هفت و مشابهات آن!

آغاز هفت با جیرانی و فراستی
بی‌تردید مهم‌ترین برنامه سینمایی رسانه ملی، هفت است؛ برنامه‌ای که پا گرفتن آن فصل جدیدی بود در پرداختن به سینمای ایران در تلویزیون. زمانی که هفت به راه افتاد، بسیار شنیده می‌شد که این برنامه قرار است یک نودِ سینمایی باشد. برای اولین بار در این برنامه بود که نقد فیلم‌های روز سینما یک بخش مجزا داشت و به صورت جدی پیگیری می‌شد. از قضا نقدهای تندوتیز مسعود فراستی، یکی از اصلی‌ترین دلایل دیده شدن هفت بود. گرچه حضور فریدون جیرانی به عنوان مجری برنامه نیز عاملی مؤثر بود. جیرانی مدت‌ها پیش از آن که فیلمساز شود، روزنامه‌نگار بود و در حوزه‌های مختلفی از جمله فرهنگ، قلم می‌زد. حافظه عالی جیرانی، او را به یک دایره المعارف سینمایی تبدیل کرده بود و یکی از بهترین گزینه‌های آن زمان برای اجرای هفت بود. در این دوره چند جمله جنجال‌برانگیز از فراستی و کمی هم جیرانی، حاشیه‌ساز شد و در نهایت، برنامه پس از یک سال و نیم، تعطیل شد.
گبرلو و سری دوم «هفت»
مدتی بعد از تعطیلی سری اول برنامه هفت، مدیران وقت سیما تصمیم گرفتند این برنامه را که حالا تبدیل به یک برند مهم شده بود، در اختیار یک روزنامه‌نگار و مجری باسابقه سینمایی قرار دهند؛ محمود گبرلو. در دوره او از همان ابتدا سعی شد از حاشیه‌هایی که زمینه تعطیلی هفت جیرانی را فراهم آورد، دوری شود و اولین حربه، کنار گذاشتن مسعود فراستی به عنوان منتقد ثابت برنامه بود. گبرلو سعی داشت اجرای خود را نیز با کمترین گزند نسبت به سینماگران و مسؤولان سینمایی در مسائل مختلف، همراه کند و خلاصه کاری کند تا کسی نرنجد. همین رویکرد باعث شد خاطره جمعی دوستداران سینما از سری دوم هفت، خنثی بودن این برنامه باشد. گبرلو حدود سه سال در هفت دوام آورد.
«سینما اکران» لطیفی، بدون چالش
اولین تجربه اجرای محمدحسین لطیفی مجری این روزهای هفت، به برنامه‌ای سینمایی بازمی‌گردد که شش سال پیش از شبکه پنج پخش شد. او از همان ابتدا اعلام کرد نمی‌خواهد برنامه‌اش چالشی باشد و خب همین مهم‌ترین دلیل دیده نشدن برنامه او بود. «سینما اکران» با وجود حضور برخی چهره‌های جذاب، تبدیل به برنامه‌ای ملال‌آور شد که نه سرگرم‌کننده بود و نه پرحرارت. لطیفی چند ماه اجرای برنامه را به‌‌عهده داشت و بعد جای خود را به صبا راد داد و در نتیجه همان مخاطب نیم‌بندی هم که سینما اکران دست‌وپا کرده بود، از دست رفت.
کپی «هفت» در «سینما دو»
آنچه با عنوان «سینما دو» سال‌های پیش روی آنتن می‌رفت، تفاوتی با برنامه‌های قدیم سینمایی نداشت و به پخش فیلم‌های قدیمی می‌پرداخت. در سال‌های اخیر سینما دو با رویکردی مشابه هفت پخش شد، اما از کمبود بخش و تنوع در برنامه‌سازی رنج می‌برد. یک دوره محمد خزاعی مجری برنامه بود و سپس حامد عنقا اجرای آن را به‌‌عهده گرفت. سینما دو میزبان سینماگران سرشناسی بود، اما هرگز به یک برنامه پرمخاطب و مرجع تبدیل نشد. با این حال یکی دو اتفاق حاشیه‌ای مانند ترک برنامه زنده توسط مهدی فخیم‌زاده، باعث شد بیشتر دیده شود.
پنبه‌زنی افخمی در «هفت» سوم
بهروز افخمی، مجری سری سوم برنامه هفت، درست در نقطه مقابل گبرلو قرار داشت. او از همان روزهای اول، نسبت به همه مسائل سینمای ایران موضع داشت و می‌خواست یک هفت جذاب و پرحاشیه تحویل مخاطبان دهد. به همین منظور، مسعود فراستی به برنامه بازگشت و دوباره میز نقد را به راه انداخت. این بار خود افخمی نیز حضور داشت و آتش نقدهای آن دو، تندتر از سری اول هفت بود. در دوران افخمی، این برنامه نوآوری‌های مختلفی در فرم داشت و متنوع‌تر از قبل دنبال شد. با این حال به دلیل مواضع صریح و گاه تند افخمی و فراستی، رابطه سینماگران با هفت به سردی گرایید و حتی برخی این برنامه را تحریم کردند. فراستی نیز مانند سری اول هفت، در چند مورد با برخی الفاظ عجیب، حاشیه‌ساز شد. هفت افخمی در اواخر سال 95 به شدت با مدیران وقت سینما تنش داشت و در نهایت، پس از یک سال و نیم، در نوروز بسته شد.
تجربه ناموفق دوم گبرلو در «شب‌های شفاهی»
محمود گبرلو بعد از آن که از هفت رفت، تلاش کرد برنامه سینمایی‌اش را در شمایلی جدید، به تلویزیون بازگرداند و این فرصت را شبکه شما در قالب «شب‌های شفاهی» به وی داد. این برنامه که قرار بود مجله‌ای فرهنگی - هنری باشد، تنها به سینما محدود شد و حتی از مأموریت ویژه شبکه شما در پرداختن به مسائل استان‌ها هم بازماند. گبرلو نتوانست در برنامه جدید خود، مخاطبان پرشماری را همراه کند و در نتیجه برنامه‌اش دوام چندانی نداشت.
فرمان «شب‌های هنر» در دست فراستی
شبکه چهار سیما در اواسط سال گذشته، برنامه‌ای شبانه با عنوان «شب‌های هنر» روی آنتن برد که هرشب با موضوع یک هنر پخش می‌شد. «شب سینما» چهارشنبه‌شب‌ها پخش می‌شد و این بار مسعود فراستی مجری آن بود. او در آن زمان یک سال و نیم بود که به طور کامل از آنتن دور بود و با این برنامه به تلویزیون بازگشت. «شب‌های هنر» همان چیزی بود که فراستی می‌خواست؛ یک برنامه به شدت تخصصی و سینمایی که با گفت‌وگوهای طولانی، به بحث‌هایی نخبگانی درباره سینما بپردازد. قرار نبود شب‌های هنر به حوزه نقد ورود کند و به همین دلیل، نه جنجالی شد و نه مورد استقبال مخاطب عام قرار گرفت. شش ماه اول، شب‌های هنر، با حضور فراستی و بعد با اجرای حسن حسینی پخش شد.
جوانمرگ شدن «میزانسن»
شبکه شما بعد از تجربه ناموفق «شب‌های شفاهی»، به تولید برنامه‌ای جدید با عنوان «میزانسن» دست زد و این بار مهدی سجاده‌چی را به عنوان مجری انتخاب کرد. این برنامه به تهیه‌کنندگی پدرام کریمی، کمتر از سه ماه روی آنتن بود و در ایام نزدیک به جشنواره فجر، تعطیل شد. «میزانسن» یک حاشیه پروپیمان درباره نقد «مارموز» کمال تبریزی داشت و در یک اتفاق جالب، در یک برنامه میزبان محسن امیریوسفی بود. با توجه به نشانه‌هایی که در همان چند برنامه دیدیم، میزانسن ظرفیت جذب مخاطب را داشت، ولی پیش از آن که جا بیفتد از آنتن کنار گذاشته شد.
«هفت» کوتاه و کم‌فروغ رشیدپور
در حالی که انتخاب مهران مدیری به عنوان مجری جدید برنامه هفت قطعی به نظر می‌رسید، پس از چند روز کش‌وقوس، سری چهارم برنامه هفت به رضا رشیدپور رسید. رشیدپور که با «حالا خورشید» در اوج بود، در هفت فروغ چندانی نداشت و با استقبال مواجه نشد. به علاوه آن که حواشی حضور محمدحسین مهدویان در این برنامه و همچنین طوفان حاتمی‌کیا در اختتامیه جشنواره فجر که به نوعی از هفت و رشیدپور شاکی بود، پرونده سری چهارم این برنامه را بست. این سری مهمان‌های نسبتا ویژه‌ای داشت، ولی تنها ده قسمت طول کشید.
بازگشت افخمی با «نقد سینما»
این روزها تنها رقیب هفت، برنامه شبکه پنج با عنوان «نقد سینما» است که کیفیت و سروشکل مناسبی هم دارد. این برنامه که با مشارکت حوزه هنری تولید شده، نام خود را از ماهنامه سینمایی این نهاد وام گرفته و تنی چند از عوامل آن ماهنامه هم در پشت صحنه برنامه حضور دارند. بهروز افخمی مرکز ثقل نقد سینما است و همان رویکرد سابق خود در هفت را پی می‌گیرد، اما این بار فراستی یار سابق او در کنارش نیست و طبعا برنامه بسیار کم‌حاشیه‌تر دنبال می‌شود.
تجربه «هفت» با لطیفی
سری پنجم، هفت که مدتی ا‌ست جمعه‌شب‌ها روی آنتن می‌رود، با اجرای محمدحسین لطیفی همراه بود. در سری جدید، مسعود فراستی اجرای میز نقد را بر عهده گرفته و به نوعی بر این بخش، کاملا مسلط است. هفت در سری تازه خود، از معضلاتی چون کمبود آیتم رنج می‌برد؛ به طوری که در بیشتر اوقات کنداکتور آن با میزگردهای تخصصی پر می‌شود. با این حال مسعود فراستی همچنان تندوتیز و جنجال‌ساز به پیش می‌رود. رابطه هفت در سری جدید، با طیفی از اهالی سینما خوب است ولی ظاهرا طیف دیگر سینماگران از این برنامه استقبال چندانی نمی‌کنند.

مصطفی قاسمیان
خبرنگار