عراق سودآورترین بازار برای کالاهای ایرانی شد

صادرات ایران به عراق در سال جاری بیش از 40 درصد افزایش یافته است. به این ترتیب، هم‌اکنون ایران بیشترین درآمد از محل صادرات غیرنفتی را از بازار عراق به‌دست می‌آورد. توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه علاوه بر آن‌که بر اقتصاد کشورمان تأثیر مثبت می‌گذارد بر مواردی مانند امنیت ملی و منطقه‌ای نیز سایه می‌اندازد. یکی از مهم‌ترین همسایگان ایران را می‌توان کشور عراق دانست. وسعت مرزهای مشترک با این کشور در کنار وجود فرهنگ‌های مشترک و بازارچه‌های مرزی اهمیت توجه به گسترش تجارت با عراق را نشان می‌دهد.

با توجه به اهمیت این موضوع، ایران در سال‌های اخیر بحث صادرات گاز به عراق را در دستورکار قرار داد و اکنون روزانه حدود ۴۵ میلیون مترمکعب گاز از عسلویه به عراق صادر می‌شود که ارزش آن روزانه پنج میلیون دلار است. همچنین بحث گسترش بازارچه‌های مرزی و رونق تجارت بین دو کشور نیز پیشرفت مناسبی داشته که می‌تواند ایران و عراق را به‌عنوان شرکای تجاری مهم برای یکدیگر به دنیا معرفی کند.

بازار عراق در سال‌های اخیر به‌عنوان بازاری مهم و استراتژیک برای بخش خصوصی و بخش دولتی ایران مطرح بوده است و تجار ایرانی حساب ویژه‌ای روی این بازار منطقه‌ای باز کرده‌اند.

حجم مبادلات تجاری دو کشور این ظرفیت را دارد که در آینده نزدیک به بیش از ده میلیارد دلار هم برسد.

تنوع گسترده کالاهای صادراتی ایران به عراق

محصولات صادراتی ایران به عراق طیف وسیعی را در برمی‌گیرد. محصولات کشاورزی، محصولات لبنی، مواد پلاستیکی، پوست و چرم، منسوجات، محصولات شیمیایی و پتروشیمی، محصولات معدنی و خدمات فنی و مهندسی مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به عراق است.

ایران به دنبال چین و ترکیه

ایران سومین صادرکننده به عراق است. چین و ترکیه در رتبه‌های بالاتر از ایران قرار دارند، اما روند نشان می‌دهد که کشورمان می‌تواند جای ترکیه را در عراق بگیرد و در گام بعد حتی به رتبه اول برسد. با آغاز روند بازسازی عراق بویژه شهرهای شمالی و مناطق موصل و کرکوک، بازار خوبی برای مصالح ساختمانی و مواد غذایی ایران ایجاد شده، زیرا عراق شش میلیون آواره داشته که با شکست داعش، چهار میلیون نفر آنها بازگشته‌اند و بازار ایران برای تأمین نیاز این افراد می‌تواند بهترین گزینه باشد. اگرچه سهم ما در بازار موصل و کرکوک فعلاً کم است، اما باید تلاش شود این سهم افزایش پیدا کند.

تجارت ایران با عراق به‌جز بحث صادرات گاز و برق، تجارت مردمی است و این تجارت آن‌قدر برای مردم دو کشور اهمیت دارد که به‌طور مثال، زمانی که دولت عراق گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی را می‌بندد، نارضایتی اجتماعی ایجاد شده و با فشار مردم، مجبور به بازگشایی دوباره این گذرگاه‌ها می‌شوند.

عراق، مقصد نخست صادرات کالای ایرانی

آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در هفت ماهه امسال، 21درصد از کل صادرات ایران به عراق بوده و این کشور جای چین را گرفته و به نخستین مقصد صادرات غیرنفتی ایران تبدیل شده است.

به گزارش گمرک صادرات غیرنفتی ایران در هفت‌ماه امسال به 27میلیارد و 229میلیون دلار رسید که 35/13درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش نشان می‌دهد.

براساس این گزارش، در این مدت حجم صادرات غیرنفتی ایران به 67میلیون و 362هزار تن رسیده که ارزش کل آن معادل 27میلیارد و 229میلیون دلار بوده است. این در حالی است که در این مدت حجم واردات قطعی کالا به ایران به 18میلیون و 929هزار تن رسیده که ارزش کل آن معادل 26میلیارد و 303میلیون دلار بوده است؛ یعنی واردات ایران در این مدت در مقایسه با هفت‌ماهه سال قبل 68/8درصد از نظر وزن و 7/11درصد از لحاظ ارزش کاهش داشته است. بر اساس آمار گمرک ایران در هفت‌ماهه سال جاری، اقلام عمده صادراتی ایران به ترتیب شامل میعانات گازی، پروپان مایع‌شده، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها بجز بنزین، متانول و پلی‌اتیلن گرید فیلم بوده است؛ ضمن این‌که در این مدت 42/31درصد از ارزش کل صادرات ایران مربوط به پتروشیمی‌ها، 98/9درصد مربوط به میعانات گازی و 58/6 درصد مربوط به صادرات سایر کالاها بوده است. بر اساس این گزارش، در هفت ماهه امسال ارزش دلاری اقلام عمده صادراتی از ایران به ترتیب میعانات گازی به ارزش دو میلیارد و 718میلیون دلار، پروپان مایع‌شده به ارزش یک میلیارد و 224میلیون دلار، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها بجز بنزین به ارزش 980میلیون دلار، متانول به ارزش 849میلیون دلار و پلی‌اتیلن گرید فیلم به ارزش 691میلیون دلار بوده است.

اقلام عمده وارداتی به ایران

در این دوره هفت ماهه، اقلام عمده وارداتی به ایران به ترتیب بیشترین ارزش شامل ذرت دامی، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل، برنج، لوبیای سویا و الکترود زغالی برای کوره‌ها بوده است. در هفت‌ماهه منتهی به مهر 97، واردات ذرت دامی به ارزش یک میلیارد و ۱۰۶ میلیون دلار، 21/4درصد از کل واردات را شامل شده و واردات قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل‌سواری نیز به ارزش یک میلیارد و ۹۶میلیون دلار 17/4درصد از کل واردات را تشکیل داده است.

در این مدت، واردات برنج به ارزش ۹۸۵ میلیون دلار حدود 75/3درصد، لوبیای سویا به ارزش ۷۸۹میلیون دلار، حدود 3درصد و الکترود زغالی برای کوره‌ها به ارزش ۳۲۰میلیون دلار حدود22/1درصد از کل واردات کشور بوده است.

کالاهای ایران بیشتر به کدام کشورها می‌رود؟

براساس آمار گمرک ایران، در هفت ماهه سال جاری، مهم‌ترین مقاصد صادراتی ایران به ترتیب پنج کشور عراق با پنج میلیارد و 730میلیون دلار و سهم ارزشی 04/21 درصد، چین با پنج میلیارد و 379میلیون دلار و سهم ارزشی 76/19درصد، امارات عربی متحده با چهار میلیارد و 637 میلیون دلار و سهم ارزشی 03/17درصد، افغانستان با یک میلیارد و 872میلیون دلار و سهم ارزشی 87/6درصد و هند با یک میلیارد و 399میلیون دلار و سهم ارزشی 14/5درصد بوده‌اند.

عمده‌ترین صادرکنندگان کالا به ایران

واردات عمده کالاها به ایران نیز در هفت‌ماهه سال جاری به ترتیب از پنج کشور چین با شش میلیارد و 622 میلیون دلار و سهم ارزشی 18/25 درصد، امارات عربی متحده با سه میلیارد و 932 میلیون دلار و سهم ارزشی 95/14 درصد، جمهوری کره با یک میلیارد و 634 میلیون دلار و سهم ارزشی 21/6 درصد، هند با یک میلیارد و 502 میلیون دلار و سهم ارزشی 71/5درصد و آلمان با یک میلیارد و 426 میلیون دلار و سهم ارزشی 42/5 درصد انجام‌ شده است.

7 برابر صادرات به اروپا

صادرات غیرنفتی ایران به عراق تقریباً 7 برابر مجموع صادرات غیرنفتی کشورمان به 30 کشور اروپایی است.براساس آمار گمرک، در نیمه اول امسال ایران بیش از 5/4 میلیارد دلار کالای غیرنفتی به عراق صادر کرده است. این در حالی است که مجموع صادرات غیرنفتی ایران به 30 کشور اروپایی شامل ایتالیا، آلمان، بلژیک، اسپانیا، بلغارستان، هلند، رومانی، فرانسه، انگلستان، اوکراین، یونان، لهستان، صربستان، اتریش، اسلوونی، سوئد، اسلواکی، پرتغال، آلبانی، دانمارک، کرواسی، مجارستان، سوئیس جمهوری مقدونیه، بوسنی و هرزگوین، جمهوری چک، بلاروس، لیتوانی، قبرس و نروژ فقط 675 میلیون دلار بوده است.