مرگ سالانه 9 هزار نفر بر اثر آلودگی هوا تهران دیگر جای زندگی نیست

سالهای ابتدایی دهه وقتی «پگاه» یک دختر آن زمان نوجوان تهرانی در وبلاگش تحت نام خود نوشت: هوای شهر آنقدرآلوده شدهاست که دیگر نمیتوان

کد خبر: ۱۵۳۲۲۴

در آسمان شهر پرندهای دید - اکسیژنی برای تنفس نیست - کلاغه هم دست بچهاش را گرفت و از شهر ما رفت ، نظراتی در تایید نوشته او در وبلاگش ثبت شد که بیشتر آنها به نوجوانان تعلق داشت که از جمله بیشتر آسیبپذیرها در برابر آلودگی هوا هستند.
یکسال بعد از آن نوشته، آنگونه که آرشیو روزنامهها نشان میدهد، سازمان حفاظت محیط زیست در اطلاعیهای با لحن خیلی جدی در پاییز سال ، مضمون هشدار را انعکاس داد . هشداری که به دنبال آن نه فقط مدرسهها که ادارهها هم در پایتخت برای چند روز تعطیل شد.
آلودگی هوا و غیر قابل تحمل بودن آن ، خاص کلان شهری مانند تهران نیست. اغلب شهرهای بزرگ ایران از این مشکل در رنج هستند.
عمدهمنبع آلودهکننده هوا درشهرهای بزرگ ایران، انبوه خودروهایی شناخته شدهاند که بیشتر از حد استاندارد سوخت مصرف میکنند و خیابانهای شهرها اغلب زیر بار سنگین ترافیکی است که ریشه در معضلاتی مانند مهندسی ترافیک و فرهنگ ترافیکی دارد.
متخصصان محیط زیست در تعریف "آلودگی هوا" در پایگاه مرجع "ویکی پیدیا" می گویند: "آلودگی هوا عبارت است از وجود یک یا چند آلودهکننده در هوای آزاد به آن مقدار، مدت و ویژگیها که برای انسان ، گیاه یا حیوان خطرناک بوده و برای اموال مضر و یا بهطور غیرقابل قبولی مخل استفاده راحت از زندگی و اموال شود."
آلودهکننده های هوا بسته به نوع ، غلظت و مدت تماس با انسان میتوانند اثراتی نظیر تحریک ، سوزش و آبریزش تا اثرات شدید و حتی مرگ را به دنبال داشته باشند.
حوادث حاد آلودگی هوا در سالهای مختلف از جمله واقعه «ره میوز» ، » دونورای» پنسیلوانیا ، لندن و سایر وقایع و مطالعات سمشناسی با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی اثرات سوء بسیاری از آلایندهها را مشخص نموده است .
از جمله آلایندههای هوا که بیشترازسوخت خودروها و سایر منابع فسیلی ناشی می شود، گوگرد است. آزمایشها نشان میدهد که گوگرد باعث آسیب جدی به غشاء مخاطی دستگاه تنفس، افزایش مقاومت ریه بهجریان هوا ، درد در ناحیه سینه ، گاهی ریزش خون از بینی، تحریک چشم ، تنگی نفس، توسعه بیماریهای مزمن ریوی بخصوص برونشیت، سرفه ، کاهش ظرفیت تنفسی و کاهش مقاومت بدن میشود.
از دیگر آلایندهها، اکسیدهای ازت است که موجب تحریک حبابچههای ریوی ، گشادی مردمک چشم ، افزایش مقاومت هوایی سیستم تنفسی ، کاهش ظرفیت انتشار گاز در ریه، توسعه پنومونی ، افزایش برونشیت حاد، تحریک گلو و چشم ،ایجاد سرفه، تنگی تنفس، بیحالی و خستگی میشود.
هیدورکربنها که سهم بالایی در گازهای خروجی از موتور خودروها دارد، علاوه بر عوارض گوناگون بر قلب و عروق و سیستم تنفس، ثابت شده است که فرد را می تواند در برابر بیماریهایی چون سرطان قرار دهد.
آمارهای پزشکی قانونی تهران و سازمان بهشت زهرا نشان میدهد که در سال- های اخیر همواره نخستین عامل مرگ ومیر در کلان شهر تهران و دیگر کلان شهرها که با آلودگی زیاد هوا روبرو هستند، بیماریهای قلبی و عروقی بوده است.
تراکم منابع تولیدکننده آلودگی در تهران و اطراف آن ، سکون نسبی هوا، نداشتن باد غالب ، محصور شدن پایتخت توسط رشتههای کوه البرز باعث شده است کهاین شهر یکی از شهرهای آلوده جهان باشد. آمار کاملا دقیقی درمورد جایگاه تهران در جهان از نظر آلودگی موجود نیست. اصفهان ، تبریز ، شیراز ، مشهد، اهواز ، اراک و کرج از دیگر شهرهای آلوده ایران هستند.
بنا بر اظهارات مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ، دلیل آلودگی هوای این شهرها افزایش و تجمع منابع انتشاراست و در شهرهایی نظیر تبریز ، اراک و اهواز ، تولید آلودگی صنایع و در دیگر شهرها ترافیک شهری نقش مهمی در آلودگی هوا دارند.
به غیر از کرج ، در شهرهای دیگر کشور، طرح جامع کاهش آلودگی هوا در حال انجام است . برنامههای جامع کاهش آلودگی هوای تهران هفت محور دارد که بیشتر روی خودروها به عنوان اصلیترین منبع تولید آلودگی متمرکز است.
در مطالعاتی که در سال هجری شمسی توسط کنسرسیومی از مشاوران بین المللی با محوریت کارشناسان ژاپنی صورت گرفت ، گفته شد که آلودگی هوا در کلان شهر تهران سالیانه جان بین تا هزار نفر را میگیرد."
در تایید و رد این یافته در زمان خود واکنشهای مختلفی صورت گرفت تا اینکه سال در یک مطالعه دیگر این رقم حتی تا هزار نفر و بیشتر نیز ذکر شد که باز هم موجب بحثهایی گردید و این واقعیت همچنان مورد غفلت قرار گرفت که هوای شهرهای بزرگ کشور از جمله تهران واقعا غیر قابل تنفس است.
"همشهری" که به مسایل زیست محیطی درپایتخت توجه دارد، درگزارشی کهاخیرا انتشار داد، یک باردیگر "زنگ هشدار" را در مورد آلودگی روز افزون هوای تهران و دیگر شهرهای بزرگ کشور با این امید که درگوش مردم و مسوولین بنشیند ، به صدا درآورد.
همشهری نوشت: " سالانه هزارتهرانی براثرعوارض ناشی ازآلودگی هوا روانه بیمارستان میشوند. تجمع بیش از حد سرب ، باعث بیمارهای عصبی از جمله پرخاشگری میشود."
به گزارش این روزنامه، بیشترین تعداد خودروهای فعال درکشور حتی بر مبنای استاندارد سال پیش اروپا ، آلاینده محیط زیست شناخته میشود ، و هنوز عمده خودروهای تولیدی کشور آلاینده بوده و نادیده گرفتن استانداردها موجب شده که خودروهای تولید قبل از سال درهر کیلومتر تردد بین تا گرم مواد آلاینده تولید کنند ، در حالی استانداردهای یورو ، ، ، و یک در حد گرم است.
آلایندههای بسیار در تحقیقات اخیر نشان داده است که موجب شده تا حداقل کلان شهر کشور تحت تاثیر گازهای گلخانهای قرار بگیرند.
"علیمحمد نوریان" رییس سازمان هواشناسی اواخرمهرماه امسالگفت که گازهای گلخانهای رویکلان شهر کشوراثبات شده و متوسط دمای سالانه این شهرها افزایش مییاید و بسیاری از تغییرات آب و هوایی ناشی از اثرات گازهای گلخانهای در همین شهرهاست."
یکی از تدابیری که انتظار میرفت نقش موثری در از میان بردن و یا حداقل کاهش آلودگی هوای کلان شهرها مانند تهران داشته باشد، اجرای طرح زوج و فرد تردد خودروها و سهمیهبندی بنزین بود که به گفته معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اگرچه باعث کاهش نسبی آلودگیشده ولی نقش موثری درآن نداشته است.
براساس واکاوی پرونده روز هوای تهران از ابتدای سال نشان داده است سهمیه بندی بنزین در کاهش آلودگی هوا بیتاثیر بوده است.
یک گزارش معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نشان میهد بررسی کیفیت هوای تهران در روز نخست سال نشان میدهد به رغم اجرای طرح سهمیه بندی بنزین ، آلودگی ناشی از وسایل نقلیه کاهش نیافته است و منابع متحرک بویژه خودروهای سواری، وانت بارها و موتورسیکلتها ، عامل (تولید) تا درصد آلایندهای هوای تهران هستند.
در این گزارش همچنین گفته شد: خودروهای سواری با 48.6 درصد ، وانت بارها 24.6 درصد و موتورسیکلتها با 21.1 درصد ، بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران دارند. از نظر منواکسید کربن درحالی که در روز نخست سالهای و به ترتیب و درصد روزها هوا پاک بوده، در سال این رقم به درصد کاهش پیدا کرده است.