قلب هنرمند بزرگ سینمای ایران از تپش ایستاد

درگذشت خسرو شکیبایی

"خسرو شکیبایی" بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون پس از دوره ای جدال با بیماری و مرگ، امروز جمعه در سن 64 سالگی در تهران درگذشت تا کارنامه یکی از هنرپیشگان نامدار معاصر ایران برای همیشه بسته شود. زمان تشییع پیکر او روز یکشنبه پس فردا از مقابل تالار وحدت به سوی بهشت زهرا اعلام شده است.

کد خبر: ۱۸۸۹۵۵

در حالی که ایرنا پیش از این گزارش داده بود شکیبایی شب گذشته بدرود حیات گفته است اما اغلب خبرگزاریها، نوشته اند که او ساعت 9 صبح امروز جمعه 28 تیر به علت ایست قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت.

خبرگزاری فارس، علت مرگ شکیبایی را "نارسایی قلبی" و خبرگزاری مهر، آن را "ایست قلبی ناشی از بیماری مزمن دیابت" بیان کرده است. ایرنا هم علت مرگ او را "ایست قلبی" گزارش داده است.

آخرین حضور شکیبایی در برابر دوربین، چند هفته پیش در جریان دومین جشن کانون منتقدان سینما بود که وی در آن به عنوان یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب مورد تجلیل قرار گرفت و جایزه دریافت کرد.

سرگذشت خسرو

خسرو شکیبایی که خانواده و دوستانش او را با نام مستعار "محمود" صدا می‌کردند، فروردین 1323 در خیابان مولوی تهران چشم به جهان گشود. پدرش، سرگرد ارتش بود اما خسرو او را در 14 سالگی بر اثر بیماری سرطان از دست داد.

خسرو شکیبایی پیش از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، در حرفه‌هایی چون خیاطی ، کانال سازی و ساخت آسانسور کار می‌کرد. در 19 سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و پس از مدتی ، بازیگری را به صورت کاملا حرفه ای آغاز کرد.

او تحصیلاتش را در رشته بازیگری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد. تا پیش از انقلاب فقط در عرصه تئاتر فعالیت داشت اما پس از آن پا به دنیای سینما گذاشت و اولین کار سینمایی خود را با بازی در فیلم "خط قرمز" در سال 1361 به کارگردانی مسعود کیمیایی تجربه کرد. با این حال، 8 سال طول کشید تا شکیبایی با بازی در فیلم "هامون" در مقام هنرمندی چیره دست در عرصه سینما شهرت یابد. در واقع، حضور در فیلم "هامون" در نقش "حمید هامون" به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال 1369 را باید سرآغاز دوره تازه فعالیت بازیگری شکیبایی دانست.

او به خاطر بازی در این فیلم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول را در هشتمین جشنواره فیلم فجر به دست آورد. او همچنین برای بازی در فیلم "کیمیا" ساخته احمدرضا درویش در سال 1374 بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد و برای فیلم‌ "سالاد فصل" اثر فریدون جیرانی در سال 1383 نیز سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل را تصاحب کرد.

شکیبایی همچنین برای فیلم "کاغذ بی خط" تندیس حافظ را از ششمین جشن ماهنامه دنیای تصویر گرفت و در سال 1386 تندیس جشن یازدهم خانه سینما را برای فیلم "اتوبوس شب" از آن خود کرد.

"خسرو شکیبایی" اخیرا در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را روی صحنه از دستان محمدباقر قالیباف، محمد خزاعی و محمدرضا جعفری‌جلوه گرفت و با ابراز تشکر، صحنه را ترک کرد.

تله‌فیلم‌های "بختک" ساخته یوسف صیادی، "پیوند" ساخته سعید عالم‌زاده و "آشیانه‌ای برای زندگی" ساخته حمید طالقانی از آخرین کارهای شکیبایی بود.

شکیبایی بازی در نمایش‌هایی چون زیر گذر لوطی صالح، سنگ و سرنا، لحظه،‌کتیبه، پنجه عدالت، صیادان، سمک عیار، همه‌ پسران من، شب بیست و یکم و بیا تا گل برافشانیم، مجموعه‌های تلویزیونی مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، سرزمین سبز، کاکتوس، تفنگ سرپر، گل‌های وحشی و در کنار هم را در کارنامه خود دارد.

او برای فیلم‌های "یکبار برای همیشه"، "سایه به سایه" و "کاغذ بی خط" نامزد دریافت سیمرغ بلورین بوده است. خط قرمز، دادشاه، صاعقه، رابطه، دزد و نویسنده، ترن، شکار، هامون، عبور از غبار، ابلیس، جستجو در جزیره، سارا، پرواز را بخاطر بسپار ، یکبار برای همیشه، بلوف، کیمیا، پری ، درد مشترک ، لژیون ، سایه به سایه، خواهران غریب، سرزمین خورشید، عاشقانه ، روانی، زندگی ، دختردایی گمشده، میکس، دختری بنام تندر، کاغذ بی‌خط ، مزاحم، اثیری، صبحانه برای دو نفر، ازدواج صورتی، سالاد فصل ، حکم، ستاره‌ها ، عروسک فرنگی، چه کسی امیر را کشت؟، دلشکسته، دوشیزه باران، حیران، از جمله کارهای سینمایی وی بوده‌اند.

خسرو شکیبایی علاوه بر هنرنمائی درنقش آفرینی در سینما و تئاتر، برخی از شعرهایی سهراب سپهری دکلمه کرده و چند آلبوم موسیقی با نام های نامه ها و نشانی ها،‌ مهربانی، پریشانی و مسافر را روانه بازار کرده بود. او در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر نیز بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.

به گزارش خبرگزاری فارس، "خسرو شکیبایی" 13 مهر سال گذشته به دلیل حادشدن بیماری‌اش و ابتلا به دیابت در بستری شده بود اما به درخواست خودش، این خبر تکذیب شد.

او پس از دریافت تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشن یازدهم خانه سینما گفته بود:" در میان مردم مرسوم است که آن را که بیشتر به دیده می آید و گره ژانر به دست او باز می شود، به عنوان بازیگر اول می‌شناسند، اما بردن این جایزه یک جور لطف خدا در مورد من بوده، درست است که این نقش برایم یک مقدار سخت بود به این علت که در جاده‌ای که ما می‌رفتیم در هر لحظه اش خطرات مختلفی وجود داشت، مثل چپ کردن اتوبوس و... همین طور فرصت نداشتیم تمرین کنیم که ببینیم قلق آن چگونه است و حتی دو بار هم نزدیک بود که در یک زاویه 90 درجه ماشین چپ شود اما به هر حال لطف خدا بود؛ چون 43 نفر در آن اتوبوس بودند و من اگر سکاندار آن بودم حتماً دستی روی شانه من و حتی روی شانه کیومرث پوراحمد بوده که این فیلم ساخته شده است. آنجا حتی باران هم که می‌آمد، خوب بود و از آن استفاده می‌شد. "

شکیبایی در مورد اولین کار پوراحمد در خصوص سینمای جنگ و اعتمادش به وی گفته بود:"وقتی کسی کارگردان هست دیگر فرق نمی‌کند، اگر صد فیلم بسازد، صد و یک‌اش را هم اگر در ژانر دیگری باشد می‌سازد. یک کارگردان جدا از هر چیزی که منسوب به اوست، باید چیزی مانند ژن در وجودش باشد که بتواند هر نوع فیلمی را بسازد و از آنجایی "اتوبوس شب" اولین کار جنگی کیومرث است، آن را دوست دارم."

او می‌افزاید: "از طرفی من فکر می‌کنم دلنوشته های حبیب احمدزاده، پوراحمد را به سمت این فضا کشانده و بر روی آن تأثیر گذاشته است."

فراز و فرودهای یک هنرمند

به گزارش ایرنا، شکیبایی با بازی در نقش کوتاهی در فیلم خط قرمز (مسعود کیمیایی، 1361) به سینما آمد و تا سال 1368 در نقشهایی از جمله در فیلمهای دزد و نویسنده، ترن و رابطه خوب ظاهر شد. اما از بازی در فیلم هامون (داریوش مهرجویی، 1368) بود که نام خسرو شکیبایی سر زبانها افتاد. او برای بازی بسیار زیبای اش در همین فیلم از هشتمین جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین دریافت کرد و تحسین منتقدان و مردم را برانگیخت.

شکیبایی از سال 1368 هر چند جلوه هایی از "حمید هامون" را به صورت تیپ تکرار کرد، اما توانایی های انکارناپذیرش را در چند فیلم به معرض نمایش گذاشت. بازی تاثیرگذار او در دو فضای کاملا متفاوت در فیلم کیمیا (احمدرضا درویش، 1373) و بازی متفاوت او در فیلم کاغذ بی خط (ناصر تقوایی، 1380) از آن جمله اند.

شکیبایی در تلویزیون هم موفق بود. از همان زمان که در نقش مدرس بازی کرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا کرد تا بازی در مجموعه های تلویزیونی روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سر پر و در کنار هم که در هر کدام در نقشی متفاوت و تاثیر گذار ظاهر شد.

او پس از گذشت نزدیک به 22 سال از اولین حضورش در سینمای مسعود کیمیایی، بار دیگر و اینبار در کنار استاد عزت الله انتظامی در فیلمی از مسعود کیمیایی ایفای نقش کرد: « حکم » (1383)

جوایز و سیمرغ بلورین

جوایز و سیمرغ بلورین شکیبایی از جشنواره فیلم فجر عبارتند از :

- هامون / هشتمین دوره

- کیمیا / سیزدهمین دوره

و همچنین نامزد جشنواره فیلم فجر برای سیمرغ بلورین، فیلمهای "یکبار برای همیشه" در یازدهمین دوره، "سایه به سایه" در پانزدهمین دوره و "کاغذ بی خط " در بیستمین دوره آن شده بود.

کارنامه سینمایی

کارنامه فیلم های سینمایی خسرو شکیبایی عبارت است از:

- خط قرمز (مسعود کیمیایی - 1361)

- دادشاه (حبیب کاووش - 1362)

- صاعقه (1364)

- رابطه (پوران درخشنده - 1365)

- دزد و نویسنده (کاظم معصومی - 1365)

- ترن (امیر قویدل - 1366)

- شکار (مجید جوانمرد - 1366)

- هامون (داریوش مهرجویی - 1368)

- عبور از غبار (پوران درخشنده - 1368)

- ابلیس (احمدرضا درویش - 1368)