از استاکس‌نت تا اینستکس

گزارش منتشر شده توسط یاهو نیوز و روزنامه هلندی نشان می‌دهد، استاکس نت پروژه مشترکی بوده که با همکاری آمریکا، اسرائیل و کشورهای اروپایی هلند، فرانسه، آلمان و کمک‌های احتمالی انگلیس انجام شده است.
در سال‌های گذشته بارها منابع مختلف اعلام کرده‌اند ساخت و طراحی این ویروس کار نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و فرانسه بوده و گزارشی هم که اخیرا منتشر شده بار دیگر این مساله را تایید می‌کند، اما نکات تازه‌ای که در این گزارش وجود دارد نشان می‌دهد اروپایی‌ها نیز نقش عمده و بسیار تاثیرگذاری در این پروژه ضد ایرانی داشته‌اند.
براساس ادعای این گزارش، عامل اصلی اجرای این پروژه، یک عامل نفوذی مرتبط با سرویس مرکزی اطلاعات و امنیت هلند بوده که به درخواست سیا و موساد استخدام شده بود و در یک مرحله اطلاعات لازم را برای طراحی این ویروس به خارج منتقل و در مرحله بعد، دستگاه‌های تاسیسات نطنز را به ویروس طراحی شده، آلوده کرده است.
در این گزارش آمده است آلمان مشخصه‌های فنی و تخصص خود در زمینه سیستم‌های کنترل شرکت آلمانی زیمنس که از آنها در نطنز برای کنترل گردش سانتریفیوژها استفاده می‌شد و فرانسه اطلاعات مشابهی را ارائه کرده بودند.
همکاری‌های سه کشور اروپایی با آمریکا و اسرائیل،‌ آن‌قدر گسترده بود که حتی نام این عملیات را هم در اشاره به همین همکاری پنج کشور گذاشته بودند بازی‌های المپیک (یادآور پنج حلقه المپیک).
براساس این گزارش هدف این عملیات، ضربه زدن به برنامه هسته‌ای ایران برای خرید زمان و به نتیجه رسیدن آنچه تلاش‌های دیپلماتیک خوانده شده، بوده است.
گام دوم، ترور فیزیکی
پروژه معطل کردن ایران در فعالیت‌های هسته‌ای آن‌قدر برای آمریکا، اسرائیل و اروپا مهم است که پس از کشف ویروس استاکس نت از سوی ایران و ترمیم خرابی‌های ایجاد شده، ترور دانشمندان هسته‌ای ایران در دستور کار قرار گرفت. در این پروژه که از سال 88 تا 90، بخش عمده آن اجرا شد، چهار نفر از دانشمندان هسته‌ای کشورمان به نام‌های مجید شهریاری، مصطفی احمدی روشن، مسعود علی‌محمدی و داریوش رضایی‌نژاد به شهادت رسیدند.
این ترورها نیز حاصل کار مشترک اروپا، آمریکا و اسرائیل بود به این نحو که در گام اول، اطلاعات دانشمندان هسته‌ای توسط بازرسان آژانس به بیرون درز داده شده و بعد هم در عملیاتی که توسط سیا، موساد و سرویس ام.آی.6 انگلیس صورت گرفت، ترورها عملیاتی شد.
موثرترین گام
پس از این مرحله، مذاکرات هسته‌ای در دستور کار قرار گرفت و سال 2015 بر اساس توافقی که میان ایران و 1+5 منعقد شد، ایران پذیرفت در قبال رفع تحریم‌ها، بخش‌هایی از فعالیت‌های هسته‌ای خود را که غربی‌ها روی آن حساسیت داشتند، متوقف کند.
پس از این توافق، ایران به تعهدات خود عمل کرد اما سایر طرف‌ها به آنچه در برجام متعهد شده بودند عمل نکردند و سال 97، آمریکا رسما از این معاهده خارج شد. پس از خروج آمریکا، اروپایی‌ها در برجام باقی ماندند و با درخواست از ایران برای ماندن در توافق، قول دادند جلوی خساراتی را که از محل خروج آمریکا از برجام به ایران وارد می‌شود، بگیرند. اما به نظر می‌رسد این پروژه هم برمبنای همان پروژه‌های قبلی برای خرید زمان و تاخیر در فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود زیرا از اردیبهشت 97 که آمریکا از برجام خارج شد اروپایی‌ها وعده‌های مختلفی به ایران داده‌اند و هر بار پس از گذشت چند ماه اعلام کرده‌اند وعده قبلی، مشکلاتی داشته و طرح جدیدی در دستور کار قرار گرفته است.
اروپایی‌ها ابتدا از ساز و کاری به نام اس.پی.وی یاد می‌کردند که قرار بود تا پایان سال 2018 میلادی عملیاتی شود اما این کار چند بار به تاخیر افتاد و نهایتا اعلام شد قابل عملیاتی شدن نیست. بعد از آن ساز و کار اینستکس، مطرح شد که چند ماه است اروپایی‌ها اعلام می‌کنند عملیاتی شده و اولین تراکنش‌ها در قالب آن در جریان است؛ اما هنوز هیچ اثری از این ساز و کار بر اقتصاد ایران مشاهده نشده است.
در یکی دو ماه اخیر هم که فرانسه در حال ارائه پیشنهادهایی به ایران است، مذاکرات فراوانی میان رئیس‌جمهور ایران و رئیس‌جمهور فرانسه درباره این طرح‌ها ارائه شده و مسؤولان وزارت خارجه کشورمان با جدیت در حال بررسی و چکش‌کاری این طرح‌ها هستند، اما همچنان چشم‌انداز روشنی برای این طرح فرانسه نیز به چشم نمی‌خورد. همین مساله باعث شده تا برخی معتقد باشند تمامی این اقدامات همچون استاکس‌نت، پروژه مشترکی میان اروپا، آمریکا و اسرائیل برای مختل کردن پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران است. در همین زمینه می‌توان به صحبت‌های مارک فیتزپاتریک در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی توجه کرد: اروپایی‌ها مصمم هستند برجام را به عنوان بهترین راه برای مهار و محدود کردن قابلیت‌های هسته‌ای ایران حفظ کنند. آنها می‌دانند روند دیپلماتیک برای محدود کردن توان هسته‌ای ایران خیلی موثرتر است و برجام، خیلی‌خیلی موفق‌تر از عملیات استاکس‌نت در کاهش قابلیت‌های ایران عمل کرده است.