چند نما از خسارت محض

رهبر انقلاب در همان مقطع فرمودند به این مذاکرات خوشبین نیستند، اما این مذاکرات تجربه‌ای ذی‌قیمت برای کشور خواهد بود و اگر چیزی هم نداشته باشد که نخواهد داشت، می‌تواند برای مجموعه نظام اجتماعی و سیاسی کشور، همدلی و وحدت به دنبال داشته باشد. ایشان چقدر عالی و هوشمندانه و زیرکانه امروز را دیدند و بیان کردند که ما به وحدت ملی و یکپارچگی بین ملت نیاز داریم و این بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی است.
الان شاهدیم که همه عنوان می‌کنند آمریکا قابل اعتماد نیست و ما نباید خود را در طراحی‌های انجام شده از سوی آمریکا و غرب وارد کنیم، بلکه خودمان باید تصمیم سازی و هدایتگری مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود را انجام دهیم.
در حال حاضر، شاهد وحدت ملی در کشور هستیم، ولی آنچه از دست دادیم و هزینه‌ای که پرداخت کردیم واقعا هزینه‌های بزرگی بود. ما می‌توانستیم بدون پرداخت این هزینه‌ها و با تغییر رویکرد سیاسی آقای روحانی و تیم همراه ایشان به همین دستاوردهایی که داریم نائل شویم، اما در سال‌های گذشته با هزینه‌های هنگفتی به نتایج فعلی رسیدیم.
یکی از هزینه‌های سنگین، معطل کردن تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی اقتصادی کشور در این سال‌ها بود. غرب توانست در این مذاکرات، شرایط را به گونه‌ای فراهم کند که دولت ایران عملا منتظر و معطل خودنمایی نتایج برجام بماند و منتظر باشد تا از آن محل، اقتصاد کشور شکوفا شود. بر همین اساس در سال‌های گذشته برنامه‌ریزی اقتصادی درستی در کشور انجام نشد یا اگر هم برنامه‌ای بود آن برنامه‌ها اجرا نشد و همین مساله باعث شد تا الان شاهد معضلاتی چون نقدینگی، تورم، بیکاری باشیم و عملا ظرفیت‌های اقتصادی ما معطل مانده و شرایط فعلی را شاهد هستیم.
هزینه دیگر اعتماد به غرب این بود که ما در برجام به تعهدات خود عمل کردیم، ولی طرف مقابل شیطنت کرد و به تعهداتش عمل نکرد و همین شرایط آنها را به وسوسه انداخت که به دنبال برجام‌های دیگر در زمینه‌های موشکی و منطقه‌ای و... باشند. اگر ما در برجام اول این‌گونه عمل نمی‌کردیم، طرف مقابل امیدوار نمی‌شد و برای برجام‌های دیگر برنامه‌ریزی نمی‌کرد؛ بنابراین امیدوار کردن طرف مقابل یکی از نتایج همین برجام بود.
سومین خسارتی که از ناحیه اعتماد به غرب به کشور وارد شد، این بود که برجام در دیگر حوزه‌ها نیز اثرات خود را گذاشت و متاسفانه می‌بینیم برجام در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز بی‌اثر نبوده است و دولت متاسفانه سند 2030 و مواردی مثل آن را در سال‌های گذشته دنبال کرد و حتی وزیر اقتصاد دولت قبل به صورت مخفیانه و محرمانه توافقی را با اف‌.ای.‌تی.‌اف امضا کرد که تا مدت‌ها اعلام نشده بود.
همه این مسائل ناشی از همین رویکرد دولت و اعتماد به غرب بود که قطعا بیان این موارد برای جامعه می‌تواند در آینده بسیار راهگشا باشد.

محمد کهندل

استاد دانشگاه