کشف راه ورود کروناویروس به مغز با کمک مدل‌های سه‌بعدی

به گزارش جام‌جم آنلاین به نقل از ایسنا پژوهشگران در پروژه جدیدی توانسته‌اند یک مدل سلول بنیادی تولید کنند که راه احتمالی ورود کروناویروس به مغز انسان را نشان می‌دهد.

در گزارش وب‌سایت رسمی دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو، جوزف گلیسون (Joseph Gleeson)، استاد علوم اعصاب دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، سن دیه‌گو (UC San Diego) و از پژوهشگران این پروژه گفته است: بررسی‌های بالینی و همه‌گیرشناسی نشان می‌دهد که مغز می‌تواند درگیر عفونت ناشی از کروناویروس شود.

احتمال آسیب مغزی ناشی از کووید-۱۹، به نگرانی اصلی در موارد بلند مدت ابتلا به این بیماری تبدیل شده است، اما نورون‌های کشت‌شده انسانی نسبت به عفونت حساس نیستند. پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که سلول‌های سازنده مایع نخاعی می‌توانند به کروناویروس آلوده شوند، اما به نظر می‌رسد که راه‌های دیگری نیز برای ورود وجود داشته باشند.

گلیسون و گروهش که هم دانشمندان علوم اعصاب و هم متخصصان بیماری‌های عفونی را شامل می‌شود، تایید کردند که سلول‌های عصبی انسان در برابر عفونت ناشی از کروناویروس مقاوم هستند. با وجود این، پژوهش‌های دیگر به انواع دیگری از سلول‌ها اشاره دارند که می‌توانند مانند اسب تروآ عمل کنند.

پریسیت‌ها (Pericytes)، سلول‌های ویژه‌ای هستند که اطراف رگ‌های خونی را می‌پوشانند و حامل گیرنده کروناویروس هستند. پژوهشگران برای ایجاد یک مدل پیچیده‌تر از سلول‌های بنیادی بدن انسان موسوم به «Assembloids»، پریسیت‌ها را با سلول‌های عصبی سه‌بعدی آشنا کردند. سلول‌های Assembloids علاوه بر پریسیت‌ها، بسیاری از انواع سلول‌های مغزی را در بر داشتند و عفونت قوی ناشی از کروناویروس را نشان دادند.

کروناویروس توانست پریسیت‌ها را آلوده کند تا مانند کارخانه تولید آن عمل کنند. کروناویروس تولید شده توانست به سلول‌های دیگر برسد و به آسیب گسترده منجر شود. پژوهشگران با کمک این مدل دریافتند که سلول‌های موسوم به آستروسیت (Astrocyte)، هدف اصلی این عفونت ثانویه هستند.

گلیسون گفت: نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که یکی از راه‌های احتمالی رسیدن کروناویروس به مغز، رگ‌های خونی هستند. کروناویروس به واسطه آن‌ها می‌تواند پریسیت‌ها را آلوده کند و سپس به سایر انواع سلول‌های مغز برسد. از سوی دیگر، پریسیت‌های آلوده می‌توانند به التهاب رگ‌های خونی منجر شوند و لخته شدن خون، سکته یا خونریزی مغزی را به همراه داشته باشند. این عوارض، در بسیاری از بیماران مبتلا به کروناویروس که در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند، مشاهده می‌شود.

وی افزود: با کمک این مدل‌ها می‌توان بینش بیشتری در مورد بیماری‌های عفونی و سایر بیماری‌های مغزی به دست آورد.

این پژوهش، در مجله نیچر مدیسین به چاپ رسیده است.