پهپادهای همه‌کاره ایرانی

نقشه‌برداری با دقت بالا
استفاده نظارتی و نقشه‌برداری از رایج‌ترین کاربردهای غیر‌نظامی پهپادهاست که در این گردهمایی نیز حضور فعالی داشتند که از میان آنها منظومه‌ای (هلدینگ) فعال در زمینه هوافضا و تولید پهپاد از سه پرنده جدیدش در این حوزه با قابلیت‌های بسیار پیشرفته رونمایی کرد. این پرنده‌ها در سامانه‌های راداری قابل شناسایی نبوده و با سامانه کنترل از زمین کاملا قابل حملی که دارند، از فاصله 150 کیلومتری نیز کنترل می‌شوند. امیرحسین صفوی، کارشناس بخش فنی این منظومه در خصوص ویژگی‌های این سه محصول رونمایی شده به جام‌جم می‌گوید: «محصول اول با نام Gen-X1 پرنده‌ای عمودپرواز با کاربرد نقشه‌برداری است. ویژگی خاص این پرنده در مقایسه با سایر پهپادهای نقشه‌برداری در این است که نیازی به نقاط کنترلی روی زمین (GCP) برای تطابق تصویر عکسبرداری شده و زمین حتی در نقشه‌هایی با دقت پنج سانتی‌متر ندارد که انقلاب بزرگی در حوزه نقشه‌برداری به شمار می‌رود. این ویژگی امکان نقشه‌برداری از مکان‌های صعب‌العبور را به آسانی فراهم می‌کند. همچنین این پرنده در هر پرش قادر به یک‌ساعت و نیم پرواز در بیشینه ارتفاع 700 متری و بیشینه سرعت 120 کیلومتر بر ساعت بوده که نسبت به پرنده‌های نقشه‌برداری بسیار مناسب و کارآمد است.»
وی در ادامه در خصوص دو پرنده دیگر با نام‌های GEN-X3 و GEN-X4 که بدنه مشابهی دارند تصریح می‌کند: «طراحی جمع‌وجور بدنه این دو پرنده آنها را به قابل حمل‌ترین کوادکوپترها تبدیل کرده است. پرنده GEN-X3همانند GEN-X1 برای کاربردهای نقشه‌برداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این تفاوت که به دلیل داشتن گیرنده چندفرکانسی می‌تواند به آسانی با ماهواره‌های مختلف ارتباط برقرار کند و نقشه‌هایی باکیفیت و با دقت بالاتر از پنج سانتی‌متر بدون نیاز به نقاط کنترل روی زمین تهیه می‌کند. البته به دلیل ساختار کوچک‌تری که دارد، می‌تواند یک ساعت پرواز با بیشینه سرعت 80کیلومتر بر ساعت داشته باشد. ارتفاع این پرنده تا 900 متری زمین قابل افزایش است که امکان نقشه‌برداری از مناطق وسیع‌تر را (500 هکتار در هر پرواز) فراهم می‌کند.»
صفوی در مورد نسل جدید این پرنده‌ها با نام GEN-X4 به جام‌جم می‌گوید: «نسل جدید این پرنده برای فعالیت‌های نظارتی طراحی شده است. در این پرنده از دوربین‌های حرارتی و دید در شب استفاده شده است. قیمت تمام شده این پرنده برای مصرف‌کننده حدود نصف قیمت محصولات مشابه خارجی است و در مدیریت بحران، منابع طبیعی، محیط‌زیست، بررسی منابع آبی و بررسی آسیب‌های اولیه در دکل‌های برق فشار قوی بسیار کاربردی خواهد بود. در این نمایشگاه نیز نهادهایی مانند سازمان برق تهران، سازمان محیط زیست و منابع طبیعی از این پرنده استقبال کردند و عقد قرارداد فروش دستگاه‌ها در حال پیگیری است.» به گفته این پژوهشگر حوزه هوافضا، ساخت سخت‌افزار این پرنده‌ها در خود مجموعه به صورت داخلی انجام می‌شود و مونتاژ نیست، در چند ماه آینده نیز این شرکت فرآیند تولید نرم‌افزار و سامانه خودران پرنده‌هایش را کاملا بومی‌سازی خواهد کرد.

پرواز با نیروی آفتاب
از محصولاتی که در این نمایشگاه رونمایی شد پهپاد خورشیدی است که برای اولین‌بار در ایران تولید و کارایی‌اش ارزیابی شده است. مجتبی سعادتی، مدیرعامل مجموعه تولیدکننده این پهپاد خورشیدی در خصوص عملکرد و کارایی این پرنده به جام‌جم می‌گوید: «این پهپاد قادر است با دریافت نور خورشید به طور متوسط هشت ساعت تداوم پرواز داشته باشد که در صورت پرواز در برابر تابش مستقیم و طولانی خورشید می‌تواند تا 10 ساعت نیز افزایش یابد. این پرنده بر اساس امکاناتی که می‌توان به آن اضافه کرد کاربردهای غیرنظامی مانند حفاظت از محیط‌زیست، بررسی ذخیره‌های آبی و برفی، نقشه‌برداری و اکتشاف معادن و همچنین کاربردهای نظامی مانند مرزبانی خواهد داشت. این پرنده با سرعت متوسط 40کیلومتر برساعت و بیشینه سرعت 72کیلومتر بر ساعت قادر به گشتزنی است که این ویژگی‌ها نیز متناسب با نوع درخواست مصرف‌کننده قابل تنظیم خواهد بود. این پرنده حدود 5/4 کیلوگرم وزن دارد و در حالت اولیه تا یک کیلوگرم نیز قادر به حمل بار یا همان تجهیزات اضافه مانند دوربین است که این میزان براساس درخواست مشتری قابل ارتقا خواهد بود.» سعادتی مزیت مهم این پرنده را تداوم پرواز نسبتا طولانی می‌داند و معتقد است همین ویژگی این پرنده را بسیار کاربردی‌تر از نمونه‌های مشابه خواهد کرد.
به گفته این تولیدکننده داخلی، استقبال از این محصول در نمایشگاه بسیار خوب بوده است و برخی مجموعه‌های نظامی، خصوصی و سازمان محیط‌زیست در حال مذاکره برای خریدش هستند. همچنین ستاد توسعه فناوری‌های حوزه حمل‌ونقل پیشرفته نیز قول همکاری و حمایت از این محصول را پس از عقد قرارداد فروش داده است.

پهپادی‌ها هم «دیوار» دارند
از آنجا که رونق صنعت تولید پهپادهای داخلی در کشور با استقبال زیادی روبه‌رو شده، گروهی از محققان ایرانی در شرکت دانش‌بنیان پویا صنعت افزار آسمان به فکر راه‌اندازی یک نرم‌افزار تلفن همراه برای خرید و فروش محصولات پهپادی به نام «کافه آر.سی» افتادند. علی فرقانی، کارشناس تولید محتوای این مجموعه در توضیح عملکرد این نرم‌افزار همراه به جام‌جم می‌گوید: این محصول ابزاری برای کسب‌وکارهای B2B (کسب‌وکار به کسب‌وکار) و B2B( کسب‌وکار به مشتری) در حوزه پهپاد و رباتیک است. در حقیقت کافه آر.سی نرم‌افزار تخصصی تبلیغات برای خرید و فروش انواع پرنده و خدمات مرتبط با حوزه پهپاد و رباتیک است.» وی درخصوص نحوه شکل‌گیری این ایده می‌افزاید: « ابتدا در مجموعه دانش‌بنیانمان انواع پهپادهای سمپاش را تولید می‌کردیم. اما یکی از مشکلاتی که وجود دارد، این است که تمام اهالی این حوزه متخصصان فنی و مهندسی هستند و مهارت کافی برای بازارسازی برای محصولات خود را ندارند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا با ایجاد این نرم‌افزار همراه، امکان عرضه محصولات و خرید و فروش را آسان‌تر کنیم و از 22 بهمن 97 نسخه اول آن را ارائه کردیم.» به گفته فرقانی این نرم‌افزار همراه در نمونه‌های اولیه به صورت رایگان برای سیستم‌عامل اندروید و آی.او.اس عرضه شده و به مرور سهم درآمدی آن مشخص خواهد شد.

پهپاد پستچی هم آمد!
پژوهشکده سامانه حمل‌ونقل پژوهشگاه فضایی نیز در این رویداد با پهپاد پستچی خود حاضر شده بود. مسعود میرزایی، کارشناس پژوهشی طراحی این پهپاد در خصوص ویژگی‌های این پرنده حامل به جام‌جم می‌گوید: «این سامانه با ظرفیت حمل بار پنج کیلوگرم در هربار پرواز خود قادر به طی مسافت ده کیلومتر با سرعت 30 کیلومتر بر ساعت و مداومت پروازی 30 دقیقه است. این پرنده به صورت هوشمند می‌تواند از نقطه شروع پرواز به نقطه مقصد برود، فرود بیاید و محموله را تحویل دهد و دوباره به نقطه آغاز پروازش بازگردد. برنامه‌نویسی سامانه هدایت خودکار و محفظه قرارگیری محموله این پهپاد در پژوهشگاه فضایی ایران طراحی و ساخته شده و روی سازه کوآدکوپتری تجاری آماده نصب شده است.»به گفته میرزایی، آزمون‌های عملیاتی این پرنده در پژوهشگاه فضایی انجام شده، اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های مورد نیاز برای عملیاتی‌کردن استفاده از پهپادها در آسمان کشور برای انتقال مرسوله‌های پستی هنوز وارد مرحله کاربری تجاری نشده است.

عمودپرواز دم‌نشین
مجموعه دانش‌بنیان «فناوران صنایع سپهر امیرکبیر» از جمله شرکت‌هایی است که در زمینه طراحی و تولید انواع پهپاد و زیرسازه‌های مورد نیاز آنها از سال 91 فعالیت خود را آغاز کرده است. از آخرین دستاوردهای این شرکت که در نمایشگاه نیز حاضر بود، پهپاد عمودپرواز دم‌نشین است که به گفته مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان برای اولین‌بار در کشور ساخته شده و به پرواز درآمده است. این پژوهشگر جوان درخصوص ویژگی‌های این عمودپرواز که ظاهری شبیه هواپیمای کوچک بدون‌سرنشین دارد، به جام‌جم می‌گوید: «این پرنده پس از برخاستن از زمین به شکل عمودی می‌تواند مثل جنگنده‌های معروفی مانند اف35 به صورت افقی به پرواز خود ادامه دهد و هنگام فرود دوباره به شکل عمودی تغییر وضعیت داده و فرود بیاید. بر خلاف نمونه‌های مشابه خارجی، این پرنده کاربرد نظامی ندارد، بلکه بر اساس ویژگی‌ها و تجهیزاتی که به آن اضافه می‌شود می‌تواند کاربردهای تجاری مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال در حوزه کشاورزی با حسگرهای طیف‌های موجی مختلف می‌تواند برای بررسی آفات کشاورزی به کارگرفته شود.»
به گفته مدیرعامل این مجموعه دانش‌بنیان، این پهپاد در مقایسه با سایر عمودپروازهای ساخته شده در کشور حداقل سه برابر بازدهی بیشتری از نظر سرعت بیشینه، مسافتی که می‌تواند در هر پرواز طی کند و میزان باری دارد که می‌تواند با خود حمل کند. این در حالی است که تمام این ویژگی‌ها بدون استفاده از سازه‌های اضافه در این پرنده ایجاد شده است، بنابراین هزینه ساخت مقرون‌به‌صرفه‌تری نسبت به پرنده‌هایی با ویژگی‌های مشابه خواهد داشت.
مدیر عامل شرکت فناوران صنایع سپهر امیرکبیر در مورد فناوری مورد استفاده در این پرنده تصریح می‌کند: «دانش فنی مورد نیاز برای ساخت این سازه بسیار پیچیده است و به فناوری پیشرفته‌ای برای ایجاد پایداری در سامانه ناوبری و هدایت خودکار آن نیاز دارد. به همین جهت در حال حاضر فقط در آمریکا، سوئیس و هلند چنین پرنده‌هایی تولید می‌شود و ما نیز در کشور همگام با پیشرفته‌ترین فناوری‌ها در حال پیشروی هستیم.» وی در مورد ویژگی منحصر به فرد دیگر این پرنده به جام‌جم می‌گوید: «قابلیت مهم دیگری که این دستگاه را از سایر عمودپروازها متمایز می‌کند، توانایی ایستایی آن در هر نقطه از پرواز، تغییر وضعیت به حالت عمودی و عکسبرداری با کیفیت بسیار بالاست.» در حال حاضراین مجموعه دانش‌بنیان به دنبال جذب سرمایه برای توسعه است. از سوی دیگر طی مذاکراتی که با برخی شرکت‌های روسی در نمایشگاه هوافضای بین‌المللی روسیه داشته‌اند، قرار است همکاری‌هایی را در زمینه ارائه خدمات و انتقال فناوری داشته باشند.

نخستین مسابقه پرنده‌های امداد و نجات ایران
در کنار غرفه‌های نمایش محصولات متنوع در حوزه پهپادها و پرنده‌ها، گروه اجرایی نخستین دوره مسابقات پرنده‌های امداد و نجات ایران در حال نام‌نویسی از علاقه‌مندان برای شرکت در این مسابقه بود. محمدنوربخش، دبیر اجرایی این مسابقات در خصوص نحوه برگزاری این مسابقات به جام‌جم می‌گوید: این رویداد برای یادبود حوادث دلخراش سال‌های پیش، از جمله سانحه ساختمان پلاسکو با همکاری شرکت دانش‌بنیان پویا صنعت افزار آسمان، سازمان آتش‌نشانی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و جمعی از نهادهای دولتی از 14 تا 16 آبان امسال برگزار خواهد شد. در این مسابقات حوادث مختلفی مانند آتش‌سوزی ساختمان‌های بزرگ، سیل و حوادث دیگر شبیه‌سازی شده و پرنده‌های امداد و نجات باید بتوانند به یاری انسان‌ها بیایند. وی در خصوص نحوه ثبت‌نام در این مسابقات می‌افزاید: علاقه‌مندان تا پایان مهر می‌توانند با مراجعه به وبگاه www.iranrescue2019.com برای شرکت در این رویداد نام‌نویسی کنند. محل برگزاری این مسابقات در مرکز آموزش‌های بین‌المللی آتش‌نشانی صالح‌آباد خواهد بود.

عسل اخویان طهرانی

دانش