معرق کاری مکمل انواع صنایع دستی

صنایع دستی ایران با ویژگی های منحصر به فرد تعدد و تنوع فراوانی دارد. هر یک از این فرآورده های زیبا و قدیمی چشم گردشگران را به خود خیره می کند.

کد خبر: ۱۸۷۹۷

بهره گیری از هنر معرق یکی از روشهای هنری سنتی ایرانی است که بر جذابیت های ویژه صنایع دستی ایران می افزاید. در حال حاضر از هنر معرق کاری علاوه بر ساخت تابلوهای دیوارکوب برای تزیین رویه میز، پشتی صندلی ، رحل قرآن ، جعبه های قاشق و چنگال ، سرویس های چوبی و درهای مقابر ائمه اطهار، منازل مسکونی و.... نیز استفاده می شود. این هنر به صورت سازماندهی شده در ایران سابقه ای نزدیک به 70 سال دارد و طی دوران مختلف زندگی اجتماعی همراه با شرایط پیشرفته توانسته خود را با فرآورده های هنری جدید نیز هماهنگ کند. معرق در کلام اصولا هر چیز رگه دار را می گویند؛ ولی مفهوم اختصاصی آن ایجاد نقشها و طرحهای زیبایی است که از دور بری و تلفیق چوبهای رنگی روی زمینه ای از چوب یا پلی استر سیاه شکل می گیرد. چنانکه اشاره شد این هنر به شکل سازماندهی شده ، تنها 70سال سابقه دارد؛ اما از سابقه آن اطلاع مشخص و دقیقی بیش از این در دست نیست . با توجه به تطبیق این هنر با کاشیکاری می توان ادعا کرد که معرق کاری نیز تا حدودی قدمتی هم پا با کاشیکاری داشته باشد. وجه تشابه کاشیکاری معرق با معرق کاری روی چوب در شیوه عمل است که در هر 2مورد نقشها از ترکیب قطعات رنگی جنس مورد نظر شکل می گیرد. یکی از نمونه های قدیمی موجود این 2هنر، درب قدیمی و بزرگ متعلق به عصر قاجاریه است که در ضلع شمال غربی محوطه آموزش و پرورش فعلی قرار دارد. این هنر در آغاز برای تزیین سطح میز، بوفه ، در و تکیه گاه صندلی به کار برده شده و تنها نقشهای اسلیمی یا گره با 5رنگ محدود چوبهای آبنوس ، فوفل ، گلابی ، سنجد و توت مورد استفاده قرار می گرفت . روش کار معرق کاری ایرانی از روش هندی اقتباس شده است . بدین طریق که در گذشته هنرمندان به وسیله کارد مخصوص منبت یا مغار محل قرار گرفتن نقشها را روی شی ئ مورد نظر مطابق طرح می کندند و سپس نقشها را از چوبهای رنگی به وسیله مته ای که اختصاص به تعمیر ظروف چینی داشت و سوهان های مخصوص قدیمی و اره ای به نام چکی ، دوربری می کردند و در محل مقرر قرار می دادند. پس از به وجود آمدن اره مویی های بسیار باریک ، معرق روی چوب وارد مرحله جدیدی شده و هنری با ظرافت و اعجاب آور گردید. در این مرحله به جای آن که بر روی چوب کنده کاری شود و نقوش مورد نظر در آن جای گیرد، با قرار دادن قطعات مختلف از قبیل صدف ، عاج ، استخوان ، فلز و چوبهای مختلف رنگی در کنار یکدیگر معرق ایجاد می شود. در واقع معرق روی چوب را می توان تابلوی نقاشی ای دانست که در آن به جای رنگ از چوبهای مختلف رنگین و به جای قلم مو از اره مویی استفاده می شود. این هنر ارزنده هم اینک در تهران ، آذربایجان غربی ، سیستان و بلوچستان ، قزوین و کردستان رواج بیشتری دارد.