عید را سیاه نکنیم

متاسفانه این آیین در سال‌های اخیر جای خود را به ترقه بازی و استفاده از مواد محترقه و منفجره خطرناک داده است. رده سنی این افراد را بیشتر جوانان و کودکان تشکیل می‌دهند که به ساخت و استفاده از مواد محترقه دست‌ساز می‌پردازند و سالانه تعداد زیادی از آنها به دلیل آسیب‌های جبران‌ناپذیری همچون سوختگی، قطع عضو و معلولیت‌های جسمی روانه بیمارستان‌ها می‌شوند و در جشن سال نو، دور ازخانواده خود هستند و هزینه‌های سنگین درمانی و نگهداری این افراد به خانواده‌ها، سیستم درمانی و جامعه تحمیل می‌شود. استفاده از ترقه‌های به اسم بی‌خطر
هر چند طی سال‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از جشن‌های سنتی محسوب می‌شود، اما به نتایج تاسفباری چون از دست دادن بخش‌هایی از بدن، نابینایی و زخم‌های همراه با درد، رنج و مرگ منجر شده است .
ترکیب بد یمن
یکی از مواد محترقه‌ای که این روزها در میان نوجوانان و جوانان دست به دست می‌شود، ماده‌ای به نام اکلیل سرنج است که به دلیل دسترسی آسان و صدای انفجار مهیب تمایل به استفاده از آن افزایش پیدا کرده است. از طرفی عده‌ای سودجو به دنبال نگهداری، ساخت و فروش این نوع مواد محترقه غیرمجاز دست‌ساز هستند و به فکر این نیستند که چه خطرات و تهدیداتی در انتظار خود و دیگر افراد استفاده‌کننده از این نوع مواد است. مواد منفجره در مجاورت گرما و در دست یا جیب افراد نیز قابلیت انفجار و اشتعال پیدا می‌کند، برخی موادشیمیایی نظیر اکلیل، سرنج و... نیز در صورت ترکیب با یکدیگر یا ترکیب با آب، ایجاد حرارت و انفجار می‌کند. همچنین عده‌ای برای ایجاد صدا اقدام به پرتاب قوطی‌های دربسته یا ظروف تحت فشار مثل کپسول‌های کوچک گاز به داخل آتش می‌کنند؛ در حالی که این امر بسیار خطرناک بوده و به پرتاب قطعات بدنه این قوطی‌ها و همچنین مواد موجود در آتش به داخل چشم و بدن افراد منجر می‌شود.
شایع‌ترین حادثه‌ای که در چهارشنبه‌سوری رخ می‌دهد، سوختگی درجه یک (سطحی) است، ولی سوختگی‌های درجه 2 (شدید) و درجه 3 (شدیدترین نوع سوختگی) نیز در حوادث چهارشنبه‌سوری زیاد دیده می‌شود. درد، تورم، تاول و قرمزی پوست از مهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند. در میان نواحی مختلف بدن معمولا سوختگی دست از بقیه شایع‌تر است و پس از آن، سوختگی صورت و تنه. قطع عضو و عفونت ثانویه، دو عارضه خطرناک از میان عوارض زودرس سوختگی‌اند و اختلال اعصاب و روان، به‌ویژه افسردگی، از عوارض دیررس سوختگی هستند. اگر شدت سوختگی خیلی زیاد باشد، ممکن است کار مصدوم به مرگ نیز بینجامد.

توصیه‌های ایمنی در شب چهارشنبه‌سوری
در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه ضمن حفظ خونسردی در اسرع‌وقت با شماره تلفن ۱۱۵ مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی و ۱۲۵ ستادفرماندهی سازمان آتش‌نشانی تماس گرفته و موضوع را با ذکر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهید.
قرار دادن مواد و ظروف حاوی مایعات قابل اشتعال در کنار آتش از موارد خطرناک است. قرار داشتن این مواد در مجاورت شعله یا ریختن آن روی آتش، موجب حرکت حریق به سمت ظرف و گسترش آتش و سوختن فرد می‌شود، بنابراین باید از انجام چنین عملی به‌شدت پرهیز شود.
روشن کردن آتش‌های بزرگ به خارج شدن کنترل حریق از دست افراد منجر می‌شود، گاهی برخی در سطح محلات یا معابر گمان می‌کنند هر چه آتش بزرگ‌تری روشن کنند، کار بهتری انجام داده‌اند غافل از این‌که حریق‌های اینچنینی دیگر در اختیار خودشان نبوده و ممکن است به درختان، خودروها و حتی منازل اطراف نیز سرایت کند.
همواره به‌خصوص در ایام آخر سال سیلندرهای گاز سفری، اسپری‌های حشره‌کش و سایر ظروف مواد تحت فشار را از دسترس کودکان دور و آنها را در کمد یا کابینت قفل‌دار نگهداری کنید.
نباید آتش را در مجاورت اتومبیل‌ها، پارکینگ‌ها، درختان و در فضای سبز روشن کرد، پریدن از روی آتش نیز سنت دیگری است که در این شب انجام می‌شود، اما باید توجه داشت لباس‌های گشاد، دنباله‌دار و... مناسب پریدن از روی آتش نیستند.
از پرتاب مواد آتش‌زا نظیر فشفشه، بالون، دارت و... روی درختان، پشت‌بام، خودروها و... باید خودداری کرد.

میلاد هاشمی آزاد

کارشناس ارشد مدیریت در سوانح طبیعی