اصلاح به شرط حفظ اصل قانون

دستور به مجلس
رهبر انقلاب در فرمایشات دیروز خود از مجلس شورای اسلامی خواستند مصوبه قبلی در مورد ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان را به نحوی اصلاح کنند که دیگر این اشکالات پیش نیاید و مجبور نشوند به اجازه‌ رهبری متوسل شوند.
به دنبال این فرمایش رهبر انقلاب، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، ملاحظات رهبر انقلاب را برای اصلاح قانون به رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد و دستور داد جمعی از نمایندگان، کارشناسان، پژوهشگران و معاون قوانین مجلس طرحی را جهت اصلاح قانون مطابق با نظر رهبر انقلاب تدوین و آماده کنند.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌ها با اعلام این خبر به جام‌جم گفت: ما بررسی نکات و ملاحظاتی را که مقام معظم رهبری داشتند هرچه سریع‌تر در دستور کار گروه کارشناسی قرار می‌دهیم و ان‌شاء‌ا... آن را به مجلس و کمیسیون تخصصی ارائه خواهیم کرد.
حمایت رهبر انقلاب از اصل قانون
با این حال همان‌طور که رهبر انقلاب در بیانات دیروز خود تاکید کردند اصل قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، قانونی مثبت و نیاز کشور است و تاکید ایشان بر ضرورت اصلاح برخی خلأهای این قانون نباید باعث زیر سوال رفتن این قانون و مسائلی که منجر به تصویب این قانون در مجلس شد، بشود.
احسان قاضی‌زاده ‌هاشمی، نماینده فریمان در مجلس که یکی از طراحان قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بود درباره ریشه‌های شکل‌گیری قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان به جام‌جم گفت: در طول سال‌های گذشته شاهد عدم ترک مناصب از سوی مدیران بودیم و در جاهایی شاهد به‌کارگیری 8000 بازنشسته بودیم، بنابراین با توجه به چنین مسائلی و عدم اعتدال در به‌کارگیری آنها، مطالبه اجتماعی به سمت قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان رفت.
وی همچنین به حمایت رهبر انقلاب از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان اشاره کرد و گفت: رهبر انقلاب در بیاناتشان از قانون منع‌به‌کارگیری بازنشستگان حمایت کردند، بنابراین این قانون به صورت جدی و محکم به اجرای خود ادامه خواهد داد، اما در جهت تاکیدات رهبری مبنی بر اصلاح قانون بنا شده کمیته‌ای بین فراکسیون جوانان و مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهادها را در این ارتباط جمع‌آوری کنند.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌ها هم در این‌باره به جام‌جم گفت: ایشان قانون را امری لازم و ضروری دانستند و فرمودند، این قانون باید به‌طور کامل اجرا شده و نباید معطل بماند.
ویژگی‌های استثناها
با توجه به حمایت‌هایی که از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان وجود دارد این انتظار است که اصلاحات آن و در نظر گرفتن برخی استنثاها به گونه‌ای نباشد که اصل قانون، خدشه‌دار شود.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در این زمینه به خبرنگار جام‌جم گفت: برای اصلاح قانون باید کار کارشناسی انجام دهیم و الان نمی‌شود اظهارنظر قطعی کرد که از چه راه‌هایی می‌توان این اصلاحات را انجام داد تا به اصل قانون، خدشه‌ای وارد نشود. وی ادامه داد: باید از طریق کار کارشناسی، خلأهای مورد نظر رهبر انقلاب را استخراج کنیم و برای آنها طرح جدیدی بنویسیم و ارائه کنیم. جلالی با تاکید بر این‌که فعلا تا زمان اصلاح قانون، همین قانون فعلی باید اجرا شود، افزود: ما عیوب را استخراج می‌کنیم و سعی می‌کنیم در یک زمان معقول درباره طرح اصلاحی به نتیجه برسیم.
احسان قاضی‌زاده، طراح طرح منع به‌کارگیری بازنشستگان هم درباره ریزه‌کاری‌هایی که باید در اصلاح این طرح لحاظ شود به جام‌جم گفت: باید بر مبنای بیانات رهبری شاخص‌های دقیقی ارزیابی و تعیین‌شده و براساس آن استثنائاتی در این قانون درنظر گرفته شود. این مصداق‌ها باید کاملا دقیق و به صورت خاص باشد تا در نهایت شاهد زیر سوال رفتن خود قانون نباشیم.
وی افزود: شرایط ویژه‌ای از جمله تحصیلات، سن و سوابق مشخص کاری را باید برای استثنائات در نظر بگیریم و امیدواریم با کمک فراکسیون ورزش و جوانان و مرکز پژوهش‌ها بتوانیم به شاخص‌های دقیقی برسیم تا بتوان بازنشستگان خاص با کارآمدی واقعی را شناسایی کرد.
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم با بیان این‌که از ابتدا نباید در این قانون به صورت مطلق، به‌کارگیری بازنشستگان ممنوع می‌شد درباره استثناها به جام‌جم می‌گوید: این کار می‌تواند با تقدیم لایحه‌ای سه فوریتی در مجلس مطرح شود و دولتی‌ها اکثریت مجلس را قانع کنند و مثلا برای هر وزیر اجازه به‌کارگیری پنج بازنشسته را بگیرند تا دیگر به استجازه از رهبر انقلاب نیازی نداشته باشند.
طبیعتا اصلاحاتی که در این قانون صورت می‌گیرد باید با دقت و کار کارشناسی باشد تا مجددا چندی بعد شاهد بروز مشکلات و ضرورت اصلاحات دوباره نباشیم.
هزینه از رهبری
رهبر انقلاب توضیحات دیروز خود درباره موافقت با ابقای برخی بازنشستگان را پس از مقدمه‌ای فرمودند که به اعتراض یک طلبه به ایشان مرتبط بود. براساس فرمایش رهبر انقلاب، این طلبه پس از جلسه دوشنبه درس خارج فقه حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای به رهبر انقلاب معترض می‌شود که این بازنشسته‌هایی که طبق قانون باید برکنار شوند، اینها را برمی‌گردانند و این را به پای شما می‌نویسند. اشاره این طلبه به بازتاب‌های منفی است که انتشار خبر بازگشت برخی بازنشسته‌ها داشت و البته رهبر انقلاب در جلسه دیروز درباره کم و کیف آن توضیح دادند.
با این حال آن‌طور که احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به جام‌جم می‌گوید درباره موافقت‌های رهبر انقلاب با درخواست‌ها نیز باید به نکاتی توجه کرد.
توکلی در این زمینه می‌گوید: وقتی مقامات بلندپایه نزد رهبری بروند و مدعی شوند اگر فلانی و فلانی نباشند کار ما لنگ می‌شود، برای رهبری محذوراتی پیدا می‌شود. البته با برخی موافقت نمی‌کنند ولی سیستم گزینش ندارند که گلچین کنند. در مورد بعضی‌ها که می‌دانند ادعای متقاضی بی‌پایه است موافقت نمی‌کنند بعضی را هم نمی‌شناسند، ولی به اعتماد مقام متقاضی می‌پذیرند. اگر همه را رد کنند آیا برخی نمی‌گویند نمی‌گذارند دولت کارش را بکند؟
وی با اعتقاد به نوعی افراط در قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان و استجازه دولتی‌ها از رهبر انقلاب می‌افزاید: «سد هرچه بلند باشد و مستحکم، اگر دریچه‌ای نداشته باشد یا ترک برمی‌دارد یا سرریز می‌کند بنابراین طبیعی بود که استثنا در این قانون دیر یا زود اتفاق می‌افتاد.»
بر این اساس بهتر بود از ابتدا قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان به نوعی نوشته می‌شد که برای برخی استثناها نیاز به هزینه کردن از رهبر انقلاب نبود و اکنون هم مجلس باید با اصلاحاتی که در قانون انجام می‌دهد روند را اصلاح کند. البته در این زمینه نباید از کوتاهی‌های دولت نیز غفلت کرد زیرا همانطور که توکلی می‌گوید عامل موثر این اقدامات، ضعف دولت در اقناع مجلس برای تامین مقاصد خویش بود و هست. آن هم مجلسی که عملا دولت اکثریت را دارد.

در پاسخ به سوال یک طلبه مطرح شد
روایت رهبر انقلاب از یک‌نقص در قانون بازنشستگی

حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای صبح دیروز در ابتدای جلسه درس خارج فقه، ضمن تأکید بر اهمیت و لزوم اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، توضیحاتی در خصوص برخی خلأهای این قانون و درخواست‌های برخی مسؤولان از ایشان برای کسب مجوزِ ابقای تعداد معدودی از مدیران بازنشسته بیان کردند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به این شرح است:
دیروز یکی از آقایان بعد از درس تشریف آوردند جلو بعد از درس که می‌بینید همین‌طور یسرعونِ إلینا(۱) و با اوقات تلخی تمام گفتند که این بازنشسته‌هایی که طبق قانون باید برکنار بشوند، اینها را برمی‌گردانند و این را به پای شما می‌نویسند، یعنی به پای من. [البته] این محبت است، این نشان‌دهنده این است که این برادرمان نسبت به این‌که یک چیزی را به ما نسبت می‌دهند که ایشان نمی‌پسندد، ناراحت است. منتها اشکالش این بود که سر من داد می‌کشید.(۲) من هم به ایشان یک قدری تند گفتم آقا! چرا داد می‌کشید؟! به هر حال ما خواستیم از ایشان هم معذرت‌خواهی کنیم.
طلبه: من معذرت می‌خواهم. ببخشید.
معظم له: خیلی خب، ما هم از شما معذرت می‌خواهیم.
این قانون بازنشستگان، یک قانون بسیار خوبی است. این از آن قوانینی است که ما به آن احتیاج داشتیم، جایش هم خالی بود. این قانون در واقع حلقه بسته مدیریتی را که گاهی اوقات در بعضی از جاها سال‌های سال طول می‌کشد، این حلقه مدیریتی بسته را باز می‌کند، می‌شکند، راه را برای جوان‌ها می‌گشاید که بتوانند خودشان را برسانند به مراکز مدیریتی. بنابراین اصل قانون، قانون خوبی است منتها اطلاق قانون، اطلاق درستی نیست یعنی این‌که هر بازنشسته‌ای باید به کار گرفته نشود، این اطلاق درست نیست. چون بعضی از افراد هستند بله، مثلا 30 سال هم خدمت کرده‌اند، بازنشسته هم شده‌اند، فرض کنید که 20 ساله بوده، 18 ساله بوده استخدام شده، حالا هم یک مردی 48 ساله، 50 ساله است، وقت کارش است و تجربه خوبی هم پیدا کرده، جایگزین هم ندارد؛ این است دیگر؛ قانون این را هم شامل می‌شود، اما شمول قانون نسبت به این جور آدم‌هایی که کم و بیش پیدا می‌شوند، ممکن است زیاد هم نباشند، درست نیست. خب حالا [آن] مسؤول، آن مدیر چه کار کند برخلاف قانون؟ اینجا به فکر ولایت فقیه می‌افتند که بالاخره ولی‌فقیه اجازه بدهد. می‌آیند از ما سؤال می‌کنند، ما هم مواردی را، بنده اینهایی را که [نسبت به آنها] می‌آیند سؤال می‌کنند که نمی‌شناسم، مگر بعضی معدودشان را؛ ممکن است دو نفر، سه نفرشان را بشناسیم؛ معدودی از آنها را می‌شناسیم، آنهایی را هم که نمی‌شناسیم، اگر به آن مدیر اعتماد داشته باشیم قبول می‌کنیم. مساله این است و الّا اصل این قانون، قانون خوبی است، باید هم اجرا بشود و بهترش هم همین است که خود نمایندگان محترم مجلس قانون را جوری ترتیب بدهند و اصلاح کنند که دیگر این اشکالات پیش نیاید، مجبور نشوند که به اجازه رهبری متوسل بشوند.۱) خنده معظم‌له و حضار ۲) خنده معظم‌له و حضار

استثناها باید برای مردم قابل پذیرش باشد

غلامرضا مصباحی‌مقدم
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
اصل قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بسیار خوب است، چرا که باید میدان را برای نسل جوان به خصوص استفاه از افراد نخبه و افرادی که از توانایی مدیریت امروزی برخوردار هستند باز کرد، زیرا جوانان از نظر معلومات به روزتر بوده همچنین بانشاط‌تر، خلاق‌تر و با مهارت بیشتر هستند.
با این حال همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند باید در این زمینه برخی موارد را لحاظ کرد اما در عین حال نباید دایره استثنائات را بسیار وسیع در نظر گرفت زیرا موارد معدودی وجود دارد که مشمول بیانات رهبری می‌شود.
به عنوان مثال 50 حتی تا 60 سالگی دوران پختگی و در عین حال دورانی است که هنوز نشاط باقی است و می‌بایست از افرادی استفاده کرد که تجربه مدیریت قبلی آنها شایستگی‌شان را به صورت ممتاز نشان دهد، نه این‌که به این بهانه از افرادی که از شایستگی لازم برخودار نبوده و صرفا به دلیل ارتباطات آنها با مسؤولان استفاده شود. بنابراین باید این استثنائات کاملا منزه از این‌گونه ارتباطات باشد.
انتخاب چنین افرادی باید به گونه‌ای صورت گیرد که همگان درک کنند آن فرد به دلیل توانایی‌هایش استثنا شده است.
نکته دیگر این است که مجلس در نظر داشته باشد که در چنین شرایطی هرگز نباید شتاب داشته باشد بلکه باید نظر صاحبنظران و کارشناسان را لحاظ کرده و از تجربیات گذشته استفاده کند به گونه‌ای که هم مجلس و هم عامه مردم که در راس آنها نخبگان مانند اساتید دانشگاه، حقوقدانان و جامعه شناسان قرار دارند اقناع شوند.
این گروه‌ها باید از استثنائات رضایت خاطر داشته باشند، در این زمینه اشکالی ندارد که مجلس از صاحبان فکر و اندیشه استفاده و از آنها نظرخواهی کرده و پیشنهادها را دریافت کند، در این ارتباط افرادی که تجربه نمایندگی و قانونگذاری دارند نیز بهتر می‌توانند کمک کنند تا استثنائات بجا و منطقی باشد.

درباره عذرخواهی رهبرانقلاب از یک طلبه

محسن مهدیان
رهبر انقلاب در حاشیه درس خارج دیروز این‌طور فرمودند: دیروز یکی از آقایان بعد از درس تشریف آوردند جلو و با اوقات تلخی تمام گفتند که این بازنشسته‌هایی که طبق قانون باید برکنار بشوند، اینها را برمی‌گردانند و این را به پای شما می‌نویسند، یعنی به پای من. [البته] این محبت است، منتها اشکالش این بود که سر من داد می‌کشید. من هم به ایشان یک قدری تند گفتم آقا! چرا داد می‌کشید؟! به هر حال ما خواستیم از ایشان هم معذرت‌خواهی کنیم.
بعد هم در ادامه توضیح دادند که قانون اخیر مجلس درباره بازنشستگی، قابل دفاع است، اما مواردی هم وجود دارد که شاید لازم باشد از خدمات مدیر باتجربه بعد بازنشستگی هم استفاده شود. اما همه این ماجرا و این رفت و برگشت کلامی؛ درسی است آموزنده در سیاست و اخلاق.
مرور کنیم:
یک طلبه در نهایت محبت و دلسوزی، بر سر امامش فریاد می‌کشد و اعتراض می‌کند.
رهبرانقلاب نسبت به تندی طلبه تذکر پدرانه می‌دهند و بعد از همین تذکر نیز عذرخواهی می‌کنند.
رهبر انقلاب، اعتراض طلبه را پشت‌بلندگو می‌آورند تا اگر دیگرانی هم معترض باشند، صدای اعتراض‌شان شنیده شود و عذرخواهی خودشان را هم نه به گوش طلبه که علنی می‌کنند تا فرهنگ حکمرانی شود.
موضوع را توضیح می‌دهند تا مَدرَس پاسخگویی برای مسؤولان جمهوری اسلامی باشد. دقت کنیم که طلبه محترم سوال نکردند، اعتراض داشتند. رهبری توضیح دادند تا شبهه برطرف شود و موجب عصبانیت و اعتراض فراهم نشود.
و اما یک جمله که توضیحش بماند برای بعد.
خیلی وقت‌ها بلند شدن صدای اعتراض و فریاد کشیدن بر سر امام و بعد از آن به «پشت بلندگو» کشیدن ماجرا، ناشی از کم کاری من و امثال من است که در نقش رسانه‌ای‌مان کوتاهی می‌کنیم.