بورس کالا در ایران

به گزارش جام جم آنلاین ، حتما تا حالا در اخبار و یا تحلیل برخی شرکت های تولیدی عبارت بورس کالا را دیده اید، مفاهیم این حوزه از اقتصاد کشور را طی چند مطلب برای شما عزیزان توضیح خواهیم داد : محصولات شرکت های بزرگ نیاز به بسترهای سازمان یافته و متشکل جهت داد و ستد دارند. این زیرساخت ها در سال های اخیر با استفاده از مدل های مختلف در بسیاری از کشورهای جهان نهادینه شده که آنها را بعنوان بورس کالا میشناسیم.

وجود برخی مشكلات در بازار كالا ( چه در بخش عرضه ، تقاضا و چه در بخش توزیع) و به تبع آن نوسانات قیمت كالاها و همچنین برخی از نارسایی ها و ناکارآمدی های بازارهای سنتی از یك طرف و مزایا و منافع ایجاد و راه اندازی بورسهای كالا و توانمندی آنها در رفع مشكلات فوق الذكر از طرف دیگر، مهمترین انگیزه و عواملی هستند كه موجب پدیدار شدن بورس های کالا در صحنه اقتصاد كشورهای مختلف گشته اند.

در ایران اواسط سال 1382 در راستای برنامه سوم و چهارم توسعه برای اولین بار بورس فلزات راه اندازی و یکسال بعد محصولات کشاورزی نیز به دایره معاملات آن اضافه گردید. هم اکنون حوزه های فعالیت بورس کالای ایران به رینگ های پتروشیمی و معاملات مشتقه (از جمله معاملات سکه طلا) گسترش یافته است.

در بورس کالا محصولات از پیش تعیین شده طی فرایندی مشخص اعلام و با آمادگی خریدار و فروشنده قیمت اعلامی کشف می گردد. این روش علاوه بر حذف واسطه های غیر ضروری ریسک معاملات کاهش یافته و همچنین امکان نظارت شفاف بر مراحل مختلف عرضه وجود دارد.

مکانیسم فعالیت فروشنده و خریدار

از آنجا که همانند بسیاری از بازارهای مالی فعالان حاضر در بورس کالا به دو دسته فروشندگان و مصرف کنندگان تقسیم می شوند، پس از قرارگیری آگهی عرضه محصولات آماده فروش، خریدار درخواست خود مبنی و مقدار و نوع کالای مورد نیاز را در سیستم بازار ثبت و پس از آن کارگزار که در واقع واسط اصلی معامله محسوب می شود درخواست را در تالار اصلی قرار داده و در صورت احراز شرایط معامله کشف قیمت مورد تایید طرفین معامله انجام و آگهی خرید و فروش اعلام می گردد.

تسویه وجوه معامله در فضایی بنام اتاق پایاپای انجام می گیرد و در تمامی مراحل فعالان مرتبط و همچنین نهادهای ناظر قابلیت رهگیری نحوه معاملات و جزئیات آن را خواهند داشت.

بر خلاف روش های سنتی در این بازار کلیه فرایندها بصورت منسجم و سازمان یافته انجام می گیرد که البته با توجه به عمر نسبتا کوتاه شکل گیری آن، پیشرفت های مناسبی حاصل گردیده و شاهد گسترش فعالیت های تخصصی عرضه و تقاضا در بورس کالای ایران هستیم.

خرید کالا در بورس کالای ایران :

• دریافت کد مشتری در بورس کالا
  اولین قدم برای خرید هر نوع کالای عرضه شده در بورس کالا تکمیل مشخصات خریدار جهت دریافت کد مشتری در بورس کالاست. این مرحله فقط برای یک بار انجام می گیرد و ضرورت دارد هر خریداری در بورس کالا، از طریق کارگزار خود اقدام به دریافت کد مشتری نماید.

• • تکمیل فرم درخواست خرید
  برای هر بار خرید می بایست فرم سفارش خرید کالا به وسیله خریدار تکمیل گردد. در این فرم خریدار، مشخصات دقیق کالای مورد نیاز خود را به همراه نام تولید کننده کالا ، حداکثر قیمت خرید و … را مشخص می کند.

  • بررسی امکان خرید
  • کارگزار خریدار امکان خرید کالای مورد درخواست را بررسی نموده و در صورت ضرورت با تولیدکننده در مورد عرضه کالا رایزنی می کند.

  • واریز پیش پرداخت
  • در صورت امکان تهیه کالا ، موضوع به اطلاع خریدار می رسد و ضروری است که خریدار، 10% از ارزش تقریبی کالای مورد سفارش خود را به عنوان تضمین خرید کالا به حساب کارگزار واریز نماید. (برای کالاهایی که در رینگ صادراتی فروخته می شوند مبلغ تضمین خرید 5% ارزش کل کالای مورد سفارش است)

  • خرید کالا
  • کارگزار در زمان عرضه کالا در تالار ، طبق درخواست خریدار با سایر کارگزاران رقابت نموده و در صورت عرضه کافی کالا به قیمت مناسب (و تا حداکثر سقف قیمتی تعیین شده توسط خریدار) کالا را خریداری می نماید.

  • ارسال اطلاعیه خرید
  • پس از خرید کالا در تالار ، اطلاعیه خرید کالا به وسیله کارگزار تنظیم شده و برای خریدار ارسال می گردد. در این اطلاعیه جزئیات خرید و قیمت به همراه حق الزحمه کارگزاری ، عوارض بورس و عوارض قانونی درج می شود.

  • واریز مابقی وجه
  • خریدار باید حداکثر تا ساعت 10 صبح روز سوم کاری مابقی کل مبلغ کالای خریداری شده را براساس اطلاعیه خرید به حسابهای بورس مندرج در اطلاعیه خرید واریز نموده و فیش بانکی را به کارگزاری ارسال نماید ضمنا ضروری است که نام واریزکننده وجه کالا حتما با نام خریدار یکسان باشد.

  • تسویه حساب با پایاپای
  • پس از واریز مابقی وجه کالا از طرف خریدار، کارگزار خریدار اقدام به تسویه حساب با اتاق پایاپای نموده و مدارک تسویه کالا را تکمیل کرده و آنها را به کارگزار فروشنده تحویل می نماید.

  • تعیین پیمانکار حمل بار
  • در این مرحله باید پیمانکار حمل بار و آدرس محل تخلیه به وسیله خریدارمشخص شده باشد.

  • پیگیری دریافت ثبت سفارش از فروشنده
  • در این مرحله کارگزار خریدار پیگیری های لازم جهت ثبت سفارش را انجام می دهد تا تاییدیه سفارش را از کارگزار فروشنده ‌دریافت کند.

  • دریافت حواله
  • تولید کننده حواله فروش را صادر کرده و از طریق کارگزاری ، خریدار از صدور حواله اطلاع پیدا می کند.

  • پیگیری خریدار برای حمل کالا
  • در این مرحله خریدار پس از برقراری ارتباط با فروشنده ، هماهنگی های لازم را با پیمانکار حمل کالا انجام می دهد تا کالا را تحویل بگیرد.

نکته مهم

رصد معاملات بورس کالا و رقابت های خرید و فروش همواره دورنمایی بسیار جالب از وضعیت فروش صنایع و شناخت موج های تورمی در ایران را در اختیار تحلیل گران قرار می دهد.