نماینده مجلس در‌گمرک چه می‌کرد؟

اولین فیلم مربوط به حضور محمدباسط درازهی، نماینده سراوان در گمرک و مشاجره او با کارمند آنجا، روز دوشنبه منتشر شد و بلافاصله ابعاد گسترده‌ای پیدا کرد. این فیلم کوتاه، صحنه‌ای را به تصویر می‌کشد که نماینده سراوان برای موضوعی در اداره گمرک است و درخواستی دارد که با مخالفت کارمند مربوط مواجه می‌شود، سپس الفاظ توهین‌آمیزی از سوی نماینده سراوان بیان می‌شود و یکی از ارباب رجوع‌های حاضر در محل، درازهی را از آنجا بیرون می‌کند.
آنچه در فیلم اولیه بیش از همه جلب توجه می‌کند الفاظی است که توسط نماینده سراوان به کار رفته و به کارمند مربوط و همچنین جامعه رای‌دهندگان توهین می‌کند. با توجه به مشی اصولی جمهوری اسلامی ایران که مسؤولان باید خادم مردم باشند، در اولین ساعات پس از انتشار این فیلم، نوعی مطالبه‌گری نسبت به نماینده سراوان در عرصه رسانه‌ای و اجتماعی شکل گرفت و همین روند تا الان ادامه دارد، اما آنچه از روز سه‌شنبه تا کنون در مجلس شورای اسلامی دنبال می‌شود، چندان با این روند همخوانی ندارد.
حضور در گمرک در معیت واردکننده خودرو
درازهی بلافاصله پس از حاشیه‌ساز شدن این فیلم، ویدئویی در فضای مجازی منتشر کرد و به شرح ماجرا از نگاه خودش پرداخت و با بیان این‌که با هماهنگی قبلی و برای پیگیری مطالبات مردم به گمرک رفته بوده، از معطلی 40 دقیقه‌ای در آنجا گفت و با ادعای این‌که به قوم بلوچ، مذهب اهل سنت و مسؤولان کشور و نمایندگان مجلس توهین و اهانت شده گفت: فیلم منتشر شده با استفاده از ترفندهای کامپیوتری، تحریف، برش و همگام‌سازی کلمات تهیه شده است.
اما در همین یکی دو روز گذشته به بخش‌های مختلف ادعاهای این نماینده، خدشه‌هایی وارد شده است. از‌جمله این‌که برخی چهره‌های رسانه‌ای با انتشار عکس‌هایی از خودروی نماینده در محل اداره گمرک، ادعاهایی را مطرح کرده‌اند که چندان با ادعای درازهی مبنی بر این‌که برای رسیدگی به مطالبات مردم به گمرک رفته بوده، همخوانی ندارد. یک منبع آگاه هم در گفت‌وگو با مهر، شنیده‌ها در این زمینه را تایید کرده و گفته: این نماینده برای تمدید پرونده ضمانت نامه آقای حاجب (فعال در حوزه واردات خودرو) قصد ملاقات با رئیس کل گمرک را داشته است.
این منبع آگاه می‌افزاید: آقای درازهی همراه با آقای حاجب، سوار بر خودروی لکسوس آبی، بدون هماهنگی قبلی به در پارکینگ ساختمان شماره ۲ گمرک مراجعه کردند و قصد ورود به گمرک و دیدار با آقای میراشرفی، رئیس کل گمرک را داشتند.
وی ادامه داد: آقای درازهی در حالی قصد ورود به ساختمان گمرک را داشت که از قبل هیچ هماهنگی‌ای انجام نداده بود و به همین دلیل مامور انتظامات از ورود وی به ساختمان جلوگیری کرد. همچنین نماینده سراوان از اهانت به قوم بلوچ و اهل سنت، انتقاد کرده بود این در حالی است که شواهد حاکی از این است که چنین مساله‌ای در این ماجرا صادق نیست چرا که براساس اظهارات یکی از کارکنان اداره گمرک، خود آن کارمندی که در فیلم دیده می‌شود اهل تسنن است. کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم دیروز در جمع خبرنگاران با تاکید بر این‌که بردن این مسائل به سمت موضوعات قومیتی و مذهبی کار غلطی است، افزود: در داخل مجلس چنین نگاهی وجود ندارد.
نماینده سراوان چقدر معطل بود
ادعای دیگر مطرح شده از سوی درازهی این است که حدود 45 دقیقه در آنجا معطل شده و بحث و چالش او با کارمند گمرک حدود 3 دقیقه بوده اما توهین‌هایی که به او شده از فیلم حذف شده است.
اما بررسی‌هایی که در یکی دو روز گذشته در مجلس صورت گرفته چندان با این ادعا همخوانی ندارد. به‌عنوان مثال حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور که در جلسه بررسی این موضوع در روز سه‌شنبه حضور داشته اگرچه طولانی بودن فیلم را تایید می‌کند اما به این‌که کارمند گمرک به نماینده سراوان توهین لفظی کرده باشد اشاره‌ای نمی‌کند. امیری در این باره می‌گوید: مدت این فیلم نسبت به آنچه در فضای مجازی منتشر شد خیلی طولانی‌تر بود و بر اساس آنچه که ما مشاهده کردیم نماینده محترم سراوان به گمرک مراجعه می‌کند و در آنجا برای این‌که هماهنگی‌های لازم انجام شود دقایقی جلوی در معطل و سپس وارد قسمت پذیرش می‌شود. از این لحظه به بعد وقایع در کلیپ موجود است.
یک منبع آگاه هم به مهر گفته «به هیچ وجه مدت زمان حضور این نماینده در گمرک ۴۵ دقیقه نبود؛ بلکه مشاهدات ما از دوربین‌های مدار بسته گمرک حکایت از آن دارد که از زمان رسیدن آقای درازهی به در پارکینگ ساختمان گمرک تا زمانی که گمرک را ترک کنند، به طور کلی ۱۰دقیقه به طول انجامیده است.»
با این حساب تنها تخلفی که از سوی کارمند گمرک که در فیلم مشاهده می‌شود متصور است این‌که برخلاف مقررات از ورود نماینده به محل جلوگیری کرده است. کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس دیروز با حضور در جمع خبرنگاران در این‌باره گفت: یکی از راه‌های نظارتی نمایندگان مجلس، بازرسی‌های سرزده است، بنابراین اگر نماینده‌ای بخواهد از گمرک بازرسی کند باید سرزده به آنجا برود و اگر بگوید نماینده‌ام و کارتش را نشان دهد باید در را برایش باز کنند.
با این‌حال معاون پارلمانی رئیس‌جمهور گفت: خواهش ما از نمایندگان مجلس این است که هر گاه قصد مراجعه به وزارتخانه یا دستگاه‌های اجرایی کشور را دارند، از قبل موضوع را اطلاع داده و هماهنگی‌های لازم را انجام دهند تا اتفاقات نادری که اخیرا افتاد و برای همه ما نیز ناپسند است، رخ ندهد.
مجلس به‌دنبال پیدا کردن منتشرکننده فیلم
همه این اتفاقات در یکی دو روز گذشته در مجلس در حال بررسی است و در دو روز گذشته دو جلسه غیرعلنی برای بررسی این موضوع در مجلس برگزار شد و هیات نظارت بر رفتار نمایندگان هم به بررسی این مساله پرداخت.
علیرضا سلیمی، عضو هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در گفت‌وگو با جام‌جم گفته چون هنوز اسناد و مدارک کامل نشده بود، جلسه جمع‌بندی در این زمینه برگزار نشده و درخواست داده‌ایم تا به محض تکمیل شدن مدارک، جلسه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان تشکیل شود.
حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در این‌باره گفته قرار شد نسبت به کارمندی که در فیلم مشاهده می‌شود و ارباب رجوع که با نماینده درگیر می‌شود و نسبت به نماینده محترم براساس قانون رفتار شود، اما با این حال جو مجلس و اخبار رسمی و غیررسمی که منتشر می‌شود حاکی از این است که برخلاف مطالبه عمومی شکل گرفته، برخورد با رفتار دور از شأن نماینده کمتر مورد توجه نمایندگان قرار دارد. فیلمی که از جلسه غیرعلنی بررسی این ماجرا منتشر شده نشان می‌دهد نماینده سراوان در حال هشدار به نمایندگان است که «یقین بدانید اگر بنده کوتاه بیایم فردا نوبت شما خواهد رسید.» سپس علی لاریجانی، رئیس مجلس می‌گوید: باید مشخص شود چه کسی این کلیپ را بیرون داده که برخی نماینده‌ها با فریاد می‌گویند «مشخص است حراست». لاریجانی هم در پاسخ خطاب به دژپسند، وزیر اقتصاد می‌گوید: «اگر حراست این کلیپ را داده باشد باید برخورد جدی با آنها کنید. شوخی نیست. باید معلوم شود چه کسی این کلیپ را داده است. این باید مشخص شود و ما حتما باید پیگیری کنیم.»
در پایان این فیلم کوتاه هم نماینده سراوان تهدید می‌کند: اگر وزیر استیضاح نشود و رئیس گمرک و «کارمند هتاک» عزل نشوند، من همین امروز استعفایم را خواهم نوشت و گچ و تخته دانشگاه منتظر من است و به من سلام می‌کند.
معاون پارلمانی رئیس‌جمهور هم درباره آخرین جمع‌بندی‌های صورت گرفته برای تصمیم‌گیری درباره این ماجرا گفته: قرار شد نماینده سراوان نسبت به فردی که او را مورد اهانت قرار داده در دستگاه قضایی اظهار رضایت کند. همچنین مقرر شد تا نحوه برخورد کارمند محترم گمرک به هیات رسیدگی به تخلفات اداری ارجاع شود تا اگر احیانا قصوری از سمت او صورت گرفته مطابق قوانین و مقررات رسیدگی شود.
حمایت از کارمند گمرک
این در حالی است که مطالبه جدی این روزها برخورد با نوع رفتاری است که برخی اوقات از سوی مسؤولان با مردم صورت می‌گیرد و نمونه آن را در مورد نماینده سراوان شاهد بودیم.
محمدرضا گلرو مفرد، قائم‌مقام تشکیلات اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در این زمینه در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر ضرورت حمایت از کارمندی که در فیلم مشاهده می‌شود اظهار کرد: به‌دنبال چنین اتفاقی، مجلسی که علی‌القاعده ‌باید منافع مردم را در نظر بگیرد خواستار استیضاح وزیر اقتصاد می‌شود، این در حالی است که در همین ایام مدرسه‌ای در استان همین نماینده به‌دلیل کمبود امکانات آتش گرفت اما اعتراضی از سوی نمایندگان استان صورت نگرفت. چنین روندی نشان‌دهنده این است که برای آقای درازهی منافع شخصی بر منافع استانی و ملی مقدم است و هر جایی که منافع شخصی ایشان به خطر بیفتد واکنش نشان می‌دهد.
گلرومفرد افزود: نکته دیگر این‌که نماینده سراوان در پی این اتفاق به‌دنبال قومیتی کردن موضوع است. متاسفانه در این استان چند سالی است این‌گونه جا افتاده که کسانی که ‌دنبال رای مردم هستند با دست گذاشتن روی موضوعات قومیتی تلاش می‌کنند دوگانه‌های کاذب ایجاد کرده تا مردم را از هدف اصلی دور کنند و در چنین مواقعی به جای پاسخگویی شروع به تحریکات قومیتی می‌کنند.
فرار رو به جلوی نمایندگان مجلس
سارا عاقلی، دبیر سیاسی دفتر تحکیم وحدت هم گفت: متاسفانه شاهد بودیم نماینده سراوان نه‌تنها با سعه‌صدر با کارمند گمرگ برخورد نکرد بلکه شاهد نازل‌ترین ادبیات از سوی وی بودیم. یک نماینده و یک مسؤول باید بتواند در برخورد با دیگران سعه صدر داشته باشد و خود را خدمتگزار مردم بداند و با آنها برخورد شایسته‌ای داشته باشد در غیر این صورت بهتر است مسؤولیتی قبول نکند.
عاقلی افزود: کارمند گمرک به وظیفه خود عمل کرده و برخورد مناسبی داشت که باید مورد حمایت قرار بگیرد. از سوی دیگر هیات نظارت بر رفتار نمایندگان باید به‌صورت جدی وارد چنین موضوعاتی شده و با نمایندگان خاطی برخورد جدی داشته باشد این در حالی است که این هیات عملکرد خوبی ندارد و اینگونه برداشت می‌شود که در تلاش برای جانبداری از نمایندگان است. این فعال دانشجویی اظهار کرد: همچنین شاهدیم که 40 نماینده از رفتار اشتباه نماینده سراوان حمایت کرده و استیضاح وزیر اقتصاد را مطرح کرده‌اند که نوعی فرار به جلوست. چنین رفتارهایی از سوی نمایندگان در شأن مجلس نیست، زیرا انقلاب کردیم تا مردم را تکریم و مسؤولان خادم آنها باشند.
عدم پایبندی به ابتدایی ترین تعهدات
علی کیان، دبیر تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران هم گفت: فضای افکار عمومی کشور به‌گونه‌ای است که هر فردی با دیدن فیلم برخورد نامناسب نماینده سراوان با کارمند گمرک احساس بدی پیدا می‌کند، چرا که اهانت و توهین آن نماینده قابل توجیه نیست.
وی افزود: از سوی دیگر آقای درازهی درصدد ایجاد فضای قومیتی و مذهبی بر این اتفاق است که شاید بتوان گفت حتی از توهین اولیه‌اش به آن کارمند نیز بدتر است. این‌گونه رفتارهای نمایندگان نشان‌دهنده این است که برخی نمایندگان، ابتدایی ترین تعهداتشان را نیز رعایت نمی‌کنند. از سوی دیگر به جای حمایت از کارمند گمرک، شاهد برخی انتقادات نسبت به عملکرد او هستیم.
کیان اظهار کرد: رفتار برخی نمایندگان مجلس هم قابل تامل است که در شرایط نامناسب اقتصادی، اقدامات مناسبی برای بهبود شرایط صورت نمی‌گیرد، اما در اتفاق اخیر به‌دنبال استیضاح یک وزیر هستند.

نکته

احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام: رفتار نماینده سراوان خلاف اخلاق بود، اما بدتر از آن بی‌اعتنایی هیات نظارت در مجلس است. این رفتارها مردم را از اصل انقلاب دلسرد می‌کند.
محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان: چرا در ماجرای سوختن چند دانش آموز زاهدانی در مدرسه نمایندگان سکوت کرده‌اند، اما در مساله نماینده سراوان تا استیضاح وزیر مربوطه پیگیر ماجرا شده‌اند؟
علیرضا زاکانی، نماینده پیشین مجلس: فیلم تکان‌دهنده توهین نماینده سراوان را دیدم. به‌عنوان یک نماینده ادوار مجلس از سقوط اخلاقی مسؤولان خجالت کشیدم. توجیه بدتر وی در علت برخورد را شنیدم و بیشتر خجالت کشیدم. فاجعه‌آمیزتر، نگاه ضد مردمی 40 نفر از نمایندگان مجلس در استیضاح وزیر اقتصاد بود که حسابی شرمنده‌ام کرد.

واکنش در فضای مجازی

در پی ماجراهای اخیر، موج گسترده‌ای از اظهار نظرها در فضای مجازی منتشر شده است.
حسام‌الدین آشنا، مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور که معمولا به انتشار مطالب کوتاه و مبهم در فضای مجازی معروف است، در همین ارتباط این جملات را در فضای مجازی منتشر کرد: آن توبیخ رواتر از آن توشیح بود. بایسته همان بود که آن جوان شایسته کرد.
بخش عمده‌ای از واکنش‌ها در فضای مجازی هم به همراهی یک واردکننده خودرو با نماینده سراوان در مراجعه به گمرک ارتباط دارد. جمع زیادی از کاربران فضای مجازی این سوال را از درازهی پرسیده‌اند که دلیل حضور تشریفاتی شما با یک فرد مشخص در گمرک چه بوده است؟
محمدنجار صادقی، روزنامه‌نگار هم در فضای مجازی نوشته: چند سوال از درازهی که در گمرک پیگیر کار مهرداد حاجب بوده: کارت بازرگانی حاجب، چهار سال است که سوخته. چطوری کالا وارد می‌کند. با کارت بازرگانی یک‌بار مصرف؟ تقاضای شما تمدید ضمانتنامه بانکی حاجب بوده، مگر این‌کار از بهمن 96 ممنوع نشده است. واردات‌توسط گری مارکت‌ها(افراد متفرقه) ممنوعه، حاجب چطوری می‌خواسته ماشین بیاره؟
سیدمحمود رضوی، تهیه کننده هم در توئیتر با اشاره به انتشار فیلمی از جلسه غیرعلنی مجلس نوشته است: آیا نمایندگان مجلس در جلسه غیرعلنی دیده‌اند که درازهی با لکسوس آبی پشت در مانده بود و بعد با پرشیا وارد گمرک شده؟ آیا واقعیت دارد که باخودرو مربوط به آقای حاجب واردکننده مشهور خودرو بوده؟ می‌دانند برای چه کاری با یک واردکننده به گمرک می‌رفته؟ رفع درد مردم یا رفع مشکل یک واردکننده؟
حسن شمشادی، خبرنگار هم در این باره در اینستاگرام نوشته است: خبرهایی منتشر شده که ایشان با لکسوس و همراهی فردی که خیلی‌ها او را می‌شناسند به گمرک رفته تا در جلسه با رئیس آنجا؛ آن کند که نباید و نشاید! از رئیس گمرک می‌خواهم تا صحت یا نادرستی آنچه که گفته می‌شود را با صراحت؛ شفافیت تمام و بی‌هراس بیان کند تا همه بدانند و مطلع شوند که این است و آن نیست!