مهر با افت‌تحصیلی آمد

حتی عضو شورای شهر تهران معتقد است کار سرویس مدارس باید با تاکسی‌ها راه بیفتد، چون کمبود ون در پایتخت شدید است و مسئولی در سازمان تاکسیرانی نیز از والدین برای فعالیت در سرویس مدرسه دعوت کرده است. در میان این همه حرف و حدیث کشدار و ادامه درگیری ذهن و فکر معلمان برای بارگذاری مدارک در سامانه رتبه‌بندی، اما حواس کمتر کسی به افت تحصیلی دانش‌آموزان، این ارمغان زیست دوساله ما با کروناست.

افت تحصیلی ناشی از آموزش مجازی گرچه ابتدای راه با نیت دفاع از نظام تعلیم و تربیت و ارج نهادن به تلاش معلمان تکذیب می‌شد، اما کم‌کم این افت آنچنان آشکار شد که مسئولان وزارتخانه، خود پیشقدم انتقاد از این وضع و خواستار بازگشایی مدارس شدند، به طوری که فروردین امسال، همزمان با بازگشایی موقت مدارس، معاون وقت آموزش ابتدایی کشور اعلام کرد: «نتیجه ارزشیابی‌های دو سال گذشته به طور معنادار نشان می‌دهد دانش‌آموزان در کسب نتایج «خوب» در دروسی مانند فارسی، ریاضی و علوم در مقایسه با دوران پیش از کرونا افت تحصیلی داشته‌اند». اکنون نیز به زعم عده‌ای از مدیران و معلمان مدارس که حاضر به گفتگو با رسانه هستند اوضاع چندان توفیر نکرده و بازگشایی دو ماهه فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ این افت را آنچنان که انتظار می‌رفت، جبران نکرده است؛ حتی با این که در تابستان امسال برای ۲۰درصد از دانش‌آموزان کشور که وضعیت تحصیلی وخیم‌تری داشتند نیز کلاس‌های جبرانی برگزار شد.

دیروز تلاش‌های ما برای گفتگو با سخنگوی وزارت آموزش و پرورش و معاون متوسطه وزیر بی‌نتیجه ماند. به همین علت نتوانستیم ارزیابی آن‌ها از نتایج کلاس‌های جبرانی تابستانی و در نتیجه بهبود وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان گرفتار افت را جویا شویم. اما در عوض روابط‌عمومی وزارتخانه، گفته‌های معصومه‌نجفی، سرپرست معاونت ابتدایی آموزش و پرورش را نشر داده که از رو به راه شدن اوضاع حکایت دارد.

این گفته‌های نجفی است: «ارزیابی طرح جبران و تثبیت یادگیری که در تابستان برای دانش‌آموزان «نیازمند به تلاش» و «قابل قبول» برای دروس فارسی و ریاضی دانش‌آموزان پایه‌های اول و دوم و دروس فارسی، ریاضی و علوم برای دانش‌آموزان چهارم تا ششم برگزار شد نتایج مثبتی داشت و توانستیم به اهداف خود دست پیدا کنیم». اما وقتی این جملات را با یکی از مدیران مدارس در یکی از شهر‌های سیستان و بلوچستان در میان گذاشتیم او تاکید کرد لااقل در مدرسه‌ای که او مدیریتش را به‌عهده دارد این‌گونه نبوده، به‌خصوص برای دانش‌آموزان سه سال اول ابتدایی که به دلیل اختیاری بودن حضور در کلاس، یکی در میان حاضر می‌شدند و وقتی هم می‌آمدند انگار با دنیای جدیدی روبه‌رو بودند. نظر یکی از معلمان ابتدایی در تهران هم مشابه همین بود وقتی جام‌جم از او پرسید: آیا افت تحصیلی دانش‌آموزان ضعیف او در تابستان جبران شد، به ما گفت برخی از دانش‌آموزان کلاس سوم ابتدایی حتی الفبا را به‌خوبی نمی‌شناختند و با اصول اولیه ریاضی مشکل داشتند که بعد از حضور در کلاس‌های جبرانی البته تا حدی بهتر شدند. البته یکی از معلمان فیزیک در شهر تهران موضوع را از زاویه‌ای دیگر نگاه می‌کند و به ما می‌گوید «نمی‌دانم چرا تمرکز فقط بر جبران عقب‌ماندگی تحصیلی دانش‌آموزان ابتدایی است و محصلان دوره متوسطه فراموش می‌شوند، به‌خصوص که در درسی مثل فیزیک عقب‌افتادگی اساسی دارند و از ابتدای سال تحصیلی وقت‌مان را برای مرور موضوعات سال قبل گذاشته‌ایم».

یکی از گلایه‌های معلمان در روز‌های رفته از سال‌تحصیلی جدید، اجبار آن‌ها به مرور مباحث سال گذشته است به‌ویژه در دوره ابتدایی که گویا جزو وظایف معلمان تعریف شده چرا که سرپرست معاونت ابتدایی وزارتخانه می‌گوید: «معلمان با رصد مجدد دانش‌آموزان در یادگیری مهارت‌های چهارگانه زبانی (خواندن، نوشتن، گوش کردن وصحبت کردن) به جبران ضعف‌های احتمالی خواهند پرداخت». این درحالی است که تراکم بالای کلاس‌های درس که یکی از چالش‌های کهنه آموزش و پرورش ماست حاصل کمبود جدی معلم است، آن هم کمبودی که وزارتخانه و شخص وزیر می‌گوید برای امسال رفع شده، اما حجت‌ا... بنیادی، پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش و استاد دانشگاه فرهنگیان به ایسنا توضیح می‌دهد که این کمبود معادل ۲۰۰هزار معلم است.
اکنون سؤال این است با این حجم از کمبود نیروی انسانی چطور می‌توان حرف از جبران افت تحصیلی زد؟
البته وزارتخانه پاسخ خود به این سؤال را در قالب یک بخشنامه ارائه داده مبنی بر این‌که آموزش‌وپرورش استان‌ها و زیرمجموعه‌های دیگر وزارت آموزش‌وپرورش مجازند برای انتقال و جذب نیرو‌های مازاد سایر دستگاه‌های اجرایی که متقاضی انتقال به آموزش و پرورش هستند طی ۲۰روز از ۲۷شهریور تا ۱۶مهر۱۴۰۱ اقدام کنند. شاید با این روش کمبود معلم تا حدی جبران شود، اما آیا این نیرو‌های مازاد می‌توانند مجری خوبی برای سند تحول آموزش و پرورش و بازو‌های توانمندی برای تثبیت یادگیری در کلاس‌های درس باشند و آیا می‌توانند سایر پیامد‌های منفی ناشی از کرونا، شامل کاهش ارتباطات اجتماعی، حذف فراگیری مهارت‌های زندگی، تضعیف هویت دانش‌آموزی و تغییرعادات رفتاری بچه‌ها و سبک زندگی آن‌ها را علاج کنند؟

روزنامه جام جم