تعلیق، نام دیگر تحریم است

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، مقامات آمریكایی، روایت خود را از گفت‌وگوها كه البته در آن حضور ندارند، منتشر می‌كنند؛ اروپایی‌ها یك چیز می‌گویند، چین و روسیه چیز دیگر و عباس عراقچی نیز كه هم در مذاكرات حضور دارد و هم یك‌تنه وظیفه‌ خبررسانی درباره نتایج جلسات را از طریق كانال شخصی و گفت‌وگوهای تلویزیونی برعهده دارد، یك چیز. این روایت‌های ضد و نقیض و سابقه‌ای كه از فریبكاری و بدعهدی آمریكا و اروپا وجود دارد، نگرانی‌هایی را درخصوص تلاش‌های جدید غرب برای سوءاستفاده از مذاكرات ایجاد كرده و خبرهای منابع آگاه نیز بر این نگرانی‌ها می‌افزاید، چراكه برخی از این خبرها حكایت از این دارد كه آمریكا سناریوهای دیگری به‌جز لغو تحریم‌ها درسر دارد.

از آغاز دور جدید مذاكرات وین، گزارش‌های غیررسمی متعددی درباره طرح‌های آمریكا منتشر شده است كه هیچ‌یك از آنها كوچك‌ترین نسبتی با مطالبات بر حق ایران ندارد. به همین دلیل بود كه رهبر انقلاب در سخنرانی اخیر خود تاكید كردند: «آمریكا زورگو و تحمیل‌كننده است؛ بنابراین پیشنهادهایی هم كه می‌كنند، غالبا پیشنهادهای متكبرانه و تحقیرآمیزی است كه قابل نگاه كردن حتی نیست.»

از جمله این پیشنهادها كه البته به صورت غیررسمی و در رسانه‌ها به نقل از منابع آگاه منتشر شده، می‌توان به پرداخت یك میلیارد دلار در ازای توقف غنی‌سازی 20 درصدی و پرداخت 15 میلیارد دلار در ازای توقف كامل غنی‌سازی یا تقسیم‌بندی تحریم‌ها به هسته‌ای و غیرهسته‌ای اشاره كرد.

اما جدید‌ترین خبری كه از پیشنهادهای آمریكا منتشر شده، خبری است كه از سوی پرس‌تی‌وی انتشار یافته و براساس آن آمریكایی‌ها تلاش دارند به جای لغو كامل تحریم‌ها، اقدام به تعلیق آنها برای مدت‌های 120 روزه كنند.

پرس‌تی‌وی به نقل از یک منبع خبری در وین گفت: «دستورالعمل آمریكا صرفا تعلیق تحریم‌ها و نه لغو كامل آنها است. در صورت رفع برخی تحریم‌ها، آمریكا قصد دارد آنها را در بازه‌های ۱۲۰ و ۱۸۰ روزه تمدید كند.»
همچنین در حالی كه برخی كارشناسان در كشورمان معتقدند برای راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها به یك بازه زمانی سه تا شش‌ماهه نیاز است، این منبع خبری به پرس‌تی‌وی گفته كه آمریكا صرفا با یك بازه زمانی كوتاه‌مدت یك هفته‌ای برای راستی‌آزمایی موافقت كرده است.

به گفته این منبع آگاه، قصد آمریكا از عدم لغو كامل تحریم‌ها و اكتفا به رفع موقت برخی تحریم‌ها، صرفا بازگشت به برجام است تا بتواند از امكان مكانیسم ماشه علیه ایران استفاده كند.

علاوه‌بر نگرانی درباره تلاش آمریكا برای تعلیق تحریم به جای لغو آن، توافق كشورهای مشاركت‌كننده در مذاكرات وین برای تشكیل یك گروه كارشناسی جدید، به منظور گفت‌گو درخصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریكا به برجام، باردیگر نگرانی‌ها درباره تلاش غرب برای بازگشت گام به گام آمریكا به برجام را افزایش داده است. منبع خبری پرس‌تی‌وی در وین، در این زمینه هم گفته است: «با فشار آمریكا و كشورهای غربی، كارگروه سومی برای مذاكرات بعدی ایجاد شده كه دستور كار، آن اقدامات گام به گام ایران و آمریكا است.»

به گفته این منبع خبری، آمریكا تلاش می‌كند طرف ایرانی را وادار به پذیرش رفع مرحله‌ای تحریم‌ها كند تا در مقابل، به صورت مرحله‌ای، امتیازاتی از ایران بگیرد.این منبع آگاه افزوده است: «تشكیل این كارگروه بدین معناست كه كدام تحریم‌های آمریكا و چگونه و طی چه مراحلی به‌تدریج موقتا رفع خواهد شد. در مقابل ایران طی چه مراحلی و چگونه كدام اقدامات هسته‌ای خود را كاهش خواهد داد.»

البته سید عباس عراقچی، مذاكره‌كننده ارشد كشورمان با رد این خبرها تاحدود زیادی نگرانی‌ها را رفع كرده است، اما با این‌حال تداوم اظهارنظرهای مقامات آمریكایی و گزارش‌های رسانه‌های غربی، راه را برای ادامه گمانه‌زنی‌های گذشته باز می‌گذارد.به عنوان مثال با وجود این‌كه مقامات كشورمان بارها تاكید كرده‌اند كه ابتدا باید تحریم‌ها به صورت كامل از سوی آمریكا لغو شود و صرفا پس از راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها، ایران به تعهدات هسته‌ای بازمی‌گردد. اما مقامات آمریكایی همچنان از گام‌های ضروری كه باید به صورت متقابل از سوی ایران و آمریكا برداشته شود صحبت می‌كنند.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریكا در تازه‌ترین اظهارنظر در این زمینه گفته است: «رابرت مالی، نماینده ویژه آمریكا در امور ایران، درحال بررسی اقداماتی است كه ایران و آمریكا باید برای بازگشت به پایبندی به برجام انجام دهند.»روزنامه واشنگتن‌پست هم به نقل از منابع آگاه مدعی شد ایران و آمریكا در حال حركت به سمت طرحی برای برداشتن گام‌های همزمان و متوالی برای بازگشت به برجام هستند.

بنا به نوشته واشنگتن‌پست، مقامات ایران در طول این مذاكرات سرسختانه تاكید دارند كه آمریكا به عنوان كسی كه توافق هسته‌ای را كنار گذاشته، ابتدا می‌بایست اولین گام‌ها را برای بازگشت به توافق بردارد. ایران خواهان رفع تمام تحریم‌های بازاعمال‌شده در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ پس از خروج از برجام و همچنین رفع ۱۵۰۰ تحریم جدید اعمال‌‌شده در راستای كارزار فشار حداكثری از سوی دولت او است.این روزنامه آمریكایی افزود: «اما به گفته مقامات مطلع از این مذاكرات كه خواسته‌اند نام‌شان فاش نشود، ایران و آمریكا در حال حركت به سمت طرحی برای برداشتن گام‌های همزمان و متوالی برای بازگشت به برجام هستند.»

جیك سالیوان، مشاور امنیت ملی كاخ سفید نیز در گفت‌وگو با شبكه فاكس‌نیوز مدعی شد كه در رایزنی‌های وین، یك تفاهم جدید برای اجرای طرح پایبندی در برابر پایبندی، درحال شكل‌گیری است.لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریكا در سازمان ملل هم لزوم بازگشت ایران به تعهداتش را به عنوان پیش‌شرط بازگشت واشنگتن به برجام تعیین كرد و گفت: «ما آمادگی داریم در صورت بازگشت كامل ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش، به این توافق بازگردیم و همان‌طور كه با مشاركت خود در گفت‌وگوهای وین نشان داده‌ایم، در حال همكاری با شركای بین‌المللی خود هستیم تا مشخص شود كه این امر امكانپذیر است یا خیر.»

گزارش‌ها حاكی از این است كه آمریكا در طرح‌های خود برای بازگشت به برجام، بخش عمده‌ای را نیز به اقناع مخالفان توافق هسته‌ای اختصاص داده و تلاش‌ دارد پیشنهادهایی را به مذاكره‌كنندگان وین ارائه كند كه مخالفت كمتری را از سوی صهیونیست‌ها و مخالفان توافق هسته‌ای در آمریكا به همراه داشته باشد.
نشریه آمریكایی فارن‌پالیسی در همین زمینه نوشت كه منابعی نزدیك به مذاكره‌كنندگان آمریكایی و اروپایی خبر داده‌اند كه انتظار می‌رود رابرت مالی به تهران توافقی را پیشنهاد دهد كه براساس آن؛ كاهش تحریم‌های ایران در‌ازای بازگشت تهران به توافق هسته‌ای صورت می‌گیرد. اما این كاهش تحریم‌ها نباید به اندازه‌ای باشد كه دولت بایدن نیز از سوی سیاستمداران افراطی در داخل آمریكا، از جمله تعدادی از هم‌حزبی‌هایش مورد حمله قرار بگیرد.

به این اظهارنظرها باید سخنرانی اخیر جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریكا را هم افزود كه ضمن حمایت از مذاكرات وین برای احیای برجام گفته بود برای بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای، امتیازات عمده نخواهیم داد.

این‌كه آمریكایی‌ها چه سناریوهایی در سر دارند تا این لحظه چندان روشن نیست و خبرها درباره آنها ضد و نقیض است، اما موضع جمهوری اسلامی ایران كاملا روشن است و علاوه‌بر این‌كه از سوی رهبر انقلاب در چند نوبت مورد اشاره قرار گرفته، مقامات دولتی نیز بر آن تاكید دارند.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری كشورمان در جلسه دیروز هیات دولت نیز باردیگر موضع ایران را تكرار كرد و گفت: «رهبر معظم انقلاب برای مذاكرات چارچوبی تعیین كرده‌اند و ما در آن چارچوب حركت می‌كنیم.»
وی افزود:‌ «یک ثانیه هم وقت تلف نمی‌كنیم، البته عجله هم نداریم و كار را پیش می‌بریم، هر زمانی می‌خواهد به نتیجه برسد؛ اهلا و سهلا، یك ساعت زودتر به نتیجه برسد، به نفع مردم ماست.» رئیس‌جمهوری با بیان این‌كه در مذاكرات احیای برجام، ما عین اجرای برجام را می‌خواهیم نه یك كلمه كمتر و نه یك كلمه بیشتر و برجام پلاس نمی‌خواهیم، گفت: «امروز همه می‌دانند تنها راه‌حل این معضل، اجرای كامل توافق هسته‌ای برجام است.»

روحانی تاكید كرد: «این كار سه مرحله دارد، مرحله اول رفع كامل تحریم‌ها است كه بر عهده آمریكا است كه این تحریم‌ها را وضع كرده، البته دیگران نیز باید كمك كنند و هرگونه تحریمی كه به بهانه‌های مختلف و با برچسب‌های جدید اعمال شده، باید لغو شود. گام دوم راستی‌آزمایی است كه بعد از لغو تحریم‌ها انجام خواهد شد و گام سوم هم بازگشت به تعهدات برمبنای توافق برجام است كه ما انجام خواهیم داد.»

در همین حال ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با بیان این‌که مجلس هنوز در جریان مذاکرات وین قرار نگرفته، از برگزاری جلسه فوق‌العاده این کمیسیون با نمایندگان مذاکره‌کننده کشورمان در روزهای آینده خبر داد.عمویی در گفت‌وگو با تسنیم اظهار کرد: «موضع مجلس اجرای دقیق قانون و اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌هاست. در این قانون تأکید شده که همه تحریم‌ها علیه کشورمان باید لغو شود، از این رو مجلس در روند لغو تحریم‌ها گزارش دقیقی از نمایندگان دولت خواهد گرفت و در این مورد بررسی‌های خودش را خواهد داشت و طبق ماده7 قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها اقدام خواهد‌کرد. »

صرف‌نظر از اظهارات رئیس‌جمهوری و دیگر مقامات سیاست خارجی و اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای،  آنچه که روشن است در فضای رسانه‌ای به‌ویژه دستگاه تبلیغاتی غرب، نوع برداشت‌ها،  تفسیرها و تحلیل‌ها از مذاکرات کمیسیون مشترک برجام مبتنی بر این موضوع است که در تعاملات جدیدی که میان ایران و طرف‌های مقابل برجام شکل گرفته به‌واسطه برخی رایزنی‌ها،  جمهوری اسلامی و ایالات متحده به این تفاهم رسیدند که شیوه بازگشت آمریکا به برجام و همچنین بازگشت ایران به تعهدات برجامی براساس شیوه گام‌به‌گام باشد. همچنین آن‌گونه که رسانه‌های غربی القا می‌کنند عقب‌نشینی آمریکا به منظور بازگشت  به برجام صرفا در حد تعلیق برخی از تحریم‌ها خواهد بود ونه رفع کامل آن. در چنین شرایطی و با توجه به این فضای رسانه‌ای به نظر می رسد که مقامات دولتی و همچنین دست‌اندرکاران سیاست خارجی به جای تکرار مواضع قبلی،  به صورت شفاف درباره محتوای مذاکرات ایران باطرف‌های مقابل در کمیسیون مشترک برجام توضیح دهند و به طور مشخص بیان کنند که تیم مذاکره‌کننده ما برخلاف این فضاسازی‌های رسانه‌ای تا چه اندازه توانسته با اقتدار از مواضع منطقی و بحق جمهوری اسلامی دفاع کند.

براساس سند برجام تعلیق تحریم‌ها یکی از مواردی است که جزو تعهدات آمریکاست و رفع کامل تحریم‌ها و خاتمه آن نیز از گزینه‌های مختلف دیگر هستند. به این معنا که اگر بنا بر تعلیق موقت تحریم‌ها باشد طرف ایرانی نیز باید به صورت موقت تعهداتش را اجرایی کند.

اما نکته‌ای که باید در اینجا به آن توجه کنیم این است که با توجه به تجربیاتی که از بدعهدی آمریکا در مورد برجام داریم، نمی‌‌توانیم به این کشور اعتماد کنیم و در همین راستا باید همچنان خواستار لغو ریشه‌ای تحریم‌ها به صورت کامل باشیم.

بنابراین باید در نظر داشته باشیم که اولا با توجه به این‌که پس از خروج ترامپ از برجام تحریم‌های اضافی نیز در مورد ایران اعمال شد و خساراتی به ما وارد شد قطعا باید این خسارات را مطالبه کنیم و در ادامه نیز خواستار لغو کامل و ریشه‌ای تحریم‌ها بوده و سپس به اجرای تعهدات‌مان بازگردیم.

البته نباید از نظر دور داشت که سند برجام نیز مشکل دارد و به این ترتیب بنایی پایه‌گذاری شده است که طرف ایرانی سندی را امضا کرده که در شرایط مذاکره‌ای هم نمی‌توانیم روی الفاظ آن چانه‌زنی کنیم. بنابراین باید نگاه اصلاحی به سند برجام داشته باشیم چرا که اگر نفس سند اجحاف است قرار نیست تا ابد در چنبره آمریکا باشیم، این کشور امتحان خود را پس داده است.

 

همچنین تیم مذاکره‌کننده کشورمان باید تاکیدات رهبری مبنی بر عدم فرسایشی شدن مذاکرات را در دستور کار قرار داده و به آن توجه داشته باشد، چرا که فرسایشی شدن یعنی طولانی‌شدن زمان و به این معنی است که فشارها افزایش یافته و درنهایت منتهی به معامله و معادله نابرابر می‌شود لذا در چنین شرایطی اصول و قواعد مذاکرات بین‌المللی نیز به این موضوع اشاره دارد که در مذاکراتی که به نحو نابرابر و همراه با فشار باشد، تنها راه‌حل پایان دادن به مذاکرات است.

اصل مذاکرات وین را فریب می‌دانم و به همین دلیل بر این اعتقادم که جمهوری اسلامی نباید به چنین مذاکره‌ای تن می‌داد زیرا موضوع روشن است و ما چند سال گذشته مذاکرات طولانی‌مدتی داشتیم که نتیجه آن به برجام ختم شد و در نتیجه آن امتیازات بسیاری داده و امتیازات کمی روی کاغذ دریافت کردیم.
طبق برجام برای اجرایی شدن تعهدات جمهوری اسلامی ضمانت اجرا در نظر گرفته شد اما در مورد تعهدات آمریکایی چنین اتفاقی نیفتاد.

بنابراین امروز نیز نیاز به مذاکره نداریم، نفس مذاکره با آنها به ضرر ما است. مواضع روشن است. جایی نیاز به مذاکره است که مواضع روشن نباشد. آمریکا باید تمام تحریم‌ها علیه ایران را به صورت یکجا و ریشه‌ای لغو کرده و جمهوری اسلامی پس از راستی‌آزمایی به اجرای تعهداتش بازگردد. در این میان طرح مباحثی چون تعلیق تحریم‌ها هیچ محلی از اعراب ندارد.

نکته دیگر این است که ترامپ بدون استفاده از مکانیسم ماشه از برجام خارج شد حال این‌که بایدن درصدد جبران آن اشتباه برآمده و می‌خواهد از طریق بازگشت به برجام، علاوه بر ادامه تحریم‌ها، از مکانیسم ماشه نیز علیه ایران استفاده کند. بنابراین طرف ایرانی باید بداند هدف آمریکا برداشتن تحریم‌ها نیست بلکه قصد تشدید تحریم‌ها را نیز دارد و به این ترتیب مذاکرات  فریبی بیش نیست.

 

بایدن هم صراحتا گفت که تحریم‌ها را لغو نخواهد کرد. در حال حاضر هم که مذاکره در جریان است حامیان برجام می‌دانند آمریکا بنا ندارد تحریم‌ها را لغو کند اما در عین حال می‌خواهند بگویند این توافقی که مرده به دنیا آمد هنوز جان دارد.