فریب تبلیغات را نخورید چاقی ، زود برطرف نمی شود

در عرض یک ماه 20کیلو لاغر شوید. با رژیمهای جدید بسرعت به وزن دلخواه برسید. اینها عنوان های آگهی هایی است که هر روز در مطبوعات به چشم می خورند

کد خبر: ۱۵۳۰۸

و حکایت از معضل بزرگی به نام چاقی دارند باید دانست که چاقی بسادگی نیامده که بسادگی برود. چاقی معلول زندگی امروز ماست و باید آن را ام الامراض دانست . با آمدن چاقی ، بیماری های قلبی عروقی ، دیابت ، کمردرد و بسیاری بیماری های دیگر می آیند؛ اما به نظر می رسد بیش از آن که مردم از چاقی و عوارض آن نگران باشند، به دنبال تناسب اندامشان هستند. علت مستقیم چاقی را باید در رژیم غذایی و عادات غلط آن دانست ؛ در حالی که برای درمان آن نیز با متعادل کردن رژیم غذایی و همچنین ورزش ، می توان عوارض چاقی را کاهش داد. اما تعیین رژیم غذایی فقط در حیطه متخصصان تغذیه است و افراد غیر مسوول باعث عوارض جبران ناپذیری می شوند که می تواند تا به خطر افتادن جان بیمار ادامه داشته باشد. دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، در گفتگو با «جام جم »نکات مهمی را ذکر کرده است که حاصل آن در پی می آید. چند نوع چاقی وجود دارد و چه نوع چاقی را می توان با نظر پزشک متخصص تغذیه ، درمان کرد؛ برخی چاقیها مربوط به غدد هستند و بقیه به تفاوت دخل و خرج بدن مربوط می شوند. نکته ای که اینجا قابل ذکر است ، این که چاقیهای مربوط به غدد درون ریز مانند تیروئید یا غدد فوق کلیه خیلی کم است . شاید بتوان گفت از هر 100نفر یک نفر شاید هم خیلی کمتر دچار این نوع بیماری است که بسیاری از آنها نیز با یک رژیم غذایی قابل درمانند. به هر حال پایه درمان هر نوع چاقی ، می تواند رژیم غذایی باشد. اما چاقی را به 3دسته چاقی خفیف ، متوسط و شدید یا همان بیمارگونه تقسیم بندی می کنند. علل چاقی چیست ؛ یکی از علل چاقی ، عوامل وراثتی است . به این ترتیب که بدن بعضی افراد صرفه جوست مانند خودروهای دو سیلندر که با سوخت کم ، مسافت زیادی طی می کنند. بخشی از غذاخوردن ما مربوط به نیاز ما نیست ، یعنی به خاطر احساس گرسنگی ما نیست . هر چه زندگی شهری ما گسترده تر می شود، به دلیل مناسبت های مختلف ، مجبور می شویم غذا بخوریم . مثلا در یک رستوران یا میهمانی شام می خوریم نه به خاطر گرسنگی ، بلکه می خواهیم روابط اجتماعی داشته باشیم یا برای ساعتی با کسی صحبت کنیم . ما با خوردن یک پیتزا، 1200کیلوکالری انرژی دریافت می کنیم که می تواند تمام انرژی مورد نیاز یک روز ما باشد. در حالی که اگر به رستوران نمی رفتیم ، در منزل با یک لقمه نان و پنیر یا غذایی سبک ، می گذراندیم . از سوی دیگر، تحرک ما بسیار کم است ، یعنی بدون توجه به قسمتهای خوب الگوهای غربی ، بخشی از آن را پذیرفتیم . ما زندگی آپارتمان نشینی داریم . اما هیچکدام از آپارتمان های ما محوطه ندارند. اگر در اروپا و امریکا برج نشینی را مشاهده می کنیم ، امکان ندارد محوطه ورزشی در زیر آن وجود نداشته باشد. بشقاب های غذای ما هم کوچک نشده و حتی بزرگتر هم شده است . الان در بعضی جاها کبابهای بزرگ سرو می کنند. مجموع این عوامل باعث شده که چاقی به عنوان یک مشکل ، بروز کند. آیا آماری از چاقی برحسب جنسیت وجود دارد؛ زمانی که من رئیس انستیتو تغذیه بودم ، آمارگیری در مورد خانمهای تهرانی اجرا شد و نتیجه حاصل نشان داد که 35درصد آنها چاق هستند. با توجه به این که ذکر کردید برخی چاقیها، علت ژنتیکی دارند، آیا ژن درمانی می تواند جلوی این نوع چاقیها را بگیرد؛ ژن درمانی هست و شاید بتوان ژن درمانی کرد، اما باید واقع بین بود. ژن درمانی قابل تعمیم به تمام جامعه نیست و باید در موارد خاص و شدید اعمال شود. من در زمینه ژنتیک تخصص ندارم ، اما تصور می کنم که باید در این زمینه در آغاز راه باشیم . اما از این کار مهمتر، تغییر رفتار است ؛ چه از نظر تغییر رفتار تغذیه ای و بدنی . باید دانست که برای درمان چاقی ، راه میانبری وجود ندارد. این که برخی می گویند با رژیم گرفتن درمان نشده اند، یا رژیم صحیح نگرفته اند، یا این که انتظارشان از لاغر کردن ، انتظار صحیحی نبوده است . مثلا اگر فردی 30کیلوگرم اضافه وزن داشته باشد، باید 8ماه وقت بگذارد که به نتیجه برسد. اگر این فرد بعد از مدت کوتاهی بخواهد به نتیجه برسد، موفق نخواهد شد. این گونه کارها اصلا رژیم نیست ، اصلا درمان نیست . حالا که صحبت به اینجا رسید، بد نیست درباره رژیمهایی که اخیرا تبلیغ می شوند، توضیحاتی بدهید، چون در این رژیمها، مدعی هستند که می توانند وزن افراد را بسرعت پایین بیاورند. این گونه رژیمها مانند آب درمانی ، رژیم نیستند و در حقیقت نوعی خودکشی محسوب می شوند. رژیم باید بتواند متحول باشد و نباید فرد را منزوی کند، یعنی این که بتواند سر یک سفره با دیگران بنشیند. خانه نشین نشود، یعنی این که رژیم خود را هر جایی مانند محل کار ادامه دهد و هم ورشکست نشود، یعنی بتواند با همان حقوق و درآمد رژیم خود را ادامه دهد. فقط این افراد باید حوصله داشته باشند. این گونه به نظر می رسد که بدن ما بعد از مدتی به یک رژیم غذایی عادت می کند. آیا این موضوع درست است ؛ تا حدی درست است ، این موضوع صددرصد درست نیست . ممکن است متابولیسم پایه بدن فردی 1400کیلوکالری باشد. با این روش که شما می گویید، بله این فرد متابولیسم پایه اش از 1400به 1200می رسد. بدن به محض این که احساس کمبود کرد، شروع به صرفه جویی می کند. متابولیسم ممکن است کند شود، اما متوقف نمی شود. شما می توانید ماه اول 5کیلو کم کنید. اما در ماه دوم 3کیلو کم کنید. اما به هر حال می توانید کم کنید. برای مواقعی که بدن شروع به مقاومت می کند، ما از روشهای دیگری استفاده می کنیم و به سراغ روش پلکانی یا تدریجی می رویم ، یعنی فرد چند کیلو کم می کند، مدتی فرد را در آن وضعیت نگه می داریم و مجددا وزنش را کم می کنیم . این کار، یک کار دراز مدت است ، برای این که به اراده کافی و تغییر رفتار نیاز دارد. نباید به محض این که کسی شیرینی دید، دلش بخواهد یا تعارف کردند، دلش بخواهد. من می خواهم مثالی برایتان بزنم که امیدوارم تعبیر بد نشود. اگر یک ماه منزل خانمی را برایش مرتب کنید و بعد از یک ماه این کار را انجام ندهید، خانه نامرتب می شود؛ چون رفتار این خانم اصلاح نشده است . این برنامه های آب درمانی و پروتئین درمانی برای بدن مضرند و نمی دانم چرا افراد مسائل به این سادگی را فراموش می کنند. مگر ممکن است انسان با تخم مرغ سلامتش تامین شود، یا این که آب خالی بتواند سلامت بدن را تامین کند. شاید این موضوع به عدم آگاهی برگردد؛ مردم آگاهی دارند، اما اینها را به ذهنشان می سپارند. مانند کسی که عاشق می شود، تمام عیبهای معشوق یادش می رود. افراد به خاطر شوق به لاغری ، این مسائل بدیهی را فراموش می کنند. آیا بدن ما در طول روز جذب یکسانی دارد؛ چون ضرب المثلی می گوید صبحانه را خودت بخور، ناهار را با دوستان و شام را به دشمنانت بده . نه . این ضرب المثل خوب است ، اما نه به خاطر جذب مواد غذایی . این گفتار به این موضوع تاکید دارد که شام کم بخوریم ، خوب بخوابیم . که به هر حال به تناسب اندام هم ارتباط پیدا می کند. بدن تنظیم 24ساعته دارد. قانون چاقی و لاغری ، قانون پایستگی انرژی و ماده است . یک مقدار ماده است که یا باید تبدیل به انرژی شود، یا این که به صورت ماده باقی بماند. مثل این که باک بنزین خودرویمان را پر می کنیم و باید مسافتی برویم تا بسوزد. این که چه موقع حرکت می کنیم ، مهم نیست . اگر تفاوت هایی هم شد، اینقدر کم است که اهمیت ندارد. بنابراین کسانی که می گویند ناهار بخوریم تا شام نخوریم ، این کار درست نیست . از نظر علمی ثابت شده که تعداد وعده های بیشتر، نقش بیشتری در لاغری دارد. مثلا اگر 1200کیلوکالری در 5وعده داده شود، بهتر از 2وعده لاغر می کند . در چه صورتی برای درمان چاقی باید به سراغ جراحی رفت ؛ جراحی ، آخرین راه حل است . جراحی برای افرادی است که چاقی بیمارگونه دارند. جراحی برای کسانی است که بالای 50کیلوگرم اضافه وزن دارند.افرادی که زیر این مقدار اضافه وزن دارند، نامزد خوبی برای جراحی نیستند. بنابراین شخصی که به رژیم درست و ورزش جواب ندهد، باید به جراحی فکر کند. من بیماری داشتم که 166کیلوگرم وزن داشت . خوب این فرد اگر بخواهد به 60کیلوگرم برسد، حداقل 4سال طول می کشد و مطمئنا حوصله اش سر خواهد رفت . در بعضی جراحی ها مانند مکش چربی (لیپوساکشن ) اگر عادت غذایی اصلاح نشود، چربیها به جای اول باز خواهند گشت . افرادی که جراحی می کنند، چه قبل و چه بعد از آن باید تحت نظر باشند و از خوردن غذاها و مایعات پرانرژی خودداری کنند. اصول رژیمهای غذایی چیست ؛ در رژیمهای غذایی ، متابولیست پایه ، یعنی حداقل سوخت و ساز لازم بدن که در حالت استراحت باشد، در نظر گرفته می شود که معمولا بین 1200تا 1600کیلوکالری است . ضریب فعالیت شخص راهم باید در نظر گرفت : معمولا خانمها 1700تا 1900کیلوکالری و آقایان 2500تا 3000کیلوکالری نیاز دارند. اگر برنامه یک کیلو کاهش وزن در هفته داشته باشیم ، باید 1000کالری کم کنیم که این مناسبترین روش کم کردن وزن است . در این صورت بعد از یک ماه 4کیلوگرم وزن کم می شود. بعضی از افراد ممکن است بیشتر از این هم وزن کم کنند؛ اما از چربیها کم نمی شود، بلکه عضلات تحلیل می روند، یا بافتهای ضروری بدن . رژیمهای آب درمانی و...درمانی در حقیقت این بلا را به سر بدن ما می آورد. علت این که بعضی افراد در رژیمهای غیراصولی ، دچار ایست قلبی شده اند، همین است ؛ چون به جای چربی ، عضلات قلب هم لاغر شده اند. بیمار جوانی که رژیم گرفته ، نمی تواند روی پاهایش بایستد؛ چون با چنین رژیمهایی ، هم چربی را آب کرده ، هم عضلات پاهایش را. مقدار ایده آل لاغر شدن بین نیم تا یک کیلوگرم در هفته است ، که چون نیم کیلوگرم محسوس نیست ، به حداکثر آن یعنی یک کیلو توجه می شود. البته افرادی که خیلی چاق هستند، ممکن است ماههای اول 5تا 6کیلوگرم هم کم شوند. در رژیم لاغری چه موادی باید کم یا حذف شوند؛ در رژیم لاغری ، هیچ ماده غذایی نباید حذف شود، بلکه فقط باید کم شوند. عده ای می گویند که برای لاغر شدن نان و برنج را حذف کرده اند، در حالی که این درست نیست ، بدن ما به تمام مواد احتیاج دارد. حتی روغن که چاق کننده ترین ماده غذایی است ، برای بدن لازم است ؛ چون با حذف آن پوست خشک می شود و شخص دچار یبوست های شدید خواهد شد. فقط باید مصرف چربیها کم شوند. چه نوع چربیهایی ؛ هر چربی ، حتی روغن زیتون هم ، با وجودی که روغن سالم تری است ، اما کالری دارد. روغن مایع هم بهتر از روغن جامد است ؛ اما لاغرکننده نیست و کالری به بدن می رساند. بنابراین روغن و چربیهای آشکار را باید به حداقل رساند. اخیرا مواد غذایی رژیمی مانند کره های گیاهی بدون کلسترول و نوشابه های بدون قند رواج پیدا کرده اند. این مواد غذایی چه تاثیری در کاهش وزن بدن و رژیمهای غذایی دارند؛ اصولا مواد گیاهی کلسترول ندارند و مصرف کره گیاهی بهتر از کره حیوانی است ؛ ولی کالری سر جای خودش است . کره گیاهی به اندازه کره حیوانی چاق کننده است و هر گرم از هر کدام از این کره ها 7کیلوکالری انرژی دارند. نوشابه های رژیمی و بی کالری هستند و هیچ مشکلی ندارند. مربا و قندهای رژیمی هم مورد تایید ما هستند و خیلی خوبند و اگر در حد بقیه مواد غذایی شیرین استفاده شوند، مشکلی ایجاد نمی کنند. در مورد واژه رژیمی باید گفت که به کار بردن این واژه به معنی کلا رژیمی بودن محصول نیست . مثلا بستنی رژیمی ، قند رژیمی دارد، اما چربی آن رژیمی نیست ، مگر این که حتما بدون چربی تهیه شده باشد. مشکل اصلی ما این است که مردم فکر می کنند این قند با برنج است که چاق می کند، در حالی که مشکل اینها نیستند، ضمن این که کنترل قند و برنج خوب است ، اما نباید آنها را با شیرینی و شکلات یکی دانست . شیرینی ، شکلات و بستنی به خاطر داشتن چربی ، بشدت چاق کننده هستند. با توجه به اهمیت موضوع درمان چاقی و روشهای درمانی به وسیله جراحی ، گفتگوی دیگری در این خصوص صورت گرفته است که بزودی در صفحه دانش روزنامه جام جم به چاپ خواهد رسید.