چگونه‌ پیری‌ سالمی ‌داشته ‌باشیم؟

به بیان دیگر سن وسال شما در حال حاضر اصلا مهم نیست، آنچه اهمیت دارد آن که از همین لحظه مراقب سلامتی خودتان باشید تا در سال‌های بعد، از زندگی سالم‌تر و پر نشاط‌تری برخوردار شوید. اگر در هر دوره سنی قرار دارید، داشتن یک برنامه ورزشی، تنظیم یک رژیم غذایی سالم‌تر یا تقویت مهارت‌های اجتماعی می‌تواند در داشتن یک زندگی سالم و با نشاط موثر باشد. ولیکن اگر در دوران میانسالی به سر می‌برید داشتن چنین برنامه‌هایی برایتان ضرورت بیشتری نیز پیدا می‌کند.

پیری چیست؟

واقعیت آن است که پیری به معنای بازنشستگی یا رسیدن به یک سن بخصوص، مثل 65 سالگی نیست. پیری یک فرآیند مادام‌العمر است. افرادی که بهتر از پس مشکلات افزایش سن برآیند، کسانی هستند که با موفقیت، مراحل مختلف زندگی را پشت سر گذاشته‌اند.

آنچه به‌ظاهر گذشت عمر و سالمندی را نشان می‌دهد شکل ظاهری انسان است، بدن انسان که به مرور پوست سر و صورت و دست‌ها خشک می‌گردد و چین و چروک‌هایی در آن پیدا می‌شود که رفته‌رفته بیشتر می‌شوند.
طراوت معمولی پوست که به علت وجود یک طبقه چربی زیر پوستی است از میان می‌رود و پوست شفافیت خود را از دست می‌دهد و در اثر ضعف جریان خون رنگ پریدگی پیدا می‌شود. موهای سر و صورت رنگ معمولی خود را از دست می‌دهد و سفید می‌شود. در اثر اختلال جذب مواد معدنی و بخصوص کلسیم، استخوان‌ها رو به تحلیل می‌روند و قد خمیده و کوتاه‌تر می‌گردد. اختلال جریان خون و کاهش ترشح برخی غده‌های مترشح داخلی و کاهش آنزیم‌های مختلف که در هضم و جذب و سوخت و ساز بدن نقش مهمی دارند پیش می‌آید و روند تباهی رو به پیشرفت و گسترش می‌گذارد.

این را نیز بدانید که سازمان جهانی تندرستی، دوران مختلف زندگی را پس از گذشتن از سن بلوغ بر اساس سن تقویمی چنین طبقه‌بندی کرده است: از 35 تا 59 سالگی میانسالی، از 60 تا 74 سالگی مسنی، از 75 تا 90 سالگی پیری و از 90 به بالا خیلی پیر.

حال برنامه‌هایی را که می‌تواند به شما در دوران پیری زندگی سالم‌تری ببخشد را با هم مرور می‌کنیم...

ذهنتان به شما جوانی می‌بخشد

این نکته را حتما به خاطر بسپارید که واقعیت، تصویر اندیشه است. این طور نیست که با رسیدن به 65 سالگی، پدر یا مادر بزرگ شدن یا یائسه شدن به ناگهان پیر شوید. بلکه تنها وقتی پیر می‌شوید که گمان کنید پیر شده‌اید. اگرچه جسم شما پیر می‌شود، اما ذهن شما، تا هر زمان که اراده کنید، جوان خواهد ماند.

اگر امیدوار به داشتن عمری دراز، سرشاز از شادابی، خوش‌طبعی و روابط اجتماعی محکم باشید، آن وقت است که این طرح ذهنی، زیربنای یک نمودار درونی را تشکیل می‌دهد که تا حد زیادی آینده شما را رقم خواهد زد. اما اگر متقاعد شوید که پیری، دوران پوچی و بی‌محتوایی، افسردگی و بیماری است به احتمال قوی برای شما این گونه خواهد شد. به طور کلی، انتظارات و تفکرات منفی زودتر از خود طبیعت شما را پیر می‌کند.

تغذیه سالم داشته باشید

مطالعات متعدد حکایت از آن دارد که یک رژیم سالم، در کنار فعالیت جسمی و ذهنی منظم به داشتن یک زندگی شاداب‌تر و طولانی‌تر کمک می‌کند. هر چه مسن‌تر می‌شوید، حتی اگر همیشه رژیم سالمی داشته باشید، باز هم در مواردی ممکن است مجبور به تعدیل و اصلاح رویکرد خود به غذاها شوید. با افزایش سن، سوخت و ساز بدن شما کندتر می‌شود، یعنی نیاز بدن شما به کالری خیلی زیاد نیست. علاوه برداشتن از یک رژیم متعادل، حواستان به اندازه پرس‌های غذایی و کالری آنها هم باشد. پرخوری کردن یا مصرف غذاهای پرکالری می‌تواند براحتی در شما اضافه وزن ایجاد کند. بعلاوه فراموش نکنید که دریافت ناکافی مایعات می‌تواند در ایجاد بیماری‌هایی مثل یبوست مزمن، اختلال عملکرد کلیه و سنگ‌های کلیوی نقش بازی کند.

مصرف فیبر را افزایش دهید

یک رژیم پرفیبر (یعنی دارای الیاف گیاهی فراوان)، می‌تواند به پیشگیری از یبوست کمک کرده و خطر بروز برخی از بیماری‌های بزرگ مثل سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. فیبر یا الیاف گیاهی در جلوگیری از دیابت، بیماری قلبی و فشار خون بالا نیز کمک می‌کند.

سعی کنید روزانه 25 تا 30 گرم فیبر از غذاهای مختلف در رژیم غذایی خود بگنجانید. از غذاهایی مثل دانه‌های خوراکی سبوس‌دار  غلات پر فیبر یا انواع نان سبوس‌دار  میوه‌ها و سبزی استفاده کنید. هفته‌ای چند بار به جای گوشت قرمز از حبوباتی مثل نخود، لوبیا، ماش، باقلا یا عدس استفاده کنید.

بعلاوه سعی کنید از غذاهایی بخورید که در مقایسه با کالری، مواد مغذی بیشتری دارند. میوه‌ها و سبزی‌ها پر رنگ حاوی مواد مغذی فراوانی هستند.

مقابله با خشکی پوست‌

اصولا با گذشت زمان و بالا رفتن سن، پوست خشک و حساس می‌گردد. در این وضعیت بیشترین تلاش مقابله با خشکی پوست است. با این حال می‌توان پوست سالم و زیبا جدای از سن، نژاد  و رنگ داشت. آنچه نباید از خاطر ببرید آن که مقابله با خشکی پوست در سن بالا و تامین آب از دست رفته پوست با استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده از اهمیت زیادی برخوردار است.

شرکت در فعالیت‌های اجتماعی‌

انزوای اجتماعی علت شایع افسردگی در سالمندان است؛ بنابراین شرکت در کارهای اجتماعی از این مساله جلوگیری می‌کند. احساس تنهایی و بی مصرف بودن احساس مخربی است که باعث افسردگی در پیری می‌شود و به همین دلیل است که برخورد مناسب افراد خانواده و اطرافیان در محیط‌های خانوادگی و دوستانه می‌تواند مانع از بروز افسردگی در سالمندان شود.

بر اعصاب خود مسلط باشید

هنگامی که تحت فشار عصبی قرار دارید، بدن شما سطوح بالایی از هورمونی موسوم به کورتیزوم را وارد جریان خون می‌کند. اگر مرتب تحت فشار عصبی باشید، کورتیزول بیش از حد، دراز مدت، می‌تواند به سلامتی شما آسیب برساند. البته همیشه نمی‌توان از حوادث استرس‌زا اجتناب کرد، اما می‌توان بر اعصاب خود مسلط بود.

فعالیت بدنی و جلوگیری از سکته‌های مغزی و قلبی

تازه‌ترین تحقیقات دانشمندان نشان داده است که انجام 30 دقیقه حرکت در روز، سه بار در هفته دویدن آهسته و یا دوچرخه سواری، کاهش وزن، مصرف زیاد میوه و سبزیجات برای جلوگیری از بروز سکته‌های مغزی و قلبی ضروری است. فراموش نکنید که فعالیت جسمانی در سرتاسر زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و هرچه زودتر فعالیت بدنی را آغاز  و به آن پایبند بمانید، در دوران پیری فواید بیشتری از آن را بدست آورده و احساس خواهید کرد.

این توصیه آخری هم پیر و جوان نمی‌شناسد و آن این‌که اگر سیگار می‌کشید یا تنباکو می‌جوید، تمام تلاش خود را برای ترک آن بکار ببندید. حتی اگر سال‌های سال است که سیگار می‌کشید هیچ گاه برای این کار دیر نیست.

مهدی شیرازی‌