استعفای سرخ

آزمون اول؛ زلزله غرب ایران
شامگاه 21 آبان 1396 زلزله‌ای به بزرگی 7.3 در مقیاس ریشتر در پنج‌کیلومتری شهر ازگله از توابع استان کرمانشاه رخ داد. اولین آزمون سخت علی اصغر پیوندی از زمان کوتاهش در مدیریت جمعیت هلال احمر. ورود این جمعیت به مناطق زلزله زده همراه شد با سیلی از انتقادات از عملکرد این سازمان در مناطق زلزله شده،‌ هر چند بسیاری از این انتقادات آن‌قدر دور از واقع بود که کمتر فرد منصفی دل به آن بسپرد؛ اما همین حجم انتقادات خلأ مهمی را به نام عدم اعتماد عمومی به نهادی به نام جمعیت هلال احمر را نشان می‌داد. ورود چهره‌های سرشناس و معروف به موضوع زلزله کرمانشاه کار را برای هلال احمر سخت‌تر هم کرد، چرا که در همان بدو راه‌اندازی پویش‌های مردمی از سوی این چهره‌ها، بسیاری از مردم آنها را جایگزینی برای کمک به هلال احمر کردند تا این بی اعتمادی خودش را عیان‌تر از گذشته نشان دهد. البته که علی اصغر پیوندی بر این باور بود که اعتماد میان مردم و سازمان متبوعش همچنان برقرار است. او در همان روزها درباره راهکاری برای افزایش اعتماد به هلال احمر اعلام کرد: «در این زمینه شبکه‌های اجتماعی نیز نقش داشتند ولی من معتقدم اعتماد به هلال احمر هنوز وجود دارد و روز به روز بیشتر می‌شود. مردم اعتماد زیادی دارند و کمک‌های زیادی به ما دادند.» او برای اثبات این گفته مصداق‌هایی هم داشت و میزان کمک‌های مردمی را با عدد و رقم با میزان کمک‌های مردمی در زلزله ورزقان مقایسه کرد و آن طور که در آن سال‌ها استدلال کرد این کمک‌ها در زلزله کرمانشاه 1.5 برابر زلزله ورزقان بوده است. در این میان بودند افرادی هم که از عملکرد جمعیت هلال‌احمر در زمانه رخداد زلزله دفاع می‌کردند،‌ محمد‌هاشم، مدیر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های ملی صلیب سرخ و هلال احمر یکی از این افراد است که در بحبوحه زلزله کرمانشاه عملکرد این سازمان را «قابل قبول» توصیف کرد و البته هلال احمر ایران را «یکی از قوی ترین جمعیت‌های ملی در سطح جهان» دانست. فارغ این واکنش تقریبا احساسی بودند افرادی که با ذکر دلایل جزئی‌تر از عملکرد این سازمان در زلزله کرمانشاه دفاع کردند. حسن‌صفاریه، معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال احمر در این باره به ایسنا گفته بود «آمایش سرزمینی، توسعه و ارتقای سخت‌افزار و تجهیزات و همچنین توسعه بخش نرم‌افزاری مانند تقویت آموزش‌های تئوری به همراه آموزش‌های عملی، آموزش، بازآموزی، برگزاری کارگاه‌ها و مانورها همگی از دلایل عملکرد موفقیت آمیز جمعیت هلال احمر در حادثه زلزله کرمانشاه بود.»

آزمون دوم؛ سیل شمال ایران
هنوز تبعات زلزله کرمانشاه ادامه داشت که وقوع سیل، ایران را عزادار و جمعیت هلال احمر را غافلگیر کرد. میزان بارش‌ها در استان‌های شمالی از 26 اسفند بین ۵۰ تا ۷۰درصد کل بارش سالانه در بازه زمانی کمتر از پنج روز بود! این حجم از بارش در این منطقه در تمام دوران ثبت داده‌های هواشناختی، دست‌کم در 70 سال گذشته، بی‌سابقه بوده‌است. و جالب این که بسیاری از کارشناسان بر این باور بودند که سیل استان‌های گلستان و مازندران، اصطلاحا یک «سیل دورانی» بوده‌است که هر صد سال یکبار رخ می‌دهد و این بار در دوره ریاست کوتاه علی اصغر پیوندی رخ داده است! خبر فوت 13 نفر در همان روزهای ابتدایی سیل و انتشار ویدئوهای فراوان از وضعیت سیل در دروازه قرآن شیراز باعث شد دوباره تیغ تیز انتقادها به سمت این سازمان بچرخد. افزایش ضریب نفوذ اینترنت در ایران و گسترش شبکه‌های اجتماعی هم بازار نقد و انتقادها را داغ‌تر کرد. در میانه این آشوب سیل‌ها، انتشار تصاویری از حضور علی اصغر پیوندی بر سر سفره پر رنگ و لعاب غذا هم بنزینی شد روی آتش خشم افکار عمومی، از شیطنت‌های رسانه‌ای صورت گرفته در زمان انتشار این تصاویر هم نباید گذشت اما این بار هم غالب افکار عمومی نگاه معتمدانه‌ای به جمعیت هلال احمر نداشتند. خط انتقادها البته همانی بود که در زلزله کرمانشاه هم مطرح می‌شد. این که هلال احمر عملکرد مناسب و به موقعی از خود نشان نداده و نتوانسته توقعات را آن‌چنان که بایسته و شایسته است جواب دهد. حتی بعضی از فیلم‌ها و گزارش‌هایی حاکی از بی نظمی در توزیع اقلام و مواد خوراکی دست به دست می‌شد به نحوی که کمک‌های امدادی به دست بعضی از مردم سیل زده شهرستان‌ها دوبار و چند بار رسیده اما به شهرستان دیگر اصلا کمکی نرسیده است.این سازمان هم خیلی زود با انتشار اطلاعیه‌ای فعالیت‌های جمعیت هلال احمر را در سیل و برف و کولاک اخیر را منتشر کرد تا از عملکرد خود دفاع کرده باشد. سه ماه پس از این سیل البته که علی اصغر پیوندی، رئیس جمعیت هلال احمر در سفر یکروزه به استان قم با تعدادی از علما و مراجع عظام تقلید هم دیدار کرد و به ارائه گزارشی در مورد فعالیت‌ها و اقدامات جمعیت هلال احمر در جریان سیل اخیر پرداخت. همان جا دلجویی‌هایی هم از سوی مراجع از او شد تا کمی از حجم انتقادات را از او بکاهد.

آزمون سوم؛ توفان حاشیه
علی اصغر پیوندی متولد سرخه سمنان است و این گزاره هیچ وقت برای رسانه‌ها خبر نمی‌شود، اما وقتی رئیس جمهور هم سمنانی است پای شایعات برای گرفتن پست ریاست او در جمعیت هلال احمر باز می‌شود. از همان بدو ورود او به هلال احمر همیشه عنوان شده بود او نسبت فامیلی نزدیکی با رئیس جمهور دارد و احتمالا دلیل این گفته هم سمنانی بودن هر دو فرد بوده است! این ماجرا آن‌قدر رسانه‌ای شد که او پیش از انتخابش به عنوان رئیس جمعیت هلال احمر مجبور به انتشار یک بیانیه شد. او در این بیانیه اعلام کرد « به استحضار عموم هم میهنان عزیز می‌رساند آنچه طی روزهای اخیر در مورد نسبت خویشاوندی این جانب با رئیس جمهور و تاثیر آن بر فرآیند تعیین ریاست جمعیت هلال احمر در رسانه‌ها و فضای مجازی انتشار یافته بی پایه و اساس است و صحت ندارد. رابطه خویشاوندی با رئیس جمهور به جای خود برای بستگان ایشان مایه مباهات است، لکن این جانب صراحتا اعلام می نمایم که هیچ نسبت خویشاوندی نسبی یا سببی با رئیس جمهور ندارم.» حاشیه‌های ابتدای ورود او به هلال احمر اگرچه با انتشار یک بیانیه آرام گرفت اما توفان بعدی در راه بود. توفانی که احتمالا حالا یکی از دلایل استعفای علی اصغر پیوندی از جمعیت هلال احمر را هم تشکیل می‌دهد. آرام آرام رسانه‌ها از تخلفات احتمالی او در زمان ریاستش بر جمعیت هلال احمر گزارش‌هایی را منتشر کردند. واکنش او این بار سکوت بود. این ماجرا اما اآن‌قدر ادامه یافت تا این بار علی ربیعی، سخنگوی دولت در مهرماه 98 در گفت و گویش با خبرنگار صدا و سیما صراحتا اعلام کرد « هیچ گزارشی مربوط به تخلف علی اصغر پیوندی در جمعیت هلال احمر دریافت نشده است اما در زیرمجموعه ایشان تخلفاتی هست که درحال پیگیری هستیم.» ‌اما تنها یک ماه بعد از این اظهارنظر سخنگوی دولت خبر بازداشت چند ساعته او در رسانه‌های رسمی منتشر شد. آن طور که خبرگزاری فارس در 11 آبان نوشته است برای علی اصغر پیوندی قرار بازداشت صادر و پس از چند ساعت با تبدیل قرار به وثیقه سه میلیاردی آزاد شد. این ماجرا تا دیروز مسکوت ماند تا خبر آمد رئیس جمعیت هلال احمر به «دلایل شخصی» از این سمت استعفا کرده است.

ایده‌های مردمی

مثبت یک: ‌ شاید مهم‌ترین اتفاقی که در دوره ریاست علی اصغر پیوندی در جمعیت افتاد، این بود که هلال احمر حوزه فعالیت‌هایش را گسترش داد؛ به این مفهوم که پیش از این، فعالیت‌های هلال احمر خلاصه شده بود به حوزه امداد و نجات، در حالی که بر اساس اساسنامه امداد و نجات تنها یکی از وظایف حاشیه‌ای این سازمان است.
ورود این جمعیت به حوزه‌های اجتماعی به پشتوانه همان اساسنامه موجب شکل‌گیری طرح‌هایی همچون «نذر آب» یا «یلدانه»‌ و «طرح ققنوس» بود که اتفاقا مورد اقبال افکار عمومی هم قرار گرفت. تجهیز مدارس ابتدایی سیستان و بلوچستان به بخاری‌ یکی از کارهایی است که در این طرح‌ها صورت گرفت.
مثبت دو: نکته مثبت دیگر حضور او در هلال احمر را باید شفافیت عملکرد کاری‌اش در میانه بحران‌هایی همچون زلزله و سیل دانست. در همان زلزله کرمانشاه، او ریز ارقام کمک‌های مردمی را در رسانه‌ها اعلام و حتی جزئیات هزینه کرد این ارقام را به مردم توضیح داد. هر چند شفافیت سیاست رایجی میان نهادها شده بود، اما پیشقدمی این جمعیت در اعلام چگونگی هزینه کرد این ارقام قابل توجه بود.
مثبت سه: در چند سال اخیر سازمان داوطلبان هلال احمر عملا منفعل شده بود؛ سازمانی که در بسیاری از نقاط جهان پایه و اساس جمعیت هلال احمر است، اما در ایران به شکلی نمادین وجود داشت و هیچ کارکردی نداشت، اما در دوره علی اصغر پیوندی شاهد احیای این سازمان مهم مردمی بودیم. آن‌قدر که به واسطه استقبال مردمی و احیای این سازمان همان طرح‌های موفق اجتماعی شکل گرفت. به عنوان نمونه طرح نذر آب‌ به وسیله سازمان داوطلبان این جمعیت صورت پذیرفت.

ضعف‌های مدیریتی

منفی یک: پیوندی گرفتار همان ساختاری شد که قبلا در هلال احمر ایجاد شده بود؛ این یعنی حضور در فعالیت‌های اقتصادی که اساسا هلال احمر نباید وارد آن حوزه می‌شد. نشانه‌های این حضور البته که خیلی عجیب هم بود به عنوان مثال کمتر شخصی می داند هلال احمر دستی در تولید چای کیسه‌ای دارد! یا فعالیت شرکت کشت و زرع در دوره او هم ادامه پیدا کرد.هر چند ناگفته نماند این شرکت‌های اقتصادی در دوره او تاسیس نشد، اما ادامه این روند توسط او، عملکردش را در جمعیت هلال احمر کند و توسعه ساختاری هلال احمر، این جمعیت را از وظیفه اصلی‌اش دور کرده بود.
منفی دو: انتشار روزنامه هم عملا در دسته‌بندی اشتباهات علی اصغر پیوندی در هلال احمر قرار می‌گیرد؛ چرا که به باور بسیاری، نه از لحاظ عرفی و اخلاقی و نه از نظر قانونی، بودجه عمومی‌ای که باید خرج آموزش‌های عمومی بشود نباید برای انتشار یک روزنامه و فعالیت‌های سیاسی هزینه شود. البته انتشار این روزنامه در دوره او اتفاق نیفتاد، اما عدم تعطیلی این بنگاه خبری هم از نگاه بسیاری به عنوان یکی از ضعف‌های مدیریتی او در هلال احمر پای علی اصغر پیوندی نوشته شده است.
منفی سه: در رابطه با انتصابات دوره او هم نقدهایی وارد است،‌هر چند این سلیقه مدیریتی فرد را نشان می‌دهد، اما انتصاب‌های او به ویژه در رده مشاورانش همیشه مورد انتقاد برخی از کارشناسان این حوزه بود. البته عدم مدیریت او در مواردی همچون اختلاف‌های درون سازمانی هم بسیار به نوع مدیریت او خدشه وارد کرد؛ جایی که یک اختلاف درون سازمانی به بیرون از این سازمان منتقل و باعث شد این اختلاف به ویترینی از سوء مدیریت علی اصغر پیوندی در جمعیت هلال احمر تعبیر شود.

میثم اسماعیلی
جامعه