بازی در مرز واقعیت

توانایی آنها در نقش‌های اینچنینی از یک طرف و پیش‌زمینه ذهنی مخاطب از آنها از سوی دیگر، این دسته از بازیگران را به ایفای نقش‌های نزدیک به هم وا داشته که البته نمونه‌های مشابه زیادی هم در سینما و تلویزیون جهان دارد. در کنار آنها به گروهی دیگر از بازیگران برمی‌خوریم که تک‌نقش‌های ماندگاری در گونه ملودرام رقم زده و گوشه‌ای از ذهن مخاطبان خود باقی مانده‌اند که در ادامه به تعدادی از بازیگران زن و مرد از هر دو گروه یاد شده، می‌پردازیم.

محمدعلی کشاورز

یکی از بهترین بازیگرها برای ایفای نقش مردان مقتدر دلبسته سنت‌ها که فیلمنامه‌نویس می‌تواند براحتی روی وی برای ایفای دقیق و درست نقش حساب کند. پدرسالار و کهنه‌سوار هردو از ساخته‌های اکبر خواجویی و جوانی به کارگردانی سعید سلطانی از کارهای شاخص کشاورز در قالب ملودرام است که توجه مخاطبان را هم به خود جلب کرده. در پدرسالار، کشاورز به شخصیت اسدا... واعظیان که خوب هم نوشته شده به شکلی کاملا زیرپوستی و بدون غلو و اغراق جان بخشیده و مردی را تصویر کرده که هر یک از مخاطبان تکه‌هایی از آن را در آدم‌های اطراف خود دیده‌اند. به همین خاطر هم با این شخصیت و لایه‌های درونی‌اش احساس نزدیکی کرده و با او و دغدغه‌هایش همراه و همدل می‌شوند. در کهنه‌سوار هم او یک پهلوان و کشتی‌گیر قدیمی ‌است که به‌واسطه نامرادی‌هایی که دیده مانع ورود پسرش حسین به عرصه کشتی شده است. در اینجا هم با وجود آن که او را در ابتدا پدری مستبد می‌بینیم، اما به مرور با درونیات او آشنا شده و رفتارش را درک می‌کنیم که بخش مهمی‌ از این امر به بازی درخشان محمدعلی کشاورز در این نقش برمی‌گردد.

حمیده خیرآبادی

لقب مادر سینما و تلویزیون ایران بحق شایسته اوست که رکورد بیشترین ایفای نقش مادران را به خود اختصاص داده است. از نمونه‌های محبوب تلویزیونی آن هم می‌توان به سریال‌های این خانه دور است به کارگردانی بیژن بیرنگ و مسعود رسام، آپارتمان ساخته اصغر هاشمی، پدر‌سالار و کهنه‌سوار ساخته اکبر خواجویی و خانه سبز، دیگر ساخته مشترک رسام و بیرنگ اشاره کرد که همگی آنها از یک نظر وجه اشتراک دارند و آن هم حضور گرم و صمیمی‌ خیرآبادی در آنهاست؛ بازیگری که به مرور به نقطه‌ای رسیده بود که دیگر در نقش‌ها بازی نمی‌کرد بلکه با آنها زندگی می‌کرد. به همین خاطر هم نقش‌هایش به قلب مخاطبانش نفوذ کرده و وی را به عضوی نادیده برای خانواده‌های ایرانی تبدیل کرده بود.

پرویز پرستویی

این بازیگر نام‌آشنا که نقش‌های ماندگار زیادی در سینما دارد، در تلویزیون نیز تجربه‌های خوبی بخصوص در ملودرام دارد. آپارتمان ساخته اصغر هاشمی، رعنا به کارگردانی داوود میرباقری و زیر تیغ اثر محمدرضا هنرمند از جمله آنهاست که پرستویی در هر سه آنها خوش درخشیده؛ بخصوص در سومی‌ که در نقش مردی در آستانه میانسالی از طبقه کارگر ظاهر شده که دوست 40 ساله‌اش را در یک درگیری به شکلی ناخواسته به قتل می‌رساند. اوج بازی وی را در قسمت‌هایی می‌بینیم که در عذاب وجدانی بزرگ بابت قتل غوطه‌ور است و این سنگینی و فشار را پرستویی به بهترین شکل به مخاطبان زیر‌تیغ منتقل می‌کند؛ بخصوص با چشمانی که از غم و حسرت و اشک لبریز است و حس و حال غریبی در آن موج می‌زند. کاری که در رعنا هم در مقیاس کوچک‌تری انجام داده و نقش یک انقلابی عاشق را به شکل دلچسبی ایفا کرده است.

نیکو خردمند

یکی دیگر از مادران همیشگی ملودرام‌های تلویزیونی که بارها به ایفای این نقش پرداخته و گوشه‌ای از ذهن مخاطبان تلویزیون را به خود اختصاص داده است. در دزدان مادربزرگ ساخته مهدی صباغ‌زاده با مادر پیر و تنهایی مواجهیم که روز عید غدیر منتظر آمدن فرزندانش است، اما آنها هر یک به دلیلی نیامده و پیرزن را غمگین می‌کنند. دزدیده شدن او توسط دزدانی که برای سرقت به منزل مادربزرگ آمده‌اند، نقطه‌عطف این سریال است که در آن پیرزن با میل و رغبت خود همراه دزدان می‌رود. خردمند در نقش پیرزنی تنها اما مقتدر عالی بازی کرده و باورپذیری دلنشینی در بازی‌اش موج می‌زند. همان‌طور که در کت جادویی ساخته محمدحسین لطیفی و یکی از اپیزودهای سریال آژانس دوستی در نقش مادر به ایفای نقش پرداخته و صمیمیت و گرمای مادرانه‌ای در بازی‌اش متبلور است؛ بخصوص در آژانس دوستی که در نقش پیرزنی مبتلا به آلزایمر به ایفای نقش پرداخته و بده‌بستان‌های خوبی هم با بازیگر نقش مقابلش دارد.

ثریا قاسمی

یکی دیگر از بازیگران مطرح سینما و تلویزیون که در ملودرام‌های زیادی ایفای نقش کرده و مخاطب برای نزدیک شدن به او کار سختی ندارد. از جمله کارهای شاخص وی می‌توان به «در پناه تو» ساخته حمید لبخنده اشاره کرد که در آن نقش مادری با نگرانی‌های خاص خود را ایفا کرده و خوش درخشیده است.

همین‌طور شب دهم ساخته حسین فتحی که در آن نقش مادر حیدر خوشمرام را ایفا کرده که دل خوشی از سبک زندگی فرزندش نداشته، اما به مرور و با تحول حیدر او نیز رفتار متفاوت‌تری را در پیش می‌گیرد. صاحبدلان ساخته محمدحسین لطیفی یکی دیگر از آثار ماندگار قاسمی ‌است که نقشی متفاوت را برای او در برداشته است. زن معتقدی که از پا فلج شده و امیدوار به معجزه‌ای برای ایستادن روی پاهای خود است.

سیاوش طهمورث

شخصیت‌های خاکستری در ملودرام‌ها نقش مهمی‌در پیشبرد داستان دارند و بازیگران نقش‌های اینچنینی نیز به همان نسبت حائز اهمیت هستند. در حقیقت خوب از کار درآمدن آنهاست که باعث دیده‌شدن قطب مثبت کار و پیشرفت داستان می‌شود. طهمورث یکی از بهترین‌ها در ایفای نقش‌های خاکستری است و چند نمونه درخشان تلویزیونی در کارنامه‌اش دارد. او در زیر تیغ در نقش برادر مقتول که در کارخانه یخچال‌سازی همکار برادرش است و دله‌دزدی‌هایی هم در آن صورت داده، جلوه تمام‌عیاری از یک شر است که برای نابود کردن طرف مقابل از هیچ کاری رویگردان نیست. طهمورث این نقش درست نوشته شده را به گونه‌ای بازی کرده که کاملا به باور مخاطبانش نشسته و یکی از نقاط قوت زیر تیغ پس از گذشت ده سال از پخشش به حساب می‌آید؛ کاری که به شکلی دیگر در نابرده رنج ساخته علیرضا بذرافشان هم انجام داده و شخصیتی چندوجهی را با ظرافتی خاص اجرا کرده است. یک نقش منفی تمام و کمال که لایه‌های زیادی داشته و با وجود قرار گرفتن در کنار سه شخصیت محوری دیگر خوش می‌درخشد. بخصوص در بخش جبهه و جنگ که این شخصیت نقاب از چهره برداشته و مخاطب می‌فهمد او کسی جز صمد کمپانی نیست.

کسری همایونی افشار