شود. تعریف آمریکا از نقشش در دنیای فعلی باید به طور خلاقانه با پیچیدگی‌های جدید جهان تطبیق پیدا کند. مک‌کین نمی‌تواند به‌خوبی این نیاز‌ها را درک کند. اوباما در این زمینه با کفایت‌تر است.