«حضور موثر»؛ مسأله این است!

از مرخصی زایمان تا کاهش ساعت کار
زهرا ساعی، عضو کمیسیون اجتماعی و فراکسیون بانوان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با چاردیواری درباره کاهش ساعت فعالیت مادران شاغل می‌گوید: ما برای زنانی که کودکان زیر 7 سال و معلول دارند 6 تا 7 ساعت در هفته کاهش ساعت داریم و درمجموع می‌توانند روزانه یک تا دو ساعت زودتر به منزل بروند. او با اشاره به طرح مرخصی زایمان خانم‌های شاغل نیز عنوان می‌کند: در سال‌های اخیر طرح افزایش مدت مرخصی زایمان خانم‌های شاغل را از شش ماه به 9 ماه داشته‌ایم. اما بیشتر از این جامعه کشش ندارد، به طوری که بیکاری زنان را به دنبال دارد و جامعه زنان هم خودشان با این مساله موافق نیستند، چرا که کارفرمایان به ویژه در بخش خصوصی تمایل دارند با نیرویی همکاری کنند که مدت زمان بیشتری بتوانند در محل کار حضور داشته باشند؛ به همین دلیل باعث می‌شود به‌کارگیری نیروهای خانم را کاهش دهند که آفت‌هایی به‌دنبال دارد.
داستان بازنشستگی 20 ساله
ساعی معتقد است مجلس قوانین حقوقی زنان شاغل را پیگیری می‌کند تا بحث‌های مختلفی چون بیمه، حقوق و مرخصی‌های زنان شاغل به بهترین شکل اعمال شود و این مساله می‌تواند کمک‌کننده باشد. موضوع مهدکودک برای نگهداری از فرزندان زنان شاغل اهمیت بالایی دارد که باید از سوی مجلس مورد پیگیری قرار گیرد. به‌عنوان مثال، طرح مهدهای کودک‌ در برخی اداره‌های دولتی و خصوصی وجود دارد اما الزام‌آور نیست ولی مجلس باید به این موضوع هم رسیدگی کند و کارهایی روی آن انجام دهد. این نماینده مجلس می‌گوید: یکی دو سال پیش در مجلس طرح بازنشستگی خانم‌های شاغل با 20 سال سابقه کار را مطرح کردیم که به دلیل بار مالی زیادی که به دنبال داشت از سوی شورای نگهبان رد شد. فراکسیون زنان طرح‌های مختلفی را در دستور‌کار خود دارد از جمله همین موضوع بازنشستگی زنان شاغل اما متأسفانه به دلیل بار مالی بالا رد می‌شود و این‌گونه نیست که ما تلاش نکنیم، اما در این میان ظرفیت‌های کشور به‌ویژه در حوزه اقتصادی دست ما را می‌بندد.
ساعی درباره مرخصی 9 ماهه زایمان برای خانم‌های شاغل و عمل نکردن برخی اداره‌ها متذکر می‌شود: «این موضوع در برخی شرکت‌ها و اداره‌های خصوصی بیشتر دیده می‌شود و مرخصی 9 ماهه مادران باردار را برای زایمان و دوری از کار نمی‌پذیرند. با نظارت‌های صورت گرفته و گزارش‌هایی که ارائه شده، وضعیت مرخصی 9 ماهه زایمان به‌ویژه در اداره‌های دولتی طی یکی دو سال گذشته وضعیت مطلوب‌تری پیدا کرده اما باز هم اگر چنین مواردی وجود داشته باشد، در صورتی که افراد به ما اطلاع دهند، نماینده‌ها ورود می‌کنند چرا که به ویژه بخش دولتی مکلف به رعایت این قانون است.»
هنر بانوان شاغل
ساعی بحث تعادل بین کار و زندگی را به‌ویژه برای خانم‌های شاغل بسیار با اهمیت می‌داند و می‌گوید: خانم‌های امروزی وظایف چندگانه را متقبل می‌شوند و در نقش‌های مختلفی چون مادری، همسری و نقش‌های اجتماعی در حوزه سیاست، اقتصاد و فرهنگ فعالیت می‌کنند.
او به این نکته اشاره می‌کند هنر اینجاست که خانم‌های شاغل بتوانند درست مدیریت کنند و بتوانند هر کدام را به خوبی انجام دهند و فعالیتی را فدای دیگری نکنند. در این میان، به دلیل همراه نبودن قوانین، امکانات و ظرفیت‌ها با خانم‌های شاغل، خانم‌های فعال و شاغل در حوزه‌های مختلف با این قبیل مشکلات روبه‌رو می‌شوند. در بسیاری از کشورها امتیازات زیادی در اختیار خانم‌های شاغل و به‌ویژه خانم شاغلی که فرزند هم داشته باشد، تعلق می‌گیرد. از این قبیل موارد ما حداقل‌هایی را در بعضی قسمت‌ها در کشور شاهد هستیم، بنابراین بار مضاعفی به خانم‌هایی وارد می‌شود که قصد فعالیت در دو عرصه خانه و محل کار دارند. اما آنها باید یاد بگیرند و بتوانند تعادل و توازنی را بین کار و زندگی خود برقرار کنند؛ در غیر این صورت آسیب می‌بینند چرا‌که نه در تربیت فرزندان و نه رسیدگی به همسر موفق می‌شوند و نه در مسؤولیتی که پذیرفته‌اند. سخت است اما باید این توانمندی را در خودمان تقویت کنیم.
زندگی خصوصی خانم نماینده
ساعی درباره موفقیت خود به عنوان یک مادر و همسر و از سوی دیگر، نماینده مجلس و یک فعال سیاسی می‌گوید: «با توجه به رضایتمندی‌ای که خانواده از من دارند و در کارم هم رصد کرده‌ام، خیلی تلاش کرده‌ام در این قضیه دقت زیادی داشته باشم و فکر می‌کنم تا حدی موفق بوده‌ام. البته این را باید از اطرافیانم بپرسید که با من در ارتباط هستند که آیا واقعا موفق بوده‌ام یا خیر». او ادامه می‌دهد: «اما از ابتدا اعتقاد من بر این بوده که ما خانم‌ها نباید افراط کنیم. نباید خودمان را کاملا فدای کار کنیم یا رسیدگی به امور خانواده باعث شود از تحصیل و مطالعه دور شویم و فعالیت‌های اجتماعی خودمان را نادیده بگیریم، بلکه می‌توانیم به‌دنبال کسب مهارت‌های مختلف از قبیل مهارت‌های نرم‌افزاری برویم و کارها و علوم مختلفی از جمله شیوه‌های مهارتی برخورد با فرزندان و همسر را فرا بگیریم، اما در همین فعالیت‌ها هم نباید زیاده‌روی کرد به‌طوری که خانواده را فراموش کنیم. از طرف دیگر، فقط بحث اشتغال نباید مطرح باشد به طوری که حتی فرزندآوری را فراموش کنیم یا حتی ازدواج نکنیم.»
این عضو فراکسیون بانوان در ادامه صحبت‌هایش با تأکید و توصیه اسلام به برقراری تعادل و توازن در زندگی به وظیفه خانم‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «وظیفه اول هر خانمی به ویژه زمانی که ازدواج می‌کند، بحث همسرداری و بعد از آن تربیت فرزندان است اما در کنار آن نباید از فعالیت‌های اجتماعی هم غافل شود». او که خود صاحب یک پسر 12 ساله است درباره نقش مادری در منزل می‌گوید: «پسر من هم مانند فرزندان دیگر دوست دارد بیشتر با من باشد. سال‌های اول مدت زمان بیشتری در منزل بودم تا فرزندم بزرگ‌تر و وارد مدرسه شود. فعالیت‌هایم محدودتر بود و بعد از این که وارد مدرسه شد، فعالیت‌های کاری‌ام را بیشتر کردم. اما تنظیم کرده‌ام همراهی مؤثری با او داشته باشم. این همراهی مؤثر خیلی مهم است؛ شاید مادری در خانه باشد اما حضور مؤثری نداشته و توجه ویژه را به فرزندانش نداشته باشد و بیشتر زمانش را به تلفن، تماشای فیلم، خرید یا مهمانی اختصاص دهد. اما حضور مؤثر از آنجا اهمیت دارد که باید بیشتر به گفتمان خانواده اهمیت داد. ساعت صحبت کردن خانواده‌ها با هم به‌دلیل حضور پررنگ رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی بسیار کم شده و شاید کنار هم حضور دارند اما ممکن است سر یک سفره غذا نخورند ومسائل روزانه خود را با هم مطرح نکنند. من در این سال‌ها سعی کرده‌ام این موارد را رعایت کنم تا تعادل مورد نظر برقرار باشد.»
او در انتها به اهمیت نقش همسران خانم‌های موفق اشاره می‌کند که تا چه اندازه همراهی آنها می‌تواند به برقراری این تعادل کمک کند. به گفته او، وجود بعضی خلأها را در طول زندگی همسرش پر‌کرده و در این سال‌ها همراه خوبی برایش بوده است.

پروانه غفاری