روایت عاشقانه داوود از زندگی امام علی(ع)

این که داریوش ارجمند چنان در نقش مالک اشتر فرو رفت و در سریال امام علی (ع) خوش درخشید را نیز همه می‌دانند.او حتی الان هم در نقش‌هایی که بازی می‌کند، رگه‌هایی از مالک را به نمایش می‌گذارد.در سریال مسافر ری که نقش عبدالعظیم حسنی را بازی کرد و هم مالک بود در زیر مجموعه نقشی دیگر.
زنده یاد مهدی فتحی بازیگر نقش عمروعاص هم در این سریال یکی از بهترین‌ نقش‌های خود را به نمایش گذاشت و چنان عالی ظاهر شد که انگار خود عمروعاص بود که در این سریال بازی کرد بشدت فریبکار ، به‌شدت وقیح. همه می‌دانند که فتحی برای این نقش از همه خلاقیت خود مایه گذاشت.روحش شاد.بهزاد فراهانی هم که معاویه بود و آنقدر درخشان بازی کرد که گویی بازیگری را انتخاب کرده بود که این همه راه آمده بود تا به سریال امام علی (ع) و نقش معاویه برسد.این را هم همه می‌دانند. این که سکاندار کشتی بزرگی که سریال امام علی (ع) نام داشت در دست داوود میرباقری بود را هم همه می‌دانند و این که میرباقری کار بلد بود نیز حرفی تکراری است.
تصمیمی بسیار بزرگ
اما راستش را بخواهید با همه این بدیهیات و دانسته‌‌ها پیدا کردن آدم‌ یا آدم‌هایی که دست‌اندرکار مستقیم تولید و پخش سریال امام علی (ع) بودند و بعد از گذشت تقریبا سه دهه بتوان با آنها درباره سریال امام علی (ع) صحبت کرد، سخت بود.
کلید تولید سریال امام علی (ع) زمانی خورد که دکتر علی لاریجانی رئیس سازمان صدا‌و سیما بود.میرباقری تصمیم داشته سریالی درباره خطبه شقشقیه بسازد اما دکتر لاریجانی به او می‌گوید سریالی درباره امام علی (ع) بساز. همه اما‌و‌اگرها و آزمون و خطاها را هم می‌پذیرد.این که درباره بزرگترین و مهم‌ترین شخصیت تاریخ تشیع سریال ساخته شود حرف کمی نیست.این که امام چگونه به تصویر کشیده شود که هم حق مطلب ادا شود و هم چهره ایشان دیده نشود هم اصل باشد و هم اصل ماجرا و داستان نباشد کمی دلهره آور است.اما سریال ساخته و پخش شد و تبدیل شد به یکی از بهترین آثار تلویزیونی. شاید بهتر باشد بگوییم خود آقا امیرالمومنین نظر کردند که کار درست شود وگرنه کو دل و جرات که درباره ایشان بشود اثری تصویری ساخت.
مهدی فرید زاده مدیر وقت شبکه یک بوده که چند سالی است مقیم آمریکاست و دسترسی به او غیرممکن. محسن مهاجرانی، معاونت سیما را به عهده داشته که سال‌هاست بازنشسته شده است.شماره موبایل او را به سختی پیدا می‌کنم.تماس می‌گیرم ، جواب نمی‌دهد.کسی که شماره را به من داد، البته گفت که جواب نخواهد داد، آقای سردبیر نیز بهم گفت ! شماره دفتر کارش را پیدا می‌کنم، آقایی مودبانه می‌گوید جلسه دارند تا غروب، اسم و رسمم را یادداشت می‌کند و می‌گوید غروب به ایشان می‌گویم شما فردا تماس بگیر جواب بدهم که اصلا مصاحبه می‌کنند یا نه ! می‌گویم برای امروز می‌خواهم با آقای مهاجرانی صحبت کنم برای فردا گفت‌وگو را منتشر کنم ،می‌گوید: پس اصلا نمی‌شود !
تلاش می‌کنم شماره محمد بیک‌زاده، تهیه‌کننده سریال را پیدا کنم.تهیه کننده سریال بانو هم بوده، سریالی که فرید سجادی حسینی آن را کارگردانی کرد.به فرید سجادی زنگ می‌زنم در جاده است، می‌رود سفر، تلفن هی قطع و وصل می‌شود، می‌گوید: بعد از سریال بانو آقای بیک زاده با مشکلات مالی زیادی روبه رو شد و از دسترس خارج شد و بعد از آن دیگر کسی نتوانست پیدایش کند ! می‌گویم برای سریال امام علی (ع) می‌‌خواستم با او صحبت کنم.می‌گوید: من دستیار آقای میرباقری بودم در این سریال... خوشحالی من را خودتان تصور کنید.
از بندر عباس تا ورامین
فرید سجادی حسینی دستیار کارگردان و کارگردان بود تا این که در فیلم فروشنده نقش آن پیرمرد پرماجرا را بازی کرد و بعد در فیلم مغزهای کوچک زنگ‌ زده هم نقش پدر را بازی کرد و درخشید.سجادی حسینی درباره حضورش در سریال امام علی (ع) می‌گوید : اول قرار بود در این سریال نقش ابن مقصود را بازی کنم، سریال در کاشان کلید خورد و گروه برای ادامه کار به بندرعباس رفت و من برای بازی باید به بندر عباس می‌رفتم.آقای محمدرضا شریفی‌نیا که دستیار آقای میرباقری بود، بیمار شده بود و به تهران برگشته بود.من در کنار نقشی که داشتم، دستیار دوم کارگردان هم شدم.
فرید سجادی حسینی درباره سکانس‌هایی که در بندرعباس فیلمبرداری کردند، توضیح می‌دهد: در این بندر آبگاه متعلق به جنگ صفین را در منطقه گِنو فیلمبرداری کردیم. جنگ خوارج را در ورامین و نزدیک پیشوا و منطقه قلعه نو فیلمبرداری کردیم.بخشی از کاخ‌ها را در کاشان گرفتیم.کاخ سبز معاویه، مسجد کوفه، خانه قطام و ... را در شهرک سینمایی غزالی مقابل دوربین بردیم.
سجادی حسینی در پاسخ به این سوال که چرا برای فیلمبرداری جنگ‌ها به مناطق مختلف کشور سفر می‌کردید، می‌گوید: چون هر جنگ جغرافیایی و تاریخی خاص خود را داشت.مثلا جنگ صفین نزدیک یک آبگاه رخ داده بود و فضا به جغرافیای گِنوی بندرعباس نزدیک بود.از طرفی آقای میرباقری به عنوان نویسنده و کارگردان دیدگاه‌‌های ویژه‌‌ای نسبت به کار داشت و تلاش می‌کرد فضا به ذهنیتش نزدیک شود.او تاریخ را دراماتیزه کرده بود و خیلی زحمت کشید تا داستان تاریخی مذهبی خود را به درستی به تصویر کشیده و روایت کند.
روایت شب نوزدهم
از دستیار کارگردان سریال امام علی (ع) می‌پرسم چه شد که نقش ابن ملجم را به کریم اکبری مبارکه دادید؟ می‌گوید: آقای عبدالله اسکندری و آقای شریفی‌نیا پیشنهاد دادند که این نقش را آقای مبارکه بازی کند و آقای میرباقری هم بعد از دیدن تست گریم قبول کرد.
سجادی درباره فیلمبرداری سکانس ضربت خوردن امام علی (ع) می‌گوید: موضوع از زمانی شروع شد که امام علی (ع) از خانه خارج می‌شوند تا به مسجد بروند و نماز صبح را بخوانند.اگر یادتان باشد سکانس این حرکت و طی مسیر خاص بود، مرغابی‌ها به پایین لباس حضرت نوک می‌زنند و انگار می‌خواهند جلوی ایشان را بگیرند که به مسجد نروند.این سکانس هم در شهرک سینمایی فیلمبرداری شد.سکانس ضربت خوردن را هم شب گرفتیم و حدود سه ساعتی فیلمبرداری طول کشید.این سکانس یکی از مهم‌ترین اتفاقات سریال بود و باید خوب از کار در می‌آمد که خدا را شکر خوب هم شد.ما ایرانی‌ها بنا به اعتقاداتی که به امام علی (ع) داریم نسبت به ضربت خوردن امام علی (ع) حساس هستیم.آقای میرباقری هم خودش یکی از ارادتمندان معصومین است و به‌شدت روی این سریال و سکانس ضربت خوردن حساس بود و با همه عشقش این سکانس را فیلمبرداری و خیلی تلاش کرد که این لحظه را چنان بازسازی و بازآفرینی کند که به باور ما و باور خودش نزدیک باشد.همه سکانس‌هایی که خوب درآمده به نظرم به دلیل قلب صاف و ارادت داوود میرباقری به امامان معصوم (ع) است.
پدرش روحانی بوده و او قلبا عاشق تشیع است. آنچه در آثارش می‌گوید حرف دلش و باور قلبی‌اش است. به همین دلیل به دل می نشیند. میرباقری همه عمرش را به پای تحقیق درباره اسلام و تشیع گذاشته.آثاری ساخته با جزئیات زیاد که نشان از حساسیت و عشق او به کار دارد.زمان کار همه گروه از حس خوب داوود حس خوبی می‌گرفتند و با عشق کار می‌کردند.
بی‌تعارف می‌گویم همه ما در این سریال به عشق امیرالمومنین کار می‌کردیم به همین دلیل اصلا سختی کار را احساس نمی‌کردیم.
آثار داوود میرباقری همیشه پرمخاطب است و تاریخ مصرف ندارد چون بر اساس باورها و اعتقادات قلبی‌اش آنها را می‌سازد.وقتی درباره باورت فیلم یا سریال بسازی تلاش می‌کنی کارت عالی شود و به دل بنشیند که این اتفاق برای آثار آقای میرباقری و به‌خصوص سریال امام علی (ع) رخ داده و می‌دهد.
دیالوگ‌های ماندگار
در جنگ صفین آنجا که خوراج قرآن بر سر نیزه کرده‌اند و بین کِندی ( مرحوم انوشیروان ارجمند) و یکی از یاران امام علی (ع) مجادله لفظی صورت می‌گیرد، یار امام علی (ع) می‌گوید: جهل شما علی را به ستوه آورده ... کندی می‌گوید: مگر نمی‌بینی قرآن به نیزه دارند، مسلمان نیستی ...؟ در جواب می‌گوید: قرآن را تو بهتر می‌شناسی یا علی...؟ قرآن خود علی است، آنچه می‌بینید پوست است و مرکب...
بعد از جنگ صفین سپاهیان کندی آمده‌اند نزدیک چادرهای امام علی(ع) روی زمین نشسته‌اند و الغوث الغوث می‌کنند.مالک اشتر از میان آنها می‌گذرد و مقابل کِندی می‌ایستد و می‌گوید: کِندی چی شده ؟ ... صفین را چند فروختید؟
کندی می‌گوید: فریب خوردیم اگر علی بخواهد جبران می‌کنیم...
مالک می‌گوید:دروغ می‌گویید.کاری که شما با علی کردید هیچ امتی در تاریخ با زعیم خود نکرده ...شما ملعبه دست می‌خواهید نه خلیفه ...بروید سجاده جمع کنید که از اسلام فقط قل قل کلمات عربی‌اش را از برکردید...

طاهره آشیانی
روزنامه‌نگار