افزایش آلودگی یعنی افزایش کرونا

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، برای خیلی‌ها این وضعیت مساوی است با فعالیت همه کسب و کارها و البته افزایش سفر به پایتخت. اما به نظر می‌رسد شرایط تهران کاملا شکننده است و با کوچک‌ترین غفلت وضعیت زرد تهران به شرایط نارنجی و قرمز برخواهد گشت. این خطر آنقدر جدی است که علیرضا زالی، فرمانده ستاد مبارزه با کرونای تهران نیز در گفت‌وگوی اختصاصی‌اش با ما بارها روی آن دست می‌گذارد و تاکید می‌کند که نباید به این شرایط زیاد دلخوش بود چراکه شرایط تهران شکننده است و تغییر وضعیت از زرد به نارنجی و قرمز به‌راحتی اتفاق می‌افتد.

 

 

خوشبختانه با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از سوی شهروندان بعد از چند ماه، تهران در وضعیت زرد قرار دارد. پنج هفته گذشته تهران در وضعیت نارنجی بود و با اجرای محدودیت‌ها شرایط بهتر شد اما این شرایط کاملا شکننده و ناپایدار است؛ چرا که جمعیت تهران زیاد است. میزان ترددها در سطح تهران خیلی بالاست و شرایط نامناسب حمل و نقل عمومی تهران نیز از دیگر موارد افزایش آمار کرونا در شهر است و چنین مسائلی باعث شده که تهران به عنوان یک کلانشهر، با مشکلات زیادی روبه‌رو باشد و این مشکلات طبیعتا شرایط ناپایداری را برای ما فراهم می‌کند.

 

 

 بی‌ثباتی و ناپایداری به‌دلیل شرایط خاص و الگوی زیستی و شهری در تهران است. اگر شهر دیگری به‌جز تهران در وضعیت زرد قرار داشت، خیلی سخت به وضعیت نارنجی و قرمز درمی‌آمد ولی در تهران شرایط به‌راحتی به وضعیت نارنجی و قرمز تبدیل می‌شود.‌

 

 

معیاری که وزارت بهداشت و درمان دارد برای همه شهرهاست و بسته به همین معیار، با بستری شدن چهار بیمار پی‌سی‌ار مثبت به ازای هر ۷۰۰نفر یک شهر در وضعیت زرد قرار می‌گیرد. طبق همین الگو برای تهران اگر روزانه ۱۴۰ تا ۱۵۰نفر در بیمارستان بستری شوند، شرایط شهر به وضعیت نارنجی تبدیل می‌شود. این درحالی است که فاصله تبدیل شرایط زرد به شرایط نارنجی در پایتخت اندک بوده و به‌خاطر همین است که می‌گویم شرایط تهران ناپایدار و شکننده است. در این روزها، آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در تهران ۷۹درصد، مراجعه به بیمارستان‌ها ۷۱درصد و نیز آمار مراجعه روزانه افراد به مراکز بهداشت و درمان نیز حدود ۷۶درصد کاهش داشته اما باز هم شرایط بی‌ثبات و شکننده است.

 

 

طغیان با این مفهومی که شما مدنظرتان است، یک مفهوم همه‌گیرشناسی خاص است. ما در کل، در معرض طغیان ویروس کرونا قرار داریم. طغیان مجدد در صورتی اتفاق می‌افتد که بیماری کاملا فروکش کند و از نظر آماری به حداقل میزان ابتلا یا مرگ‌ومیر ناشی از بیماری برسیم، مثلا نزدیک به صفر بشود. در این شرایط بازگشت بیماری، می‌تواند به‌عنوان طغیان بیماری یا بازگشت تلقی شود.

 

 

بله، پدیده بازگشت در شرایطی که آمار رو به کاهش و ممکن است دوباره افزایشی بشود، اتفاق می‌افتد. افزایش مجدد آمار اما در بازگشت بیماری، از دور قبلی شیوع بیماری بالاتر می‌رود. ما این پدیده را در کشورهایی مانند تایوان، اوایل شیوع ویروس در چین و در برخی از کشورهای اروپایی دیدیم.‌ فراموش نکنیم ساده‌انگاری و عادی‌سازی شرایط می‌تواند ما را به سمت پدیده بازگشت نزدیک کند.

 

 

قرار است که شرایط تهران را هر روز مورد ارزیابی قرار دهیم. رصد شاخص‌هایی مانند مراجعان سرپایی، افرادی که بستری می‌شوند یا آنهایی که به بخش‌های مراقبت‌های ویژه ارجاع داده می‌شوند در دستور کار ماست.

 

 

این گمانه‌زنی خیلی مشکل است؛ چون بخش زیادی از این مساله به نحوه رفتارهای اجتماعی و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برمی‌گردد. شیوه‌نامه‌های بهداشتی و محدودیت‌ها خیلی خوب رعایت شدند، با این شرایط ضرورت ندارد که ما پیک بعدی بیماری را دوباره ببینیم اما طبیعتا هرگونه ساده‌انگاری، کم شدن توجه به شیوه‌نامه‌های بهداشتی، افزایش دورهمی‌ها و افزایش رفتارهای پرخطر می‌تواند ما را به سمت افزایش آمار به پیش ببرد. ما نمی‌توانیم قضاوت کنیم که پیک بعدی اتفاق می‌افتد یا نه، حداقل حالا نمی‌توانیم قضاوت کنیم.

 

تعیین زمان‌بندی وقوع پیک بعدی توجه به پارامترهای زیادی را می‌طلبد و خیلی مشکل است. خطر بازگشت این بیماری در تهران کماکان وجود دارد و نباید فکر کنیم که چون بعد از مدت‌ها وضعیت تهران زرد شده، ممکن است به سمت وضعیت بهتر پیش برویم و با یک تغییر آماری مختصر ممکن است دوباره به شرایط قبل برگردیم.

 

 

رابطه مستقیمی بین آلاینده‌ها و افزایش میزان مراجعین به بخش‌های تنفسی و از جمله بیماری کرونا وجود دارد. بین میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی، ازجمله بیماری کرونا و افزایش ذرات معلق در هوا رابطه‌ای است که سازمان بهداشت جهانی نیز تاکنون بارها بر آن تاکید داشته است. آلودگی هوا سیستم تنفسی ما را از نظر فیزیولوژیک، تضعیف می‌کند به عبارت دیگر سیستم ایمنی دستگاه تنفسی به خاطر آلودگی هوا در هم شکسته می‌شود، بنابراین ویروس‌هایی مانند کووید-۱۹ ریه را راحت‌تر تسخیر می‌کند.

 

بسیاری از مشکلاتی که ویروس‌ها ایجاد می‌کنند مثل درهم شکستن، سازوکارهای تنفسی بوده و به دلیل همین است که ویروس می‌تواند به سیستم‌تنفسی حمله کند. پدیده وارونگی هوا هم موجب می‌شود چرخش هوا اتفاق نیفتد و اگر ویروس کرونا در محیط باشد، می‌تواند مدت زمانی طولانی‌تر در فضا باقی بماند و این شانس ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد.

 

 

این یکی از مسائلی است که در ستاد مبارزه با کرونا همواره پیگیر آن هستیم. امیدواریم این مساله حل بشود.
اما هنوز اتفاقی نیفتاده.

 

 ما پیگیر هستیم تا در وضیعت ناوگان حمل و نقل عمومی تغییر ایجاد کنیم. ورود اتوبوس‌های جدید و استفاده از واگن‌های جدید در مترو از اهداف ماست.اما تجربه نشان می‌دهد شرایط حمل و نقل عمومی سال‌هاست تغییر نکرده‌است.

 

یکی از نگرانی‌های ما نیز همین است. استفاده از حمل و نقل عمومی در دوران کرونا پرخطر است، چراکه یکی از دلایل مهم انتشار ویروس کرونا در تهران است. باید الگوی متفاوت و جدیدی را برای بهبود شرایط حمل و نقل عمومی طراحی کنیم تا از بار ترافیک و آلودگی هوا کاسته شود.

 

 

اعمال محدودیت در شهرها با توجه به رنگ‌بندی شهرهاست و تا انتهای سال ادامه دارد و بسته به وضعیت هر شهر که ممکن است روزی نارنجی، زرد  یا قرمز باشد، تغییر می‌کند.
اما مسافرت به تهران و شهرهایی که در وضعیت زرد قرار دارند، آزاد شده‌است.

 

چنانچه وضعیت شهری تغییر کند، دوباره محدودیت‌ها در آن شهر اعمال می‌شود. نکته مهم این است که برای بازگشت به فعالیت‌های اجتماعی و مدنی نباید شتاب‌زده عمل کنیم. اگر دوباره دچار پدیده بازگشت همه‌ گیری در تهران شویم، ممکن است مجبور باشیم برای مدتی طولانی‌تر محدودیت‌ها را اجرا کنیم.

 

 

تحلیل هر کشور متناسب با اعمال محدودیت‌ها در آن کشور است. علت کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا، در ایران دلایل زیادی دارد، یکی از آنها اعمال محدودیت‌هایی است که در دو هفته ابتدایی آذرماه به‌شدت اعمال شد؛ افزایش استفاده از ماسک، رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، طرح محله‌محوری که در ابتدای آذر شروع شد، افزایش میزان تست‌های تشخیصی و افزایش سطح نظارت‌ها بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برخی از دلایل کاهش ابتلا و مرگ و میر است. ‌

 

 

آمار ما از سه رقمی به دو رقمی رسیده‌است؛ در واقع آمار ما با شیب خیلی ملایمی کاهش یافت. بخشی از اتفاقاتی که در کشورهای غربی افتاده، به دلیل کاهش اعمال محدودیت‌هاست. در برخی کشورها اجرای محدودیت‌ها دچار مشکل و از میزان حمایت از گروه‌های پرخطر کاسته شد و برخی از این افراد، با مرگ و میرشان، باعث افزایش مرگ و میر ناشی از بیمار کرونا شدند یا در برخی کشورها ویروس جهش‌یافته رویت شد. به نظر می‌رسد این ویروس جهش‌یافته هم در افزایش آمار مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا، تاثیرگذار بوده‌است.

 

 

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران می‌گوید نقشه آلودگی در تهران به‌درستی ترسیم شده و براساس آن می‌توان گفت در مناطق تهران نوع و شکل آلودگی با هم یکسان نیست. به این ترتیب هنگام تصمیم‌گیری به نقاط آلوده توجه بیشتری می‌شود اما بحث محدودیت‌ها در مناطق آلوده و حتی قرنطینه منطقه‌ای همیشه وجود داشته‌است.

 

 

آن طور که او می‌گوید همه مناطق شهر، درجاتی از آلودگی را دارند، بنابراین قرنطینه کل تهران از نظر علمی درست نیست. زالی می‌گوید ضرورت قرنطینه تهران در شرایطی که در آن قرار داریم، احساس نمی‌شود. در اوایل شیوع ویروس کرونا شاید ضرورت قرنطینه سراسری احساس می‌شد و حتی چند بار هم مطرح شد حالا اما همه مناطق ۲۲ گانه تهران آلوده است و منطقه‌ای نیست که اصلا آلودگی در آن وجود نداشته‌باشد. ‌

 

 

 برخی مناطق تهران از نظر آلودگی به ویروس شرایط ناگوارتری دارند. زالی می‌گوید وقتی تهران در شرایط نارنجی بود منطقه ۴ به دلیل این که بالاترین تراکم جمعیتی را دارد، در شرایط بدی قرار داشت. منطقه ۲‌ نیز با توجه به این‌که پرتراکم‌ترین مناطق است شرایطی مانند منطقه ۴ داشت. ‌

 

آن طور که او می‌گوید مناطق جنوبی تهران عمدتا از مناطقی هستند که تراکم جمعیت بالایی دارند. به خاطر همین هم ستاد مبارزه با کرونای شهر تهران، در گام اول برای اجرای طرح‌های محله محور رسیدگی به این مناطق را در اولویت قرار داد. یعنی در این مناطق تست بیشتر گرفته شد و ردیابی بیماری هم بیشتر انجام شد.