سود کرونا در جیب غیرانتفاعی‌ها

خانواده‌ها تا پیش از شروع ماجرای كرونا كه تعطیلی‌ها مقطعی و كوتاه‌مدت ولی تكرارشونده بود مدام سؤال می‌كردند آن همه شهریه‌ای كه پرداخته‌اند آیا بابت روزهای تعطیل است و می‌پرسیدند این خلاهای زمانی كی و چطور پُر خواهد شد تا آن همه پول هدر نرود؟

حالا اما بعد از شیوع كرونا و تعطیلات اجباری مدارس كه معلوم نیست تا چه روزی طول بكشد دغدغه خانواده‌ها شهریه‌هایی است كه پرداخت كرده‌اند، خدماتی است كه باب میل دریافت نكرده‌اند، فوق‌برنامه‌هایی است كه پولش را داده‌اند، ولی منتفی شده است، سرویس ایاب و ذهابی است كه برایشان استارت نخورده است و در مجموع یك عالم نگرانی از بابت پول‌های بلوكه شده در حساب مدارس است كه معلوم نیست چه زمانی به حساب‌شان بازگردانده خواهد شد.

قطار تعطیلی مدارس از اواخر آبان 98 راه افتاد كه بهانه‌اش سرمای هوا و بارش‌های سخاوتمندانه آسمان بود، بعد هم نوبت به طغیان آنفلوآنزا در برخی استان‌ها و تعطیلی گسترده مدارس رسید و در ماه‌های دی و بهمن نیز دوباره سرما و یخبندان و سیلاب به انضمام آلودگی هوا،‌ خانه دوم دانش‌آموزان را به تعطیلی كشاند.

از اول ماه مهر تا شروع دی ماه، مدارس تهران به همه این دلایل بارها و بارها تعطیل شد و به این ترتیب تعداد تعطیلی‌های اجباری‌اش به 12 روز رسید.

در این بازه زمانی مدارس البرز ده روز تعطیل شدند، مدارس اصفهان هشت روز، مدارس قم هفت روز، مدارس اراك پنج روز، مدارس تبریز چهار روز، مدارس ارومیه و اهواز هركدام سه روز و مدارس مشهد یك روز كه روی هم شدند 53 روز تعطیل برای 9 شهر بزرگ كشور.

این موج تعطیلات غیرمترقبه البته عاید مدارس شهرهای كوچك‌تر حتی مدارس روستایی و عشایری نیز شد تا جایی كه حساب و كتاب ما نشان می‌دهد مدارس ایران به بهانه سرما، بارش، لغزندگی معابر، سیلابی‌‌شدن مسیل‌ها و آبگرفتگی خیابان‌ها و وحشت از شیوع آنفلوآنزا در فصل اول سال تحصیلی ــ اول مهر تا پایان آذر ــ 89 بار به صورت ناخواسته تعطیل شدند.  از ماه دی تا چهارم اسفند نیز كه كرونا رسما مدارس را به تعطیلی كشاند اوضاع مشابه بود و همین بهانه‌ها باعث دو روز تعطیلی مدارس در استان تهران،‌ سه روز تعطیلی برای مدارس استان‌های اردبیل و لرستان،‌ دو روز تعطیلی در استان‌های قزوین،‌ آذربایجان‌ها و زنجان و یك روز تعطیلی مدارس برای استان‌های گیلان،‌ البرز،‌ همدان،‌ مازندران و كردستان شد.

این تعطیلات را البته باید اضافه كرد به تعطیلی روز سوم اسفند كه همه مدارس ایران به خاطر شمارش آرای انتخابات مجلس به صورت سراسری تعطیل شدند.

اگر تهران را مبنای محاسباتمان قرار دهیم به عنوان استانی كه سرآمد روزهای تعطیل در سال تحصیلی99-98 است با 15 روز تعطیلی غیرمنتظره در ازای پنج‌ماه تحصیلی مواجه می‌شویم. حالا اگر پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها را كه تا روز سوم اسفند 44 روز بود و تعطیلات رسمی را كه شش روز بود به عددهای قبلی اضافه كنیم، خواهیم دید مدارس استان تهران از اول مهر تا سوم اسفند كه روی تقویم 153روز است 65روزش را تعطیل بودند.

این عددها برای خانواده‌هایی كه تحصیل فرزندانشان در مدارس دولتی هزینه چندانی ندارد شاید كم اهمیت باشد، ولی همین عددها چرتكه را به دست والدین دانش‌آموزان مدارس غیردولتی داده به طوری كه لابه‌لای این تعطیلی‌ها و شهریه‌هایی كه به مدارس پرداخته‌اند از یك‌سو دنبال ضرر و زیان خود می‌گردند و از سوی دیگر دنبال سودی كه عاید غیردولتی‌ها شده است. 

 

آمپر خیلی از این خانواده‌ها وقتی این تعطیلی‌ها را با تعطیلات فروردین و این روزهای اردیبهشت جمع می‌زنند با شدتی بیشتر بالا می‌زند چون محاسبه می‌كنند كه با این تعطیلی‌ها پولی كه بابت كلاس‌های فوق‌برنامه، تغذیه و سرویس مدارس پرداخت كرده‌اند عملا سوخت می‌شود.

حداكثر شهریه مدارس ابتدایی برای سال تحصیلی جاری 9 میلیون و400 هزار تومان تعیین شده و حداكثر شهریه مجاز مدارس متوسطه اول 11 میلیون تومان كه این سقف برای مدارس متوسطه دوم 15 میلیون تومان است. در واقع این مدارس هر كیفیتی هم كه در آموزش و فوق‌برنامه‌ها داشته باشند مهر 98 مجاز بودند در نهایت این مبالغ را از خانواده‌ها دریافت كنند.

طبق این شهریه مصوب، یك دانش‌آموز مقطع ابتدایی بابت هر ماه تحصیل باید یك میلیون و 44 هزار تومان بپردازد كه هزینه هر روز می‌شود حدود 35 هزار تومان. این رقم بابت یك ماه تحصیل دانش‌آموزان متوسطه اول در غیردولتی‌ها یك میلیون و 222 هزار تومان است كه خرج هر روز می‌شود به عبارتی 41 هزار تومان و بالاخره هزینه یك ماه تحصیل در مدارس متوسطه دوم، یك میلیون و 667 هزار تومان و روزانه 55 هزار تومان است.

البته بگذریم كه اغلب مدارس غیردولتی به بهانه‌های مختلف از شهریه‌های مصوب عدول كرده و مبالغی بسیار بالاتر از اینها را طلب می‌كنند، ولی حتی اگر همین عددهای رسمی را ملاك قضاوت قرار دهیم تعداد روزهای تعطیل مدارس غیردولتی علنا به ضرر خانواده‌ها و به سود موسسان است. در واقع هر روز تعطیلی اجباری برای خانواده‌ها كنتور می‌اندازد و درحالی كه فرزندانشان خدمات فوق‌برنامه یا سرویس و تغذیه دریافت نكرده‌اند، اما پیش پیش هزینه آن را پرداخته‌اند.

در ماجرای تعطیلی‌های كرونا كه معركه‌ای از این زیان‌های مالی برپاست و هر روز تعطیلی دارد برای خانواده‌ها كنتور می‌اندازد.

البته سازمان مدارس غیردولتی بارها اعلام كرده كه تعطیلی‌های كرونا ربطی به شهریه‌های آموزشی ندارد و خانواده‌ها نمی‌توانند ادعایی از این ناحیه داشته باشند، چون جریان آموزش تعطیل نشده و مدرسه گرچه به لحاظ فیزیكی بسته بوده، ولی آموزش جریان داشته است.

بماند كه برخی خانواده‌ها همین جریان آموزش را نیز زیر سؤال می‌برند و مدعی‌اند برای دریافت بهترین خدمات آموزشی در فضایی مناسب، فرزندانشان را راهی گران‌ترین مدارس كرده‌اند نه این كه بچه‌هایشان مجبور باشند پای لپ‌تاپ و گوشی تلفن همراه به درس‌ها گوش دهند. داد خانواده‌هایی كه دانش‌آموزان كنكوری دارند در این حوزه از بقیه بلندتر است.

با این وجود اما تقریبا بیشتر خانواده‌ها با این شرایط كنار آمده‌اند و آن را امری پیش‌بینی نشده می‌دانند كه مدارس در آن بی‌تقصیرند، ولی این چشم‌پوشی از دید آنها هیچ ربطی به شهریه‌های فوق‌برنامه ندارد كه فعلا بلاتكلیف در حساب مدارس بلوكه شده و دستشان نیز به جایی بند نیست.

از چهارم اسفند كه كرونا مدارس را تعطیل كرد والدین دانش‌آموزان مدارس غیردولتی ضرر خود و سود مدارس را در دو كفه ترازو گذاشته‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند كه چون مدارس در این روزهای تعطیل عملا هزینه جاری مثل آب و برق و گاز و تلفن و هزینه‌های دفتری ندارند (یا ارقامش ناچیز است)‌ دارند سود می‌كنند.

در واقع به‌زعم آنها اگر مدارس تعطیل نمی‌شد باید بخشی از شهریه‌ها صرف این امور می‌شد، ولی حالا كه مدارس تعطیل است بالطبع این مبالغ پس انداز می‌شود. از سوی دیگر یافته‌های جام‌جم نیز موید این است كه بسیاری از غیردولتی‌ها به خاطرعمل نكردن به تعهدات خود سود کرده‌اند.

زیادند مدارس غیردولتی كه حاضر نیستند حقوق معلمان خود را پرداخت كنند و كم نیستند مدارسی كه حقوق‌ها را نصفه و نیمه می‌پردازند. به بهانه تعطیلی مدارس، بسیاری از غیردولتی‌ها بیمه پرسنل خود را نیز یا ادامه نداده‌اند یا فقط ماهی 15 روز نامشان را در لیست بیمه گذاشته‌اند.  اینها همه می‌شود حاشیه سود مدارس غیردولتی كه در ایام كرونایی دیده نمی‌شود درحالی كه اگر كرونایی در كار نبود این سود هم وجود نداشت و این پول‌ها باید خرج آموزش و فوق‌برنامه می‌شد.

البته روزهاست بسیاری از خانواده‌ها پیگیر بازپس‌گیری این پول‌ها هستند. خانواده‌هایی كه به اتفاق جواب روشنی نشنیده‌اند و به اتفاق، نیز امید چندانی به زنده شدن مطالباتشان ندارند. اگر چه سازمان مدارس غیردولتی تاكید دارد شهریه‌های مربوط به سرویس ایاب و ذهاب، تغذیه و فوق‌برنامه حتما به خانواده‌ها بازگردانده می‌شود، ولی چون این تاكید سفت و سخت نیست وخانواده‌ها این را الزام را جدی ارزیابی نمی‌كنند، ته دلشان مطمئن نیستند.

كرونا برای همه ما تجربه تازه‌ای بود، برای سیستم آموزشی و دانش‌آموزان نیز، برای حساب و كتاب مدارس غیردولتی هم همین طور. كرونا در واقع كاری است كه شده و آبی است كه ریخته ولی حواشی‌اش نیاز به جمع و جور كردن آن هم با ابزار قانون و نظارت دارد تا همان‌طور كه مدارس حاضر به گذشت از یك ریال از حق خود نیستند به بازگرداندن حتی یك ریال از مطالبات خانواده‌ها نیز متعهد شوند.

توفیق اجباری تعطیلات كرونایی باعث سود مالی بیشتر مدارس غیردولتی شده است و در عین حال، بسیاری از معلمان این مدارس از نحوه دریافت حقوق و مزایای خود در این ایام گلایه دارند. چراكه در ماه‌های اسفند و فروردین بیشتر مدارس غیردولتی به بهانه‌های مختلف از حقوق معلمان خود كاسته‌اند و برخی از آنها نیز حق بیمه عادی دبیرانشان را پرداخت نكرده‌اند. 

اینها مسائلی است كه تعدادی از معلمان مدارس غیرانتفاعی گوناگون تهران با ما در میان می‌گذارند. آقای همایونی، دبیر ادبیات فارسی، مقطع متوسطه دوم از جمله این معلمان است كه در یك مدرسه غیرانتفاعی و یك مدرسه دولتی تدریس می‌كند. او می‌گوید چون نیروی پیمانی آموزش و پرورش است، در ماه‌های گذشته از طرف این وزارتخانه با مشكل بیمه و حقوق مواجه نشده، اما مدرسه غیردولتی محل تدریس‌اش، برای ماه‌های اسفند و فروردین به میزان نصف مبلغ تعیین‌شده در قرارداد حقوق پرداخت كرده است. به گفته او، توجیه مدیران مدرسه برای كاهش پرداختی معلمان این است كه والدین در ماه‌های گذشته شهریه را به‌طور كامل پرداخت نكرده‌اند و این مساله باعث ایجاد مشكلات مالی برای مدرسه شده است.

آقای گودرزی، دبیر زیست‌شناسی یكی از مشهورترین مدارس غیرانتفاعی تهران نیز به جام‌جم می‌گوید با وجود این كه مدرسه آنها از همان ابتدای سال تحصیلی مبلغ شهریه را به طور كامل از والدین دریافت می‌كند، اما حقوق اسفندماه معلمان خود را با پنج هفته تاخیر پرداخت كرد و هنوز هم آن مدرسه حقوق فروردین معلمان خود را پرداخت نكرده است.

گودرزی  تعریف می‌كند كه در این شرایط، وقتی یكی از همكارانش به اوضاع اعتراض كرد، بلافاصله او را اخراج و جایگزینی نیز برایش تعیین كردند. 

 

این معلم زیست‌شناسی همچنین از تاخیر در پرداخت حق بیمه معلمان مدرسه محل تدریس خود نیز گلایه می‌كند و می‌گوید: این روزها بیمه ماهانه ما نیز به مشكل خورده است و هنوز بیمه ماه فروردین ما رد نشده است. این اتفاق همكاران ما را نگران كرده است كه شاید در این شرایط كرونایی در زمینه سابقه كار و بیمه هم به مشكل بخوریم. جالب اینجاست كه همین چند هفته پیش تعدادی از نیروهای اجرایی مدرسه را اخراج كردند و از آنها خواستند كه بیمه بیكاری بگیرند، اما به دلیل اعتراض فراوان معلمان و دانش‌آموزان، مدیر مدرسه مجبور شد مجددا از آنها دعوت به كار كند.  تاخیر در دریافت حقوق در ماه‌هایی كه آموزش حضوری مدارس به دلیل همه‌گیری كرونا تعطیل بوده، مشكلی است كه بسیاری از معلمان مدارس غیرانتفاعی با آن مواجه شده‌اند. این مساله‌ای است كه خانم كرمی، معلم مقطع ابتدایی نیز از آن گلایه دارد و برای ما تعریف می‌كند كه مدیران مدرسه آنها هنوز حقوق فروردین معلمان را پرداخت نكرده‌اند و تغییر در هیات مدیره مجموعه را به عنوان توجیهی برای این مساله بیان می‌كنند. اما از نظر این معلم، این مسائل صرفا بهانه است، چراكه وقتی مدرسه شهریه ثابت را به طور پیوسته از دانش‌آموزان دریافت می‌كند، هیچ دلیلی ندارد كه پرداخت حقوق معلمان را به تاخیر بیندازد.  كرمی همچنین معتقد است در دو ماه نیم گذشته هزینه‌های جاری مدرسه به‌شدت كاهش یافته است و علاوه بر این به نظر نمی‌رسد كه مسؤولان آن مدرسه قصد داشته باشند مبالغی را كه از والدین بابت برنامه‌های فوق‌برنامه دریافت كرده‌اند، به آنها پس بدهند. این در حالی است كه به گفته كرمی، همه این برنامه‌ها از ابتدای اسفند تا كنون لغو شده است و این مدرسه از یك ماه پیش ثبت‌نام برای سال تحصیلی بعد خود را نیز آغاز كرده است و از هم‌اكنون بخشی از شهریه سال بعد را نیز از اولیای دانش‌آموزان گرفته است.