معماری ایران و سایبر دیپلماسی

در رابطه با راهکارهای مردمی و مجازی فرصت‌های ایجاد ارزش افزوده معماری ایران برای سایبر دیپلماسی، دکتر محسن اکبرزاده پژوهشگر معماری و گردشگری معتقد است: در بازنمایی رسانه‌ای جلوه‌های دیپلماسی عمومی دو مساله را باید مد نظر قرار داد.
مساله اول؛ مرتبط با راهکارها، روش‌ها و شگردهای خلاقانه بازنمایی محتوا از طریق ایجاد هشتگ‌های معین و مشخصی است که در آن کاربران شبکه‌های اجتماعی متوجه باشند با ارسال یک تصویر از یک برند مکانی در ایران، آن را حتما با هشتگ‌های مشخصی ارسال کنند که آن محتوا به مخاطب منطقه‌ای و جهانی برسد. این باید به یک عادت فرهنگی بین کاربران تبدیل شود و همه اقشار جامعه یک وظیفه تبلیغی را در ازای بازنمایی فرهنگ و معماری ایرانی به زبان‌های انگلیسی و عربی برای خود احساس کند.
از سوی دیگر نهادهای مردمی یا کسب و کارهای خصوصی نیز باید در ویکی‌ها و شبکه‌های اجتماعی تخصصی مانند تریپ ادوایزر یا فم تریپ‌ها (که در آن سازمان‌ها و کسب و کارهای گردشگری از متخصصان عرصه گردشگری از جمله عکاسان، بلاگرها، لیدرهای تور، روزنامه‌نگاران کمک می‌گیرند تا به معرفی شهر و جاذبه‌های گردشگری آن بپردازند) اطلاعات به‌صورت خوشه‌بندی، دسته‌بندی شده و رویه‌ای را برای گردشگران بالقوه‌ای که قابلیت سفر به ایران را دارند، به دست مخاطب برسانند.
متاسفانه در حوزه برنامه‌ریزی فعالان بخش دولتی و خصوصی حوزه معماری و گردشگری برای توزیع محتوا نیز ضعف عمده داریم.
مساله دوم؛ در راستای تولید محتوا آن چیزی که به بناهای معماری و تاریخی ما ضریب می‌دهد، برگزاری مستمر رویدادهای ملی، مذهبی و آیینی در آن بناها و بازنمایی مستمر آن به بهانه‌های گوناگون در شبکه‌ای اجتماعی است.
در سال‌های اخیر برگزاری رویدادهای مختلف از جمله تحویل سال در حرم امام رضا(ع)، شاهچراغ شیراز یا تخت جمشید توانسته است ضمن نشان دادن معماری ایرانی بازنمایی دهنده فرهنگ ملی و آیین‌های دینی مردم ایران باشد.
به عنوان مثال، معماری حرم امام رضا(ع) در کنار حضور اقشار و قومیت‌های مختلف ایرانی در رویدادهای مختلف؛ جامع‌ترین و کامل‌ترین بارزه نماد ایران فرهنگی است.
لذا پیشنهاد می‌شود با توجه به وجود مناسبت‌های متعدد در تقویم ملی ایران و همچنین علاقه‌مندی مردم ایران به تولید و انتشار محتوای تصویری در شبکه‌های اجتماعی به همراه گسترش روزافزون نفوذ اینترنت در ایران و رتبه 16 کشور در تعداد مشترکان در جهان با یک برنامه‌ریزی مشخص یک انقلاب محتوایی در بازنشر محتوای مثبت از ایران در فضای رسانه‌ای ایجاد شود.
این الگو چندان پیچیده نیست و دخیل کردن ارگان‌های دیپلماسی عمومی از قبیل آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی و مطالبه عمومی آن از نهادهای دست‌اندرکار می‌تواند در یک بازه زمانی دو ساله باعث هژمونی فرهنگی ویژه‌ای در فضای رسانه‌های اجتماعی برای کشور شود.
ضمن این‌که اجرای موفق این راهبرد به‌عنوان یک نقطه عطف تاریخی در کنار ابهام زدایی از تصویر شکل گرفته از ایران در ذهن مخاطبان جهانی متاثر از تبلیغات سیاسی رسانه‌ای و به دور از واقعیات ایران، باعث شناساندن بناهای معماری و تاریخی و میراث فرهنگی خواهد شد.
یک چشم‌انداز شفاف و راهبردی در کنار پیاده‌سازی کارآمد ایده‌ها و برنامه‌ها در قالب فعالیت‌های مشارکتی همه عناصر حوزه‌های سیاسی، فرهنگی اجتماعی، مذهبی، اقتصادی و گردشگری می‌تواند به توسعه برند یک مکان منجر شود. در حقیقت یک برندسازی مکانی موفق به‌صورت خلاقانه تمامی اقشار، دست‌اندرکاران و عناصر کلیدی یک منطقه را وارد صحنه اقدام می‌کند.این فرآیند در سطوح ملی، استانی، شهری، منطقه‌ای یا اماکن خاص و حتی روستایی قابل دسته‌بندی است.

محمد ولوی

بین الملل