گفت‌وگو با مسعود ده‌نمکی، نویسنده و کارگردان

بعضی‌ها با میزشان دفن می‌شوند

بای بسم ا... رزمنده سینماگری که گذشته‌اش را مثل بعضی‌ها نخواسته خاک کند (در مادیات در فراموشی در...) از پشت شیشه ویترین‌های چارسوی اتاق، کارنامه‌اش خاطراتش هجوم می‌آورد به منظر تماشای بیننده: «گذشته من جلو چشمامه آثار و خاطرات هر دوره از زندگیم رو نگه داشتم تا جلوی چشمام باشه.» [یک بعدظهر در آن خانه پرخاطره آغاز شد گفت‌و‌گوهایی که بارها با تماس‌های بعدی شکل و شیوه کنونی‌اش را یافت] از جبهه جنگ تا انتشار پرتیراژترین هفته‌نامه، پس‌ آنگاه سینما و موفقیت در شکستن رکورد فروش و...: «دست خودم نبوده خیلی‌ها تلاش می‌کنن برای موفقیت‌های این‌چنینی اما برای من بیشتر توفیق بوده؛ نه تلاش.» نه دوره آموزشی کارگردانی گذرانده نه سینماگری، اما به قولی «اویسی» پیش رفته: «همش کتاب می‌خونم. به روز میشم. سعی می‌کنم با تکنیک‌های جدید آشنا بشم.» رزمنده سینماگر ما هنوز در سنگر است او پس از دفاع مقدس، جنگاوران را با ذره‌بینی می‌سنجد که از شهید باکری به‌دست‌ کرده: «رزمندگان پس از جنگ سه دسته میشن پشیمون. پشیمون نمیشن اما غرق دنیا میشن. غصه می‌خورن و گیر می‌کنن در نوستالژی آن دوران.» اما مسعود ده‌نمکی نگره خودش را دارد او گفت: - به تعبیر من دسته چارمی هست که مبارزه می‌کنن. - یعنی دهه نودی اما خون دهه شصتی در رگ‌هاش می‌تپه؟ -میتونن باشن. -پس جنگ برای شما تموم نشده؟ - نه.

کد خبر: ۱۲۳۵۲۶۵

شما الان در درجه اول با چی مخالفین؟
با ظلم.
با چی موافق نیستین؟
با بی‌عدالتی.
اگه می‌شد چی می‌شد؟
اگه می‌شد همه ما به اون چیزی که هستیم قانع بودیم...
اصلاح روش‌های غلط؟
باعث تکامل آدم میشه.
از تاوان‌های سنگین و پرهزینه‌ای که پرداختین برای پایبندی به اصول؟
تاوان حرف مردم و شایعه‌ها.
احساس متفاوت بودن و موثر بودن، داشتین؟
گاهی.
اصلا هدف‌تون بوده؟
بله.
خب برای این مهم چیکار کردین؟
توکل به‌خدا کردم و سعی کردم (به تعبیر حضرت امیر) مرد زمان خودم باشم.
هویت و ماهیت شما رو تغییر داد؟
امام.
کسانی که گفتن این همه فروش اخراجی‌ها و... برای چی بوده آخه؟
خیلی مردم رو نمی‌شناسن. خدا رو نشناختن.
یا گفتن این بازیگرهای سرشناس چرا با آقای ده‌نمکی کار کردن؟
انحصارطلبن دیگه.
انجام آرزو با ضرب و نیرو؟
عزت و ذلت، دست خداست.
پرچمداری؟
اگه به نظرم از سر ادعا نباشه خوبه.
جنگ نرم؟
سخت‌تر از جنگ سخت.
کودتای فرهنگی؟
خیلی وقته شروع شده.
در فضای فرهنگ و هنر ایران اسلامی چی می‌بینین؟
رویش‌ها و ریزش‌ها.
و در پیچ و خم‌های سیاست؟
تظاهر.
گمشده عالم سیاست ایران؟
اخلاقه.
گمشده عالم فرهنگ‌مون؟
اون هم اخلاقه.
امروز شده گفتمان عمومی؟
عدالت‌خواهی.
جریان عدالت‌خواهی ناکامه یا میره که کامیاب بشه؟
مهم اینه که وجود داره.
سبک جدید ضد انقلاب‌ها؟
عدالت‌خواه شدن.
هوشیاری؟
کمه.
دید‌بان فرهنگی؟
خیلی کمه.
جاسوس و خائن، گرگ در لباس میش؟
حالا زیاد شدن.
از قانون‌های اکید و بی‌تبصره شما؟
زیر بار حرف زور نمیرم.
برای شما بحث مهمیه؟
اخلاق توی سیاست.
چه وقت ممکنه برگردین به سیاست؟
الان هم توی سیاست‌ام.
به هیچ قیمتی نمی‌ارزه؟
دین به دنیا فروختن.
مفتش هم گرونه؟
عبرت.
ارتباط شما با بصیرت؟
سعی می‌کنم روز به روز بیشتر بشه.
از جمله‌های قصار شما که معروف شده بین مردم‌؟
زیاده! فاصله حُریت و خَریت، یک نقطه است.
از خاطره‌های قهر و آشتی؟
من قهری نیستم.
دوستاتون گفتن در رفاقت، آخر معرفتین.
سعی می‌کنم باشم.
تعبیر امروزی‌تان از اسلحه؟
میشه اندیشه رو با قلم به تصویر کشید.
حمله؟
بیشتر اهل دفاعم.
تَرکش...؟
فکر می‌کنم ترکش‌ها همین فضاهای مجازیه که آدم‌ها دروغ و تهمت و شایعه در حق همدیگه می‌پراکنن.
آدمایی که حزب بادن؟
معمولا عزیزترن.
در عرصه فرهنگ هم بشکه باروت سراغ دارین؟
کسانی که انبوه ایده هستن.
بزرگ‌ترین سرمایه‌تون؟
فکر می‌کنم دعای پدر و مادرمه.
مسعود ده‌نمکی با درآمد میلیاردی؟
با خرج میلیاردی توی حوزه فرهنگ البته.
کی میگین: کور بشه چشم حسود؟
هر روز.
حالا با یادش شادین؟
بچه‌هام.
حسرت به‌دلش نموندین؟
حسرت دنیایی خیلی نداشتم.
در این زمانه پُرکسی یا بی‌کسی؟
در این زمانه بی‌کسی.
این جوری نیست؟
این که جنگ تموم شده، آرمان‌ها هم تموم شده.
سخنی بدون تعارف؟
به نظرم داریم به آخر خط بشریت می‌رسیم.
براتون جذابه، اما دسترس نیست؟
همون معرفت رفقای دوران جنگ.
براتون اوج جذابیته؟
گذشته برام جذاب‌تر بوده. امام.
خواب شهیدان رو می‌بینین؟
الان دیگه کم.
توی خواب‌تون چی دوست دارین بگن؟
همون که بیان کافیه.
در رویارویی با شهیدان سرفرازین؟
نه.
از کسانی هستن که تظاهر به ساده زیستی می‌کنن؟
مردم، باهوش‌تر از این حرفان.
خدا کنه که اصلاح بشه؟
جامعه.
مخفیکاری‌های برخی همه‌کاره‌ها؟
خدا تشت رسوایی‌شون رو میندازه از بام.
جریان بوقلمون‌مزاج ریا، قبول دارین؟
اینا همیشه توی تاریخ بودن.
انقلابی‌ها کدوم رفتارشون برجسته بود؟
اخلاص‌شون.
و الان چه جوره رفتارشون؟
هرچی از اخلاص فاصله گرفتیم شعارها جواب نداده دیگه.
کسانی که در تحلیل به مشکل‌خوردن؟
به روز نشدن.
کسانی که ضد‌اندیشه‌های خودشون شدن؟
از اول شاید بنیه‌شون ضعیف بوده.
اگه اونا رو نشناسیم دچار مشکل می‌شیم؟
مبانی.
در چه صورت ملت به انزوا و یأس کشیده میشن؟
امید نداشتن.
آسیب‌شناسیش واجبه؟
گذشته و عملکرد.
وقتی تعریف و تحسین میشنوین؟
خوشم میاد.
کاش نبود کاش نمی‌شد؟
همش میگم کاش میشد کمتر خوابید برای بهره بردن از وقت.
تغییر سبک زندگی؟
بالاخره عُرف زمونه تغییر می‌کنه.
و درین میان چی اساسی و مهمه؟
این که سطح زندگی حاکمان در حد اَضعَفِ مردم باشه.
فضای مجازی و خطرهاش؟
شمشیر دودم.
از دامچاله‌های شیطان؟
دنیا پول و ثروت و شهرت.
رسالت دینداران در آسیب‌های اجتماعی؟
خودساختن.
وقتی نقد می‌کنین و یه عده دردشون میاد؟
دلم می‌سوزه براشون.
یه انتقاد بی‌رحمانه؟
بارحم و بی‌رحم نداره باید درست باشه.
بی‌رحمانه که از شما انتقاد کنن؟
زیاد داشتیم.
خستگی کارتون رو بیرون می‌کنه؟
بازی با بچه‌هام.
از کار‌هایی که شما رو می‌ترسونن؟
قایم شدن پشت مقدسات.
پیش کیا دردهاتون رو ناچیز میدونین؟
جانبازهای اعصاب و روان.
مفتخرین به؟
بودن با همین بچه‌ها (جانبازها).
پیش کی احساس بزرگی می‌کنین؟
خودم بزرگ نیستم. خودم رو بزرگ نمیدونم.
خیلی کوشش کردین فراموش‌تون نشه؟
که همه این کارهایی که انجام میدیم جز به توفیق خدا نیست.
پُستی گذاشته بودین از رونالدو؟
فوتبالش رو دوس دارم. بعضی کارهاش جالبه.
درباره کسانی که خدا اونها رو به خودشون واگذاشته؟
دل آدم می‌سوزه براشون.
گورستان آرزوهای غرب؟
به نظرم نابودی انقلاب.
ملاک واقعی آدم‌ها؟
تا قیامت برپا نشه ارزش آدم‌ها معلوم نمیشه.
اونایی که همیشه نیرو بودن تا بتونن در برن؟
یه جور زرنگیه دیگه.
اونایی که همیشه فرمانده بودن تا «زیاد» چیزیشون نشه؟
اتفاقا خیلی‌هاشون توی جنگ زخمی می‌شدن.
لات و لوت‌های بی‌نماز در جبهه؟
اخراجی‌ها. خاطراتم از همین آدم‌هاست.
معنابخش زندگی؟
مهم، اون تحول، اون شدن است.
وجه مشترک‌تون با اصغر فرهادی؟
آدم‌ها همه با هم وجه مشترک دارن.
با محسن مخملباف دارین؟
با همه دارم فرقی نمیکنه.
برادرانی که به مادیات پیوستن و عهد اخلاص گسستن؟
ان‌شاءا... که برگردن دوباره به عهدشون.
برادرانی که فعلا گذشته‌هاشون ‌رو خاک ‌کردن؟
توفیق ازشون سلب شده.
کسانی که به جای دین، حزب دارن؟
باید هم دین داشته باشن هم حزب.
اگه تا صدسال زنده باشین؟
سعی می‌کنم آدم شم.
اگه خوراک موزه دفاع مقدس می‌شدین؟
من رو مینداختن جلو کوسه‌ها که دیده نشم.
خدا لعنت کنه؟
یزید و معاویه رو.
باری لعنت فرستادین به بی‌بی‌سی؟
اونا هم جزو همونان.
چه جور جزو عتیقه‌ها محسوب میشین؟
هروقت چیزی نادر باشه جزو عتیقه‌ها محسوب میشه.
شما در مثل پیاده نظامین یا تک تیرانداز یا...؟
تک تیرانداز.
از گناهانی که عادی شده و مُدِ روز؟
غیبت.
کاردان نیست، اما ول کن میزش نیست و قربه‌ الی‌ا... چسبیده به خدمت؟
ان‌شاءا... با میزش خاکش کنن.
کسانی که بیت‌المال رو می‌خورن که حق مونه؟
بیت‌المال رو مال البیت خودشون میدونن، ولی کسی با خودش نمی‌بره. توی همین دنیا هم پس میدن. دیر یا زود داره، اما سوخت و سوز نداره.
سیری‌ناپذیران قدرت چی؟
از خیلی شیرینی‌ها محروم میشن.
به حرمت شرف مردم کوتاه میاین از...؟
هر موقع مسؤولیتی پیشنهاد میشه به حرمت شرف مردم کوتاه میام و نمی‌پذیرم.
کاش همه جا باب بشه؟
احترام به بزرگ‌تر.
اگه همه بیلبوردهای تهرون رو برای یک شبانه روز به شما میدادن چی مینوشتین؟
خبر آمد خبری در راه است.
با دیدارش، حتی با خبرش شاد میشین؟
منتظر یه خبر مهمم دیگه.
دل‌تون می‌خواست جواب فراخوانش باشین؟
حضرت حجت ان‌شاءا...
بزرگ‌ترین آرزوی ده‌نمکی؟
ان‌شاءا... ظهور.
درباره شما چه‌جوری بیندیشن خوش‌تون میاد؟
چه‌جوری نیندیشن بهتره.
آرامشی بی‌نظیر وجودتون رو فرا گرفت؟
وقتی پام به جبهه وا شد.
این که همه چیز خوبه؟
هیچ‌وقت همه چی خوب نیست. میانه است.
در تاریکی انگار نوری به شما تابیده باشه؟
بارها شده.
مسیر و راه زندگی‌تون شده؟
اون چیزی که سعی کردم از امام یاد بگیرم.
احساس کردین از هرکجا شروع کنین می‌تونین؛ احساس توانستن؟
همیشه.
وقتی تحسین میشین؟
آدم قلقلکش میاد.
نوشته‌ها یا آثاری که تاثیری جادویی بر روح‌تون داشتن؟
نهج‌البلاغه، شهید آوینی و سخنان امام.
بازگشت به خویشتن خویش، کی، چگونه؟
هر موقعی تلنگر می‌خورم.
احساس آشفتگی و هراس؟
گاهی دست میده.
اونجا فهمیدین تنها نیستین؟
هر موقع موفقیتی دست میده حس می‌کنم تنها نیستم.
باهاش کنار اومدین؟
واقعیت.
باور کهن؟
این که آه مظلوم می‌گیره.
کی صورت ‌احساس‌تون خراشیده و زخمی شد؟
وقتی امام رحلت کرد.
واجب کفایی فرهنگی؟
تولید محتوا و محصولات فرهنگی.
به گذشتن از هفت‌خوان رستم می‌مانست؟
جبهه رفتن.
آخرین باری که تلفنی کارها رو راست و ریس کردین؟
همیشه، هر روز این کار رو می‌کنم.
کی قاتی داره؟
تقریبا همه آدم‌ها یه جوری قاتی دارن.
آینده‌اش خیلی خطرناکه؟
آینده دنیا.
با کی رودربایستی دارین؟
تقریبا با همه.
حسابی برخورد به رگ غیرت‌تون؟
خیلی می‌شه.
و این آغازی بود برای زندگی جدیدتون؟
فکر می‌کنم انقلاب.
برای جبران کمبود درآمد؟
چندجا کار کردم.
برای جبران کمبود وقت؟
از خوابم کم کردم.
سخنرانی آتشین؟
تقریبا هرجا لازم دارن دعوتم می‌کنن برای سخنرانی آتشین.
درباره‌اش خواستار اقدام انقلابی هستین؟
عدالت.
شده هول کنین؟
آره.
در تیراندازی با کلمات؟
هم زخم می‌خوری هم تیر می‌زنی.
دلخور شدین؟
زیاد.
نمونه‌اش؟
از نامهربانی‌ها و ناسپاسی‌ها.
پیش خدا بهونه چی رو میگیرین؟
بهونه همونی که اجازه بده توی دل شب باهاش حرف بزنم.
تعجب کردین؟
درباره کارهای خودم بعضی وقت‌ها استقبالی که ازش می‌شه.
درباره دورهمی شما با فرشتگان؟
تا حالا که نبوده.
با حوریان؟
هیچ‌کدوم نبوده.
از دفاعیات‌تون در دادگاه جناب عزرائیل؟
هیچ دفاعی ندارم واقعا.
حرفی از سوز دل؟
در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند/ گر تو نمی‌پسندی تغییرکن قضا را. (حافظ‌ره)
شما در نظر دارین که؟
آدم بشم.
از بدشانسی‌ها؟
عدم شناخت بعضی از بزرگان.
کاش او را بهتر و بیشتر می‌شناختین؟
میرزا اسماییل دولابی (ره).
پس حاج‌آقاالطافی‌(ره) را نیز می‌شناختین؟
بله.
معجزه خدا بود ایشون از ایران و جهان. این اواخر مراجعه‌کننده داشتند.
میگن عارف که معروف میشه دیگه وقت رفتنشه.
الان که وقت رفتنه با کد رمز چی بگیم؟
میگیم: «بگو حاجی نخود بفرسته زدیم تو خاکی».

هشدار! عمر داره می‌گذره

دروغ مصلحت‌آمیز؟
زیاد می‌گم.
از عذرخواهی‌هایی که بدهکارین به خدا؟
هر روز انجام میدم.
غلط‌گیر؟
توبه.
شناسنامه؟
آیینه دِقّ.
به همه هشدار می‌دین؟
عمر داره می‌گذره.
بلندبلند خندیدن؟
همین دیروز با بچه‌ام.
از بدهکاری‌ها؟
از کسی قرض نمی‌گیرم.
مجبور به تقلب و سندسازی شدین؟
برای جبهه رفتن توی شناسنامه دست بردم و...
لو رفتین؟
بله.