جهاد برای احیای بزرگ‌ترین انجیرستان ایران

این یعنی خسارت‌های زیادی به زیرساخت‌ها وارد شده بود، جاده‌های بین مزارع، ایستگاه‌های پمپاژ و موتور تلمبه‌ها و کانال‌های آبرسان که در مسیر رودخانه‌های کشکان و سیمره بودند یا از بین رفته بودند یا نیاز به تعمیر داشتند، ترانس‌های برق و تیرهای برق رسانی، شبکه‌های آبرسانی این مجموعه‌ها، راه‌های روستایی، جاده‌های بین مزارع، راه‌های دسترسی به ایستگاه پمپاژ نابود شده بود و این موضوع موجی از نگرانی را بین مردم منطقه به‌وجود آورده بود.
بین همه این خسارت‌ها، رد پای سیل وقتی به دو کانون تولیدی استان لرستان می‌رسید، یعنی باغات انار تنگ سیاب کوهدشت و باغات انجیر سیاه معمولان پلدختر، نگرانی‌ها را بیشتر می‌کرد؛ نگرانی‌هایی که حول یک محور می‌چرخیدند؛ معیشت مردم منطقه.
موموندی با اشاره به همین موضوع می‌گوید: «در مجموع زندگی 4000 تا 5000 نفر در منطقه بسته به انجیرستان است و به همین دلیل می‌توانیم بگوییم احیای انجیرستان احیای زندگی در این منطقه است.»
یک عملیات نجات مردمی
پویش مردمی نجات انجیرستان از همین جا شروع می‌شود، از وقتی که گزارش‌های تخصصی جهاد کشاورزی از خسارات سنگین سیل به باغات انجیر، کانال‌های آب، ایستگاه‌های پمپاژ و مسیر باغات خبر می‌دهند و به یک آمار نگران‌کننده می‌رسند؛این‌که بیش از صد هکتار از باغات انجیر به طور کامل در رسوبات سیلاب مدفون شده‌اند و از درخت‌هایی که تا همین چند وقت پیش سه متر ارتفاع داشتند، جز چند سرشاخه چیز دیگری دیده نمی‌شود و خسارت در بقیه منطقه هم از ده تا صد درصد است.
موموندی در توضیح بیشتر می‌گوید: «با بررسی خسارات سیلاب به این مناطق متوجه شدیم که حجم کار بسیار زیاد است و به‌رغم این‌که جهاد کشاورزی باید با تمام قوا وارد شود ما به کمک و همراهی عمومی هم نیاز داشتیم. به همین دلیل فراخوان دادیم تا در قالب یک پویش مردمی، این انجیرستان نجات داده شود.»
این نقطه آغاز پویش مردمی نجات انجیرستان معمولان بود؛ پویشی که جرقه هایش از آخرین روزهای فروردین زده شد و حالا بعد از گذشت یک ماه خیلی‌ها را پای کار آورده است، از بسیج سازندگی سپاه و دفتر نمایندگی آستان قدس رضوی در استان لرستان گرفته تا تعداد زیادی از سازمان‌های مردم‌نهاد، خیرین، گروه‌های جهادی، طلاب و روحانیون! حضوری همه جانبه که به عقیده مدیر هماهنگی ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، شور و هیجانی مثال‌زدنی را در منطقه به وجود آورده: «بعد از وقوع سیل، مردم منطقه واقعا ناامید بودند، حجم خسارت‌ها بسیار زیاد بود و دست تنها از عهده جبران این خسارت‌ها برنمی‌آمدند، اما الان با این حضور و همراهی عمومی، امیدی بزرگ در دل مردم به‌وجود آمده و حتی خود مردم محلی انگیزه پیدا کرده و پای کار آمده‌اند و در کنار سازمان‌ها و ارگان‌ها برای بهبود وضعیت زمین‌های کشاورزی و باغات‌شان تلاش می‌کنند.»
عملیات نجات اینجا چند مرحله دارد، از رسوب‌زدایی درخت‌های انجیر توسط نیروهای جهادگر شروع می‌شود و در مرحله بعدی به باز کردن مسیرباغ‌ها با تجهیزات و ادوات مختلف می‌رسد و در نهایت نوبت تغذیه درخت‌هایی است که از زمان وقوع سیل، تحت فشار وتنش بودند تا امراض و بیماری‌های ناشی از سیلاب در این منطقه کنترل شود.
آب‌رسانی؛ اولویت اصلی
نگرانی باغدار‌های منطقه اما نگرانی نان است و معیشت! دغدغه‌ای که ته دل شان را از همان صبح روز بعد از سیل لرزاند، از همان صبح چهاردهمین فروردین که چشم باز کردند و دیدند درخت‌های انجیرشان بین خروارها گِل مدفون شده‌اند؛ عباسی یکی از همین باغدارهاست، باغی که سال‌ها در حاشیه‌ای چند کیلومتری از رودخانه کشکان قرار داشت و حالا تا چشم کار می‌کند، گل و لای خشک و سفت شده است؛ دغدغه او دغدغه مشترک خیلی‌های دیگر است؛ حرف‌هایی که فصل مشترک‌شان بعد از گل و لای چسبیده به دور درخت‌ها، به از کار افتادن پمپ‌های آب، موتورتلمبه‌ها، ترانس‌های برق و لوله‌های آب رسان می‌رسد.
در این شرایط، بین همه مشکلاتی که روی سر باغ‌های انجیر سایه ‌انداخته اولویت با آب‌رسانی به باغات است. این را هم عبدالرضا بازدار، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان می‌گوید. به گفته بازدار، اولین اولویت منطقه آب‌رسانی به باغاتی است که یا منبع تأمین آب و خطوط انتقال آب‌شان از بین رفته یا برق‌شان قطع‌شده است.
پیشرفت کار به گفته این مقام مسؤول، فعلا به تامین بیش از 70 درصد منابع آب مورد نیاز باغات در این منطقه رسیده و بازدار این نوید را می‌دهد که در کمتر از ۲۰ روز آینده انجیرستان منطقه زیودار معمولان پاکسازی شود.

پای صحبت‌ جهادگران نجات انجیرستان

پویش نجات انجیرستان که راه افتاد و نگاه‌ها که به سمت درخت‌های در گل مانده چرخید، نیروهای جهادگر مثل همیشه جزو اولین گروه‌هایی بودند که از راه رسیدند. بچه‌های قرارگاه مردمی شهید مدافع حرم مجید قربانخانی یکی از همین گروه‌ها بودندکه از همان روز اول داوطلبانه پای کار آمدند و جهادی سبز را در فضای مجازی راه انداختند. حجت‌الاسلام محمد صدارت، مسؤول همین قرارگاه جهادی است که به ما از حال و روز روستاییان و باغداران منطقه می‌گوید: «وقتی برای ارزیابی وضعیت روستاهای پلدختر به این روستاها رفتیم با یک بحران مواجه شدیم و دیدیم مردم منطقه اصلا حال و روز خوشی ندارند، چراکه باغات منطقه که قطب تولید انجیر سیاه بودند، به خاطر سیل در
گل‌و‌لای مدفون شده بودند. بعضی‌ها از سر ناامیدی شروع کرده بودند به قطع درخت هایشان و عملا از انجیرستان قطع امید کرده بودند، ما همان موقع تصمیم گرفتیم این باغ‌ها را که تنها منبع در‌آمد مردم روستاهای منطقه بودند احیا کنیم.»
دلیل این ناامیدی، خاک رسی بود که همراه شن و ماسه با سیل دور درخت‌ها ریخته شده بود؛ خاکی مانده بود و سفت شده بود و مجالی برای نفس گرفتن به درخت نمی‌داد. صدارت برای ما از این ناامیدی یک تصویر می‌سازد؛ یک تصویر تلخ که می‌تواند ته دل خیلی‌ها را بلرزاند: «روز اول ما کف جاده‌ای ایستادیم که خودش به خاطر سیل یک‌متر بالا آمده بود، از همانجا به باغ‌ها نگاه کردیم و دیدیم مثلا از یک درخت 12 ساله انجیر که باید سه متر ارتفاع داشته باشد فقط یک متر بیرون مانده و بقیه‌اش زیر گل و لای مدفون شده بود؛ حالا شما فکر کنید خود باغدارها هم هر روز این صحنه را می‌دیدند و حق داشتند ناراحت بشوند.»
همین جا بود که بچه‌های قرارگاه جهادی شهید قربانخانی تصمیم گرفتند، بمانند و درخت‌ها را نجات بدهند؛ تصمیمی که حسین تیموری یکی دیگر از بچه‌های جهادگر این قرارگاه درباره‌اش به ما می‌گوید: «حجم خسارات سیل در منطقه واقعا زیاد بود، اما دیدیم نجات این درخت‌ها حتی به ساخت خانه هم اولویت دارد چون تنها منبع در‌آمد مردم منطقه است و اگر این باغات زنده و سالم بمانند دوباره ثمر می‌دهند و چرخ زندگی این مردم را می‌چرخانند.»
حالا چیزی حدود یک ماه از استقرار این گروه جهادی در مسجد امام رضای روستای دمرود افرینه می‌گذرد و تصویر جهادگرهایی که با بیل و کلنگ گل و لای دور درخت‌ها را پاکسازی می‌کنند، چند روزی است در فضای مجازی منتشر شده؛ جهادگرهایی که دور درخت‌ها را به قطر یک متر از گل و لای خالی می‌کنند تا هوا به درخت برسد و امکان آبیاری وجود داشته باشد. تیموری در توضیح بیشتر به ما می‌گوید: «وقتی کار را شروع کردیم خیلی‌ها ناامید بودند، اما یک هفته که از فعالیت ما گذشت، سه کارشناس و متخصص باغداری از طرف جهاد کشاورزی برای بازدید آمدند و داخل چاله‌هایی که دور درخت‌ها کنده بودیم رفتند، ریشه‌ها و ساقه‌ها را بررسی کردند و گفتند این بهترین کاری بوده که برای نجات درخت‌ها می‌شد انجام داد و همین موضوع باعث قوت قلب‌مان شد.»
«ما دو نوع سیل‌زده داریم؛ کسی که خانه‌اش را سیل برده و کسی که مزرعه و باغش را سیل برده و مشکل اینجاست که در کمک‌رسانی عموما کسی را سیل‌زده حساب می‌کنند که خانه‌اش را سیل برده و از اهمیت باغ و مزرعه‌ای که محل در‌آمد آنها بوده، غافل هستند.»
این را هم امیرحسین نظری به ما می‌گوید، یکی دیگر از بچه‌های جهادگر این قرارگاه، کسی که معتقد است احیای کسب و کار مناطق سیل‌زده، از زمین‌های کشاورزی و باغات گرفته تا مراتع و دام‌ها و... از اولویت‌هایی است که خیلی‌ها به آن بی‌توجه‌اند؛ همین ضرورت باعث می‌شود نظری از بقیه نیروهای جهادگر هم برای حضور در منطقه و احیای انجیرستان معمولان پلدختر دعوت کند و بگوید: «از سیل بیش از 45 روز گذشته و فرصت زیادی برای نجات درخت‌ها نمانده.» فرصتی که اگر از دست برود به مرگ درخت‌های انجیر می‌رسد و مرگ کسب و کار در منطقه .

مینا مولایی
ایران