بهانه های مختلف برای پیروی از مدهای تازه

آن روزها کلاه های ملون و پالتوهای بلند با دکمه های درشت و جورابهای رنگی ضخیم مال آنهایی بود که هنوز اعتقاداتی داشتند و نمی توانستند به دستور رضاخان ، چارقدشان را از سر بردارند.

کد خبر: ۱۵۰۳۱

بی حجاب ها هم کتهای باآستین و بی آستین با کفش لژدار و یقه های پهن مردانه می پوشیدند. زنها لباسهایشان را از پارچه های روشن می دوختند و موهای کوتاه و ابروهای باریک و کمانی داشتند. مردها هم از این قاعده مستثنی نبودند؛ آنها هم شلوارهای دمپاتنگ و راسته با کتهای یقه باریک می پوشیدند و خط ریش هایشان تا نزدیکی های چانه شان بود و موهایشان فکلی و... هر کس در تهران راه می رفت ، انگار که فرنگ رفته بود؛ مدلها همان بود؛ فقط آدمها فرق می کردند. الان هم وضع عوض شده است ؛ دخترها کت و شلوار می پوشند و پسرها زیر ابرو برمی دارند، باز هم تقلید کورکورانه از آن سوی آبها. اینها حرفهای مادربزرگ است که هر وقت به خیابان می رود، با دیدن این همه مدلهای عجیب و غریب ، در حالی که لبش را می گزد، می گوید: «خدا عاقبت همه جوانها را به خیر کند!» این روزها خیلی ها می ترسند از مد عقب بیفتند، برای همین هم بیش از یک ماه نمی توانند یک لباس را بپوشند و مدام پشت ویترین ها پرسه می زنند تا مبادا از قافله مد عقب بمانند. پرسش این است که این همه مدل های جورواجور لباس و کفش و لوازم آرایش و وسایل منزل و مبلمان و پرده و... از کجا می آید و اصولا پذیرش انواع مدل ها مثبت است یا منفی ؛ «جوان ها به دنبال تنوع و ابتکار هستند. هر کس زودتر دست به کار شود، برنده است . خب ، شاید غربی ها بیشتر از ما روی مدلهای هر سال کار می کنند.» این حرفهای یک دختر 16ساله است که اعتقاد دارد مدل های جورواجور، زندگی آدم ها را از یکنواختی درمی آورد. طبق تعریف بسیاری از جامعه شناسان ، هر چیزی که به شکل عادت غالب رفتاری جامعه دربیاید و گستره دربرگیری زیادی داشته باشد و برحسب زمان ، جایگزینی پیدا کند، مد است . میل به شهرت ، انسان را وادار به تقلید می کند؛ تقلید از رفتار و کردار و گفتار حتی طرز راه رفتن ، لباس پوشیدن و حرف زدن دیگران . معیار و میزان صحت و سلامت شیوه انتخابی ، به مبنای تقلید بستگی دارد. اگر تقلید بر مبنای منطق و عقل و در چارچوب معیارهای ارزشی باشد، این انتخاب صحیح است و روش انتخاب شده نتیجه مثبت دربرخواهد داشت و اگر تقلید بدون پایه و اساس و بدون محاسبه و غیرمنطقی باشد، به طور طبیعی این انتخاب مبنای ارزشی ندارد و اثر مفیدی نخواهد داشت . سپیده مهاجر، کارشناس علوم اجتماعی معتقد است اگر شیوه ای در لباس پوشیدن یا تزیین منزل و غیره در جامعه باب شود و هر از گاهی تغییر کند، به تقویت روحیات افراد آن اجتماع و شاد بودن آنها کمک می کند. او می گوید: «اما این که مدلهای غربی به طور مطلق در جامعه متداول شود، درست نیست ؛ چون عرف ، فرهنگ و شیوه زندگی ما با غرب فرق دارد. البته صرف انتقاد از جوانانی که از مدهای غربی پیروی می کنند هم صحیح نیست ؛ بلکه باید آنها را به سوی مسیر درستی که با سلیقه ها و روحیاتشان هماهنگ است ، هدایت کنیم . ما می توانیم با کمک گرفتن از طراحان لباس زبردستی که در کشور داریم ، بر اساس هویت فرهنگی و روحیه تنوع طلبی جوانان مدسازی کنیم ؛ نه این که در کل تنوع در پوشش و زندگی افراد را نفی کنیم .» در محوطه پارک ساعی با جوانانی برخورد کردم ؛ با موهایی که از آن روغن می چکید و روی تی شرت یکی شان نوشته شده بود: «راه این است .» وقتی از آنها درباره نوع لباس پوشیدن شان پرسیدم و این که آیا می دانند روی تی شرتی که به تن کرده اند، چه چیزی نوشته شده است ، می گویند: «این طور پوشیدن را دوست داریم . دلمان گرفت از بس لباس های تکراری پوشیدیم .» یکی دیگر از آنها ادامه می دهد: «لباس و ظاهر هر کس نشانی از شخصیت اوست . امروز دنیا متمدن شده . وقتی جوانان اروپایی و امریکایی پوشش خود را بر حسب سلیقه انتخاب می کنند، چه اشکالی دارد ما هم مانند آنان لباس بپوشیم؛ من تا به حال با همین پوشش در جامعه ظاهر شده ام و دوستانم هم به من احترام می گذارند؛ بنابراین دلیلی نمی بینم از مد روز تقلید نکنم .» یک فروشنده لباس هم در این باره می گوید: «اگر ما از مد پیروی نمی کردیم ، الان باید با کلاه شاپو و قدک در خیابان ها می چرخیدیم . همه ما به نوعی از مد پیروی می کنیم ؛ اما باید توجه کنیم که این امر به مدگرایی و تقلید کورکورانه منجر نشود.» میترا شاپور، کارشناس طراحی لباس از دانشگاه الزهرا می گوید: «در دانشکده تمام سعی ما بر این است که خودمان مد را مطرح کنیم ، نه این که از جوامع دیگر اقتباس کنیم . الهام ما از فرهنگ اصیل ماست که بسیار با ارزش است ، مثل پوشاک سنتی ایلات و عشایر که دانشجویان ما از آنها ایده می گیرند و طرحهایی ارائه می دهند. ولی متاسفانه تولیدکنندگان لباس به طرحهای دانشجویان بها نمی دهند و اغلب مورد بی اعتنایی قرار می گیرند. به همین دلیل دانشجویان کم کم میل و رغبت خود را ازدست می دهند و مجبور می شوند به سمت همان طرحهای غربی بروند و با دستکاری و حتی در بیشتر موارد، کپی محض ، به تقلید روی بیاورند. به هر حال آنچه مسلم است این که مد به عنوان پدیده ای عام ، به زمان و مکان معینی اختصاص ندارد و گرایش به مد در میان جوانان همواره وجود داشته است . جهان امروز به مدد استفاده از وسایل ارتباط جمعی هر روز کوچکتر می شود و ما ناچاریم در ارتباط با چهارگوشه جهان عمل کنیم ؛ پس مد نیز به حریم جامعه ما وارد می شود. نکته مهم آن است که ما باید در برابر این پدیده مراقب هویت فرهنگی خویش باشیم و هوشیار و دقیق عمل کنیم . باید در این رهگذر به جوانان ، به عنوان حساسترین و تاثیرپذیرترین قشر جامعه عنایتی ویژه شود. فراموش نکنیم در طول تاریخ بسیاری از جوامع به دلیل ناتوانی در حفظ هویت فرهنگی خویش نابود شدند و جز نامی از آنها نمانده است .