آشنایی شما با ناصر طهماسب به چه زمانی برمیگردد؟
من اوایل دهه 40 بود که وارد این حوزه شدم و ایشان پیش از من در این حرفه مشغول به کار بودند. آن زمان البته دوبله به شکل امروزی نبود. دوبله بیشتر مربوط به فیلم های شاخص خارجی بود و دوستانی همچون آقای اسماعیلی، جلیلوند، نوذری، مقامی و دیگر عزیزان در این فیلم ها صحبت می کردند.
خاطرتان هست در کدام استودیوها بیشتر کار می کردید؟
آن زمان که تعداد استودیوها زیاد نبود. استودیوی آقای میثاقیه بود که زنده یاد عطاءا... کاملی (پیشکسوت سینما و دوبله) در آن کار میکردند یا استودیوی دماوند یا راما یا پاسارگاد که از مهم ترین استودیوهای تهران برای دوبله فیلم های خارجی بودند.
پس از گذشت چند دهه از فعالیت حرفهای ناصر طهماسب در هنر دوبله هنوز هم خوشبختانه کموبیش فعال هستند، علت این حضور مداوم و تأثیرگذار را ایشان را شما در چه می دانید؟
علت حضور مداوم و تاثیرگذار ایشان در این حرفه در وهله اول به لطف خالق شان برمیگردد که کمک می کند و او را حفظ می کند. ناصر طهماسب انسان بسیار فرهیختهای است که اشراف کاملی به سینما دارد. صدای او بسیار دلنشین است و برای عشق به دوبله کار میکند، نه پول. چون در دوبلاژ اصلا پولی وجود ندارد که بخواهد کسی را در آن پایبند کند.
خود شما کدامیک از کارهایی که ایشان در آن صحبت میکردند را بیشتر میپسندید؟
آقای طهماسب صدای مخملی و آرامی دارند که با آن کارهای ماندگار زیادی انجام دادند که همگی آنها را به جای خود دوست دارم.
به نظرم یکی از بهترین کارهای ایشان که ماندگار شده فیلم «کمالالملک» به کارگردانی زنده یاد علی حاتمی است و البته خود آقای طهماسب هم در جایی گفته کمالالملک فیلمی بود که دوبله، آن را زنده کرد. نظر شما راجع به این فیلم و دوبله ایشان در آن چیست؟
من فیلم کمال الملک را ندیدم، اما با توجه به تمام عوامل کار و شنیده ها می دانم که کار بسیار فاخری است. تا جایی که می دانم ایشان در این فیلم به جای علی نصیریان و اسماعیل محمدی صحبت کرده. در واقع یک صدا به جای دو نفر حرف زده.
خود شما یکی از ستونهای صدا در تاریخ هنر دوبله ایران هستید و فراز و نشیب آن را از نزدیک دیده اید، ارزیابی کلیتان از وضعیت امروز دوبله چیست و به اعتقاد شما اکنون در چه دورهای از هنر دوبله قرار داریم؟
دهه 40 دوران شکوفایی دوبلاژ ایران بود که فیلم های خارجی خوبی به ایران وارد میشد. بیشتر صداهای ماندگار دوبله در ایران به همان دوران برمیگردد. خاطرم است در همان روزها مجموعه تلویزیونی «فراری» به کارگردانی دیوید جانسن پخش می شد که ناصر طهماسب در آن نقش دکتر ریچارد کمبل را دوبله می کرد و به قول معروف خیلی گل کرده بود. البته آن زمان تلویزیون دولتی وجود نداشت و تلویزیون خصوصی بود که مجموعههای تلویزیونی از آنجا پخش میشدند.
برخی افراد دوبله را هنر نمیدانند. به اعتقاد شما آیا دوبله هنر است؟
دوبله هنر- صنعت است. در دوبله 40 درصد صداست و 60 درصد توانایی انجام کار است که حرف اول را می زند. خیلی از بازیگران ما به بهانه های مختلف به جای خودشان حرف نمی زدند و آن را به دوبلور می سپردند. چون دوبله بسیار کار مشکلی است. من همیشه می گفتم اگر یک بار دیگر هم به دنیا میآمدم، دلم می خواست باز گوینده فیلم شوم، اما با وضع فعلی که دوبله هر کی هر کی شده دیگر بر باور قبلی ام نیستم.
با توجه به این که تجربه بازیگری هم داشتید، به نظرتان بازیگری سخت تر است یا دوبله؟
هر کدام از دو حوزه دوبله و بازیگری سختی خود را دارد و نمیشود گفت کدام یک بر دیگری برتر است، اما فکر میکنم بازیگری به نسبت راحتتر از دوبله است. به این دلیل که وقتی دوبلور قرار است به جای یک نقش صحبت کند نفس کشیدنش هم دست خودش نیست، باید همزمان با شخصیت فیلم نفس بکشد، کلمات را اداکند، فریاد بزند گریه کند و بخندد. هم دوبله و هم بازیگری سختی های خودشان را دارند، اما به نظرم دوبله به مراتب مشکل تر است و اصلا کار هرکسی نیست.
نظرتان درباره استودیوهای زیرزمینی و دوبله سریالهایی که از شبکههای تلویزیونی فارسیزبان ماهواره پخش میشوند، چیست؟
ببینید الان دو سری افراد وارد کار دوبله میشوند؛ یکسری جوانهایی که عاشق این کار هستند و یکسری کسانی که از سر بیکاری و صرفا برای این که کاری داشته باشند وارد دوبله شدهاند. موردی که اشاره کردید دلایل متعددی دارد. متاسفانه نداشتن امنیت شغلی بعضی از این دوبلورهای جوان را به سمت دوبله زیر زمینی و غیرقانونی کشانده است.
چرا تقلید در هنر دوبله بیشتر از همه هنرهاست، همه دنبال آن هستند که صدای شما، خسرو خسروشاهی، ژاله کاظمی، چنگیز جلیلوند و... را تقلید کنند و همین میشود که به جز چند مورد در سالهای اخیر کمتر می توان صدای جدید و تازهای در دوبله شنید؟
خیلی پیش می آید که این تقلید به دلیل علاقه ای است که مقلدان به صدای یک دوبلور خاص دارند. مثلا آقایی برای گویندگی رادیو آمده بود و صدای خود من را داشت! به او گفتم چرا با صدای خودت متن را نمیخوانی؟ گفت: چون از بچگی با صدای شما کار کردم. می خواهم بگویم وقتی یک نفر یک دوبلور را الگو قرار میدهد دیگر عادت می کند که با صدای او کار کند.
در آستانه 80 سالگی ناصر طهماسب چه آرزویی برایشان دارید؟
ایشان برای من خیلی عزیز هستند و برایشان آرزوی سلامت دارم و دوست دارم که بیشتر ایشان را در دوبله ببینم.
وسوسه بازیگری
هر چند ناصر طهماسب، حداقل تا سالهای اخیر به دلیل صدای متمایز و پیشکسوتیاش در دوبله مشهور بوده است، اما او به بازیگری هم اشتغال دارد و در سالهای اخیر در این زمینه هم کارهایی انجام داده است. طهماسب در فیلم سینمایی «راه دوم» به کارگردانی حمید رخشانی و نیز در سریالهای «کلانتر3» و «مرگ تدریجی یک رویا» مقابل دوربین رفت و به نقش آفرینی پرداخت.
دوبلور بلال حبشی
فیلم سینمایی «The Message» که در ایران با نام «محمد رسول ا...(ص)» شناخته میشود، سال 1976 به کارگردانی مصطفی عقاد ساخته شد. این فیلم که برای مخاطبان ایرانی جایگاهی ویژه دارد از جمله آثار خاطره انگیزی است که دوبله منحصر به فرد آن پس از گذشت نزدیک به چهار دهه همچنان مورد علاقه مردم است. یکی از دوبلورهایی که صدای او به همراه موسیقی جادویی فیلم به خوبی روی کار نشسته، ناصر طهماسب است که به جای بلال حبشی سخن گفته است و الحق که در آن سنگ تمام گذاشته است.