سرویس خاطرجمع

مشخصات راننده سرویس در دستورالعمل و آیین‌نامه اجرایی سرویس مدارس مطرح شده و طبق این آیین نامه به همه مدارس ابلاغیه‌هایی نیز ارسال شده است. اما تاهل، داشتن ۲۳ سال و بالاتر و این‌که دو سال از زمان صدور گواهینامه آنها گذشته باشد از شرایط اولیه پذیرش به‌عنوان راننده سرویس مدارس عنوان شده است. نداشتن سوءپیشینه و اعتیاد نیز از الزامات دیگری است که رانندگان سرویس مدارس باید داشته باشند که در این رابطه آزمایش عدم اعتیاد بسیار سختگیرانه‌تر در مراکز مجاز گرفته می‌شود و برخی از مواد شیمیایی و روان گردان به صورت سختگیرانه‌تر بررسی خواهد شد. در مورد خودرو هم بحث کنترل معاینه فنی، عدم آلایندگی، سلامت و ایمنی آن نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
الگوی رانندگی
معمولا در یکی دو هفته آغازین سال تحصیلی برخی از والدین نسبت به انتخاب سرویس برای مدرسه فرزندان خود اقدام نمی‌کنند و از این رو تلاش می‌کنند تا هرچه سریع‌تر فردی را به عنوان راننده سرویس‌ انتخاب کنند. هر چند در این زمینه پلیس نقشی نظارتی دارد، اما لازم است مدیران مدارس برای به‌کارگیری رانندگان دارای صلاحیت و خودروهای مناسب به عنوان سرویس مدارس اقدام کنند و خانواده‌ها نیز در این مورد حساس باشند. فارغ از همه موارد قانونی اعم از تاهل و عدم سوء پیشینه و دیگر مواردی که ذکر شد، خانواده‌ها باید در نظر داشته باشند که رانندگان سرویس‌های مدارس باید دارای برخی ویژگی‌های رفتاری و ظاهری هم باشند، چرا که آنها باید یک الگو برای دانش‌آموزان باشند و این امر در گرو رعایت قوانین و مقررات است. دانش‌آموزان و به ویژه دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی شیوه رانندگی را از رانندگان سرویس مدارس یاد می‌گیرند و به همین دلیل رانندگان باید توجه داشته باشند با رعایت مقررات و حسن رفتار به الگویی خوب برای دانش‌آموزان بدل شوند.
بانوان قان‌ونمدار
وقتی شرایط احراز صلاحیت رانندگان برای سرویس مدارس را بخوانید و آن را به برخی حسن رفتارهای اشاره شده اضافه کنید، شاید بتوانید دلیل افزایش رانندگان زن سرویس مدارس را در سال‌های اخیر متوجه شوید.
فارغ از هر نوع نگاه جنسیتی به گواه بسیاری از آمار ارائه شده می‌توان متوجه شد زن‌ها در رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی بسیار پیشروتر از مردان هستند. چرا که درصد تخلفات راهنمایی و رانندگی زن‌ها طی سال‌های اخیر بسیار پایین تر از تخلفات راهنمایی و رانندگی مردان است. همین نکته می‌تواند دلیلی مهم برای انتخاب زنان برای سرویس مدارس از سوی خانواده‌ها باشد. البته دلایل دیگری هم وجود دارد. اکرم محمدی یکی از رانندگانی است که سه سال است در دو مقطع ابتدایی و دبیرستان در این شغل مشغول به کار است. از او درباره محاسن زن بودن رانندگان سرویس زن می‌پرسیم، البته با همان پیش‌فرضی که سایه نگاه جنسیت‌زده بر این شغل برداشته شود. خود او هم از همین پیش‌فرض آغاز می‌کند «خیلی از مشاغل هست که زنان نمی‌توانند در آن فعالیت کنند یا حداقل نمی‌توانند در آن موفق باشند. شاید مثالش کارگر ساختمانی باشد اما بدون شک فهرست طولانی‌تری است. در مقابل آن هم بسیاری از مشاغل هستند که زنان به‌واسطه روحیات متفاوتشان می‌توانند در آن موفق باشند که یکی از آنها همین راننده سرویس مدارس است. این ربطی به زنانگی و مردانگی ندارد.» او هم مثل خیلی از رانندگان دیگر استقبال خانواده دانش‌آموزان را در استفاده از رانندگان زن بی‌تاثیر در افزایش زنان در این حرفه نمی‌داند.
«به‌جز چند دانش‌آموز که امسال اضافه شدند در این سه سال همه دانش‌آموزان همان‌هایی هستند که بودند. چرا که خانواده‌ها از تعهد کاری من راضی هستند و مهم‌تر از آن با دانش‌آموزان هم ارتباط عاطفی نزدیکی پیدا کرده‌ام که این مورد در حیطه این کار خیلی مهم است».
متعهد به مراقبت از کودکان
تجربه سه سال شاید زمان زیادی برای استخراج نظامی ثابت از تجربیات این راننده متعهد زن نباشد، همین است در این رابطه پای حرف‌های نفیسه نامور می‌نشینم.
آن‌طور که او می‌گوید با احتساب مهر امسال حالا 15 سال است که به عنوان راننده سرویس مدارس مشغول به کار است. خودش هم با این تجربه برخورد اغراق‌آمیزی دارد و می‌گوید همه مدیران مدارس مرا می‌شناسند! از او هم در رابطه با محاسن زن بودنش در این حرفه می‌پرسیم.
سرراست می‌رود سراغ اصل مطلب. «مهم‌ترین حسن این‌ کار اتفاقا ریشه در محدودیت کاری زنان دارد؛ به این مفهوم که چون این شغل تنها شغل من است و نتوانستم جای دیگری کار پیدا کنم همین محدودیت شده است ویژگی کارم.
بسیاری از مردان به‌واسطه این‌که رانندگی سرویس مدارس کمک خرج آنهاست شاید خیلی در انجام مسؤولیت کاری‌شان حساس نباشند. یعنی اگر دانش‌آموزی مشکل پیدا کرد و به‌عنوان مثال پشت در خانه‌شان ماند، راننده مرد چون بعد از این کار باید به کار دیگری بپردازد، دچار مشکل خواهد شد. اما من چون کاری به غیر از این ندارم، دانش‌آموز را تا به دست خانواده‌اش نسپرم سراغ کار دیگری نمی‌روم.»
حس مادرانه
تک‌شغله بودن اغلب زنان مشغول در سرویس مدارس گرچه در ظاهر محدودیت محسوب می‌شود اما آن‌طور که فرشته حسامی، یکی دیگر از رانندگان سرویس مدارس می‌گوید، برای بسیاری از خانواده‌ها معیار مهمی در انتخاب است. او از همه این سال‌ها خاطرات بسیاری دارد؛‌ خاطراتی که می‌توان از آن دلایل استقبال خانواده‌ها از راننده زن را هم متوجه شد. «حس مادرانه‌ای که ما نسبت به دانش‌آموزان داریم از جنس رابطه معلم و شاگرد است با این تفاوت که واهمه و اضطراب همیشگی دانش‌آموزان در مواجهه با معلمانشان را ندارد.
ما خیلی زود مثل یکی از خویشاوندان نزدیک دانش‌آموزان می‌شویم؛ آن‌قدر نزدیک که در در این سال‌ها بارها مشکلات شخصی دانش‌آموزان را با خانواده‌هایشان حل کرده‌ام. از سوی دیگر خانواده‌ها هم ما را به نوعی به خود نزدیک‌تر احساس می‌کنند. بدیهی است که مادر یک دانش‌آموز ارتباط نزدیک و عمیق‌تری با راننده زن پیدا می‌کند تا راننده مرد.»

۸۴۴ دکتر و مهندس راننده سرویس مدرسه هستند

هر چند گاه و بیگاه اخباری در رسانه‌ها منتشر می‌شود از رفتار نابهنجار رانندگان سرویس مدارس، از سوءرفتار برخی رانندگان بگیرید تا نبود مسؤولیت‌پذیری آنها هنگام انجام وظیفه‌شان. البته که همه این موارد باعث شده هم مدارس و هم پلیس نظارت ویژه‌ای در استخدام این افراد داشته باشند اما نزدیک به 50 درصد رانندگان در کل کشور بیرون از نظارت پلیس و خانواده‌ها مشغول به کار هستند. هر چند حجم اخبار نامناسب درباره رانندگان سرویس مدارس در چند سال اخیر زیاد به چشم می‌آمده است اما بدیهی است نباید آن را به همه 17 هزار راننده سرویس مدارس تعمیم بدهیم. جالب این‌که فرماندار تهران همین چند روز پیش در جلسه رونمایی از برچسب سرویس مدارس شهر تهران آمار قابل تاملی از رانندگان سرویس مدارس اعلام کرد. به گفته عیسی فرهادی ۱۷۰ هزار نفر در سال گذشته از سرویس مدارس استفاده کردند ۸۴۴ نفر از رانندگان سرویس مدارس دارای مدرک لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری هستند و این موضوع نشانگر سطح سواد بالای رانندگان سرویس مدارس بوده و بیانگر آن است که این ناوگان تحت نظارت است.

میثم اسماعیلی

جامعه