حرف‌های درگوشی پشت‌سر نیسان‌آبی

در همه این سال‌ها آمار‌های مختلفی وجود داشته مبنی بر تاثیر خودرو‌های مختلف در این حوادث. به عنوان مثال، همین دیروز رئیس پلیس راهور کشور اعلام کرده ۱۸درصد کشته‌های تصادفات، حاصل برخورد با خودرو‌های سنگین است و به همین دلیل از ابتدای دی ماه از تردد کامیون‌های بدون حفاظ جانبی جلوگیری می‌شود، اما سؤال این است که سهم خودرو‌ها فارغ از استاندارد بودن یا نبودن‌شان در وقوع یک تصادف چقدر نقش دارد؟ شکل دیگر این سؤال این است که اساسا نوع خودرو چه تاثیری بر نوع رانندگی دارد؟ چرا همواره راننده‌های نیسان آبی در جاده‌های ایران محکومند به راننده‌های پرخطر؟ مگر این خودرو چه دارد که هر راننده‌ای پشت آن محکوم به بد راندن است؟! «به من بگو چه خودرویی سوار می‌شوی تا بگویم که هستی؟»

 

شاید این گزاره به نوعی طعنه بزند به کتاب‌های انگیزشی و روان‌شناسی زرد، اما جالب است بدانید این گزاره خیلی هم دور از ذهن نیست و خیلی هم به تکنیک‌های عوام‌فریب «روان‌شناسی مخاطب» ارتباط ندارد و می‌توان حتی گاهی از آن نتیجه درستی گرفت. به این مفهوم که خودروی زیر پای ما تا حدودی هم می‌تواند تیپ شخصیتی ما را برملا کند. این قصه درباره نوع رانندگی همچون یک فرمول اثبات شده ریاضی مصداق دارد.

 

یعنی با دقت بالایی می‌توان از شیوه رانندگی به شخصیت راننده پی برد، اما درباره نوع خودرو معیار اثبات‌شده‌ای در میان نیست، چراکه مؤلفه‌های خرید خودرو و حق انتخاب‌ها یکی دو تا نیست که بتوان به یک نظام استدلالی متقن رسید. چند ماه پیش هم پلیس راهور تهران آماری ارائه کرد که نشان می‌داد سهم خودروی پژو‌۲۰۶ در سوانح و تصادف پایتخت بالاست. اگر قائل به این باشیم که بخشی از دوستداران خودروی پژو ۲۰۶ را می‌توانیم دسته‌بندی کنیم شاید بتوانیم به برخی از دلایل شکل‌گیری این آمار برسیم.

 

این امر البته سخت‌تر است، زیرا فراوانی پژو ۲۰۶ در میان کاربران ایرانی بسیار بالاتر از دیگر خودروهاست و همین نکته دسته‌بندی دوستداران این خودرو را سخت‌تر می‌کند. البته در این میان نباید از سهم قابل توجه مختصات فنی پژو ۲۰۶ در تصادفات مورد اشاره به آسانی بگذریم، چراکه می‌دانیم قدرت مانور و شتاب بالای این خودرو همیشه میان خودرو‌های هم‌رده آن زبانزد بوده و همین نکته شانس احتمال تصادفات را تا حد بسیاری بالا می‌برد. پژو ۲۰۶ را خودرویی مرموز می‌دانند. بسیاری بر این باورند که اساسا این خودرو «وجهی پنهان‌کار» دارد به این مفهوم که بازه مشتریان این خودرو در ایران بسیار گسترده است. به هیچ عنوان نمی‌شود طبقه اجتماعی مالکان این خودرو را حتی با تقریب بالا دسته‌بندی کرد، زیرا وجود دارند افرادی که مالک پژو ۲۰۶ هستند و به‌نوعی این خودرو، تمام مایملک زندگی‌شان محسوب می‌شود و در کنار این دسته افرادی وجود دارند که صاحب خودرو‌های میلیاردی هستند، اما برای خودشان یک پژو ۲۰۶ هم تهیه کرده‌اند.

علیرضا اسماعیلی، استاد دانشگاه و رئیس سابق پلیس راه کشور در گفتگو با جام‌جم معتقد است، نه پژوهشی در رابطه با خریداران خودرو در ایران انجام شده و نه آماری از آن‌ها وجود دارد، بنابراین اساسا دسته‌بندی اجتماعی مالکان و خریداران خودرو در ایران امکان‌پذیر نیست، اما هر چند نمی‌توانیم به دلایل درستی در دسته‌بندی مالکان خودرو در ایران برسیم، اما در رابطه با پژو ۲۰۶ گزاره‌های قابل استنادی هم وجود دارد. یکی از مطمئن‌ترین‌شان این است که با تقریب بالایی می‌توان عنوان کرد مشتریان این خودرو اغلب جوانان هستند. این خودرو ابتدای دهه ۸۰ به بازار داخلی ایران وارد شد و در طول همه این ۲۰ سال همواره جزو پرفروش‌ترین محصولات ایران خودرو بوده است.

فارغ از آن علاقه جامعه ایرانی به خودرو‌های ویژه هم جالب توجه است، به این معنا که برخی از اقلیم‌های مختلف ایران استقبال بیشتری نسبت به خودرو‌های متفاوت دارند. درباره دسته‌بندی مخاطبان خودرو در ایران هیچ پژوهش و مطالعه‌ای جدی صورت نگرفته، اما تا دل‌تان بخواهد در این زمینه شوخی و طنازی داریم. با گسترش فضای مجازی این شوخی‌ها حالا گسترده‌تر هم شده است. یکی از رایج‌ترین این شوخی‌ها درباره راننده‌های نیسان آبی است، به گونه‌ای که می‌توان از حجم بالای شوخی با رانندگان این خودرو متوجه شد که اساسا این خودرو به‌گونه‌ای است که نوع راندن را به راننده‌های خود تحمیل می‌کند. یا درباره پژو پرشیای سفید همیشه شوخی‌هایی میان خودروباز‌ها مطرح بوده، این‌که اغلب صاحبان این خودرو‌ها را متعلق به طبقه اجتماعی خاصی می‌دانستند، اما فارغ از این نگاه طنازانه، گاهی یک اقلیم جغرافیایی به دلایلی منطقی و البته غیرمنطقی دلیلی بر تمایل به استفاده از یک خودرو می‌شود. این رویه از گذشته وجود داشته و تا امروز هم ادامه دارد. به عنوان مثال از همان ابتدای به راه افتادن خط تولید خودروی ژیان در ایران در سال ۱۳۴۲ اهالی اصفهان علاقه بسیاری به این خودرو نشان دادند و این وفاداری حتی تا زمان انقراض این خودرو هم ادامه داشت. یا اگر سری به حوالی اردبیل بزنید با حجم‌بالایی از خودروی سمند (آن هم سفید) روبه‌رو می‌شوید. اقبال به پژو ۴۰۵ در استان‌های جنوبی از جمله سیستان و بلوچستان هم در این دسته‌بندی اقلیمی قرار می‌گیرد.