در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در جو عمومی حاكم بر سلامت جامعه این روزها نگرانی موج می‌زند! از یك سو نگرانیم به ویروس كرونا آلوده شویم. از سویی هم هراس داریم كه آلوده و ناقل شویم اما بدون علامت باشیم و اطرافیان، به‌ویژه كودكان یا سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای را بیمار كنیم.
این ترس‌ها و نگرانی‌ها در دوران شیوع كرونا ما را با روش‌های درمانی‌ای آشنا كرده است كه تا پیش از این غالبا چیزی از آن نمی‌دانستیم.
از جمله آن‌كه حالا خیلی از ما می‌دانیم احتمال دارد به بیماری كووید ۱۹ مبتلا شویم، اما علائمی نداشته باشیم و با استفاده از آزمایش آنتی‌بادی دریابیم آیا به این ویروس مبتلا شده‌ایم یا خیر. به‌علاوه حالا بسیاری از ما می‌دانیم كه این آزمایش‌ها ممكن است به درمان جدیدی به نام پلاسمادرمانی منجر شود كه احتمالا در درمان بیماران مبتلا به كووید ۱۹ موثر خواهد بود.
لزوم افزایش آگاهی راجع به این مباحث جدید در حوزه پزشكی و سلامت سبب شد با دكتر محمدحسن هاشمی مدنی، دكترای علوم آزمایشگاهی و مسؤول فنی آزمایشگاه گفت‌وگو كنیم.
وقتی می‌گوییم آزمایش آنتی‌بادی، دقیقا از چه نوع آزمایشی حرف می‌زنیم؟
سیستم ایمنی بدن انسان در مقابل عوامل میكروبی واكنش دفاعی نشان می‌دهد. به این صورت كه برای دفع آنها وارد عمل می‌شود و آنتی‌بادی یا پادتن علیه ویروس یا باكتری می‌سازد و آن باكتری یا ویروس را در چند روز می‌تواند دفع كند.
ما با روش‌های مختلف تحت عنوان آزمایش آنتی‌بادی، در آزمایشگاه بررسی می‌كنیم آیا آنتی‌بادی یا پادتن علیه عامل میكروبی ساخته شده است یا خیر. این آزمایش روش‌های مختلفی دارد كه براساس آنها می‌توانیم وجود یا نبود و سطح آنتی‌بادی نسبت به یك ویروس یا باكتری را اندازه‌گیری كنیم.
چرا تاكید می‌شود مبتلایان به بیماری كرونا این تست را بدهند و این‌كه بهتر است این تست در چه مقطعی پس از آلودگی با ویروس گرفته شود؟
انجام این تست كه شامل دو نوع آنتی‌بادی است كه به چند منظور صورت می‌گیرد؛ یكی با تعیین آنتی‌بادی اول برای احتمال مبتلا‌شدن فرد به ویروس كووید-19 كه معمولا از حدود روز سوم پس از آلودگی فرد ممكن است مثبت شود.
تست آنتی‌بادی دوم از حدود ده‌روز پس از آلودگی انجام می‌شود كه معمولا سطح این آنتی‌بادی طی این مدت بالا می‌رود. كسانی كه نه لزوما برای تشخیص بیماری، بلكه برای بررسی احتمال مبتلا شدن به كرونا و تعیین سطح آنتی‌بادی در بدن‌شان می‌خواهند آگاهی داشته باشند، از آخر هفته سوم می‌توانند آزمایش انجام دهند.
آیا انجام این تست در شناسایی بیماران مبتلا به كرونا به‌كار می‌رود؟ یا صرفا برای اهدای پلاسما انجام می‌شود؟
به‌طور كلی تست آنتی‌بادی، آزمایش خوبی برای تشخیص افرادی است كه مبتلا نشده‌اند و در مورد آنها نتیجه منفی است. ولی افرادی كه به كرونا مبتلا شده‌اند نیز با درصد بالایی با انجام این تست، قابل تشخیص هستند.
چه ارتباطی بین انجام این تست و اهدای پلاسما وجود دارد؟ و این‌كه به‌طور قطعی ثابت شده است اهدای پلاسمای افرادی كه تست آنتی‌بادی‌شان مثبت است به درمان مبتلایان به كرونا كمك می‌كند؟
این كارآزمایی بالینی در ایران و كشورهای دیگر و حتی نسبت به ویروس‌های دیگر هم انجام و مشخص شده است اهدای پلاسما در مراحلی از ابتلا موثر است. به بیان دیگر این یك روش درمانی موثر برای افرادی است كه به نوع شدید ویروس كووید-19 مبتلا شده‌اند. یكی از روش‌های درمانی برای برخی از بیماران مبتلا به كرونا با تجویز پزشك، تزریق پلاسمای افرادی است كه به بیماری كرونا مبتلا و تشخیص در موردشان قطعی شده است. پلاسمادرمانی باید حتما تحت‌نظر پزشك باشد و برای بیمارانی كه دچار علائم شدید و حاد تنفسی شده‌اند استفاده می‌شود.
آیا تزریق پلاسما می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به كرونا هم موثر باشد؟
خیر. تا به حال كسی هم این كار را انجام نداده است. زیرا آنتی‌بادی پس از بهبود بیماری، زمان ماندگاری مشخصی در بدن دارد و از بین می‌رود و مانند واكسن نیست كه بتواند برای پیشگیری به‌كار برود.
تست‌های آنتی‌بادی موجود، میزان آنتی‌بادی را هم مشخص می‌كند؟
تست‌های موجود كه براساس روش الایزا و دیگر روش‌های ایمونو اسی است، میزان آنتی‌بادی را به‌طور دقیق مشخص نمی‌كند. ولی تا حدود متوسط و نیز از نظر كیفی می‌تواند مشخص كند سطح آنتی‌بادی چه مقدار است.
در چه شرایطی جواب تست آنتی‌بادی، مثبت كاذب است؟
در كیت‌های موجود، نتیجه مثبت كاذب به‌طور رسمی گزارش نشده است.
آیا ممكن است شخصی كرونای خفیف بگیرد، اما جواب تست آنتی‌بادی‌اش منفی باشد؟
تاكنون نتایج تحقیقات مشخص كرده است تا 80 درصد افرادی كه به كرونا مبتلا می‌شوند ممكن است علائم بالینی نداشته یا علائم خفیفی داشته باشند. اما بررسی دقیقی انجام نشده كه سطح آنتی‌بادی در این افراد چقدر است. این‌كه ممكن است تست آنتی‌بادی در این افراد منفی باشد یا نه هنوز مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. هرچند در برخی مقالات اشاره شده است كه احتمالا سطح آنتی‌بادی یا پادتن در این گونه افراد كمتر است.
مثبت بودن جواب این تست به این معناست كه تا مدت‌ها شخص نسبت به كرونا مصون است؟
این هم باید مورد بررسی دقیق قرار‌بگیرد، اما محققان تاكنون پاسخ دقیقی برای این سوال پیدا نكرده‌اند. گرچه مواردی از ابتلای مجدد به كرونا دیده شده است، ولی هنوز پایه علمی ندارد و باید پس از انجام بررسی‌های دقیق به‌عنوان یك گزارش علمی و مستند اعلام شود.
فردی كه دارای آنتی‌بادی در خون است تا چند وقت می‌تواند مراجعه كند؟ و این‌كه پلاسمای اهدایی تا چه‌مدت برای بیماران قابل استفاده است؟
هر فردی كه می‌خواهد پلاسما اهدا كند و مطمئن است كه مبتلا شده، هنگام اهدای پلاسما باید سطح آنتی‌بادی‌اش را بسنجند كه مثبت باشد.
اطلاعاتی كه تا امروز داریم، آنتی‌بادی در بیماران مبتلا بیش از سه ماه دوام ندارد و افرادی كه مایلند پلاسمای‌شان را اهدا كنند تا قبل از پایان سه ماه باید به سازمان انتقال خون مراجعه كنند. اما پلاسمای گرفته شده در دمای منفی 20 درجه برای مدت طولانی قابل نگهداری است.
آیا گروه خونی دهنده و گیرنده پلاسما باید یكسان باشد؟
بله. گروه خونی اهداكننده و گیرنده پلاسما باید متناسب باشد. گروه‌های خونیAB دهنده عمومی پلاسما هستند.
آیا مواردی از ابتلای مجدد شخص با وجود مثبت بودن تست دیده شده است؟
گزارش‌های معدودی وجود دارد كه فرد برای دو بار به كرونا مبتلا شده، ولی تایید این مسأله قطعی نیست و هنوز نمی‌شود با قطعیت راجع به آن اظهارنظر كرد.
پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
اسرائیل به سرزمین سوخته بدل می‌شود؟
گفت و گو
یک نماینده مجلس:
پیامعملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفت‌وگو با «جام‌جم»:
خطوط قرمز خود را در مذاکرات تغییر نمیدهیم
گفت‌وگوی «جام‌جم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر
فرزند زمانه خود باش
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین: