شبکه نوستالژی‌های دوست‌داشتنی

شبکه‌ آی‌فیلم در بخش فارسی خود مخاطب را با خاطراتشان پیوند زده و فرصتی فراهم کرده تا آنها به مرور بصری خاطرات تلویزیونی خود بپردازند. نحوه گزینش و انتخاب سریال‌ها برای بازپخش با رضایت مخاطب همراه بوده و تکرار آنها به تکراری بودن تلقی نشده اگرچه ممکن است نسبت به بازپخش برخی مجموعه‌های نمایشی، نقدهایی هم صورت گرفته باشد اما برآیند نظر مخاطبان از رضایت کلی آنها نسبت به سریال‌های بازپخشی خبر می‌دهد.

از سوی دیگر برنامه‌های آی‌فیلم فارسی را می‌توان به دو بخش عمده تقسیم کرد. بخش تامینی که شامل بازپخش سریال‌های تلویزیونی است و بخش تولیدی که به تولید برنامه‌های مستقل و متنوع این شبکه در ارتباط با ماهیت و ماموریت این شبکه برمی‌گردد. بویژه در چند سال اخیر شاهد تولید انواع برنامه‌های ترکیبی- تحلیلی در این شبکه هستیم که در کنار مجموعه‌های نمایشی این شبکه را به یک شبکه تخصصی نمایش و تفسیر سریال‌های تلویزیونی بدل کرده است. برنامه‌هایی مثل «آی‌فیلمی‌ها»، «کافه فیلم»، «سینماآی‌فیلم»، «خارج از کادر»، «گرامافیلم»، «شما و آی‌فیلم»، «پشت صحنه»، «صد ثانیه»، «جلوه‌های سینمایی»، «نگاه ‌آی‌فیلم»، «نما به نما» و.... که به وسیله آنها، آی‌فیلم توانسته در بخش تولید برنامه‌های گزارشی-تحلیلی گام‌های موثری بردارد.

وحدت در عین کثرت

تنوع این برنامه‌‌ها در نسبتی که آنها با ماموریت این شبکه دارند یک وضعیت وحدت در عین کثرت ایجاد کرده و این امکان را برای مخاطب فراهم می‌کند تا در کنار تماشای آثار نمایشی با رجوع به برنامه‌های تخصصی آی‌فیلم به درک بهتر از آنها دست یابد و اساسا در جریان فعالیت‌های سینمایی و نمایشی قرار بگیرد. به عنوان مثال در برنامه «گرامافیلم» که سری اول آن روی آنتن این شبکه رفته، مخاطب می‌تواند اطلاعات جذابی درباره موسیقی‌های تیتراژ سریال‌هایی به دست آورد که با آنها خاطره داشته یا مثلا در برنامه «شما و آی‌فیلم» مخاطب می‌تواند نظرات و پیشنهادات خود را با این شبکه مطرح کرده و از تماشاگری صرف به مخاطبی کنشگر بدل شود.

«آی‌فیلمی‌ها» برنامه‌ای است که به گفت‌وگو با بازیگران و هنرمندان سینما و تلویزیون کشورمان می‌نشیند و هنرمندان به ذکر خاطرات خود از ایفای نقش در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف می‌پردازند. «مسابقه نما به نما» نیز هر روز به صورت زنده روی آنتن شبکه می‌رود و در این برنامه، بینندگان به سوالات مجری برنامه پاسخ می‌دهند. «کافه فیلم» به پخش فیلم‌های شاخص سینمای کشور می‌پردازد و بعد از نمایش هر فیلم، آن را با حضور کارگردان یا عوامل فیلم مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. همچنین «سینما آی‌فیلم» به سینمای ایران و رویدادهای سینمایی کشور می‌پردازد و فیلم‌های در حال اکران در سینما و موضوعاتی مثل میزان فروش هفتگی و روزانه‌ فیلم‌ها را بررسی می‌کند. «خارج از کادر» از دیگر برنامه‌های در حال تولید و پخش است که هنرمندان ایرانی اعم از بازیگر، خواننده، بدلکار و... با حضور در آن برای بینندگان آی‌فیلم از زندگی شخصی و هنری خود می‌گویند. در برنامه «پشت صحنه»، دوربین شبکه آی‌فیلم به پروژه‌های مختلف سینمایی، تلویزیونی و تئاترهای صحنه‌ای سرمی‌زند و ضمن ارائه اطلاعات مربوط به فیلم و سریال‌های در حال تولید، با عوامل این پروژه‌ها به گفت‌وگو می‌پردازد. «شما و آی‌فیلم» نیز برنامه‌ای برای ارتباط مستقیم با مخاطبان شبکه آی‌فیلم است. در این برنامه نظرات مخاطبان را می‌شنویم، عکس‌ها و ویدئوهای ارسالی آنها را می‌بینیم و اطلاعاتی راجع به برنامه‌های در حال پخش از شبکه آی‌فیلم ارائه می‌شود.

تنوع ژانری در بازپخش

شبکه‌ آی‌فیلم تلاش کرده تا در بازپخش سریال‌ها نیز به تنوع محتوا توجه کند و از این طریق سلیقه‌های مختلف مخاطب را در سریال بینی لحاظ نماید. در کنداکتور سریال‌های آی‌فیلم هم می‌توان مجموعه‌های طنز و کمدی دید هم سریال‌های تاریخی، هم سریال‌های خانوادگی و هم مجموعه‌های اجتماعی. در واقع تعدد و تنوع سریال‌ها در کنار یکدیگر قرار گرفته تا هم طیف بیشتری از مخاطبان بتوانند با شبکه همراه شوند و هم سلیقه‌های مختلف بتوانند سریال مورد علاقه خود را از طریق این شبکه دنبال کنند. پویا بودن سایت شبکه آی‌فیلم هم به ارتباط بین مخاطب و شبکه کمک کرده و مخاطبان این شبکه در عین حال می‌توانند کاربران سایت و فضاهای مجازی این شبکه هم باشند و می‌توانند به شکل سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی شده، علایق خود را دنبال کنند.

کانال انگلیسی آی‌فیلم که با شعار «یک تجربه جدید خانوادگی» فعالیت خود را آغاز کرد با دوبله حرفه‌ای فیلم‌ها و سریال‌های فاخر ایرانی به زبان انگلیسی، تلاش کرد گامی در ایجاد ارتباط فرهنگی مستمر بردارد. کانال انگلیسی آی‌فیلم هرروز در چهار نوبت به پخش سریال‌های ایرانی دوبله شده می‌پردازد و در فاصله میان سریال‌ها، برنامه‌های تولید شده در شبکه را نیز روی آنتن می‌برد. آی‌فیلم انگلیسی روزانه شش سریال ایرانی را به نمایش می‌گذارد که از این بین دو سریال برای اولین بار در جدول پخش قرار می‌گیرد. همچنین این کانال، شنبه‌شب‌ها یک فیلم سینمایی ایرانی برای مخاطبانش در نظر گرفته است که با زیرنویس انگلیسی به نمایش گذاشته می‌شود.

کانال عربی آی‌فیلم نیز که به عنوان نخستین شبکه تخصصی فیلم و سریال رسانه ملی تاسیس شد با پخش برنامه‌های نمایشی سعی کرد طیف وسیعی از مخاطبان عرب زبان را جذب کند. به عنوان مثال پخش سریال‌هایی مثل «کیمیا» با دوبله عربی، آی‌فیلم را در فهرست صدرنشینان شبکه‌های مشابهش قرار داد و به این وسیله توانسته به هدف شبکه که ایجاد ارتباط فرهنگی و معرفی فرهنگ، هنر و تمدن ایرانی به مخاطبانش است، برسد. میلیون‌ها نفر در طیف مخاطبان هدف کانال عربی قرار دارند و وجود اشتراکات فرهنگی و اعتقادی، فرصت مناسبی برای رسیدن به هدف این شبکه با عنوان «شبکه نمایش برای خانواده» بوده است. کانال عربی نیز همه روزه در چهار نوبت سریال‌ها و فیلم‌های ایرانی متناسب برای پخش از این کانال را با دوبله عربی به نمایش می‌گذارد. بیشتر دوبله‌ها در سوریه و مصر و با صدای هنرپیشگان معروف این کشورها انجام می‌شود. فیلم سینمایی ایرانی جمعه شب‌های آی‌فیلم عربی نیز با زیرنویس عربی روی آنتن می‌رود. فعالیت کانال‌های عربی و انگلیسی در کنار شبکه تازه‌تر آی‌فیلم 2 در کنار ایجاد و تامین سرگرمی برای مخاطبان برون‌مرزی خود به مثابه یک دیپلماسی موثر فرهنگی - رسانه‌ای عمل کرده و توانسته در این زمینه، تاثیرات قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد.

کارنامه قابل قبول پس از 8 سال

اکنون هشت سال از فعالیت شبکه‌ آی‌فیلم می‌گذرد و بازخوانی عملکرد آن، کارنامه قابل قبولی را برای این شبکه رقم می‌زند. ارزیابی این عملکرد نشان می‌دهد رسانه ملی می‌تواند با ظرفیت و ظرافت بالای آثار نمایشی به مرجعی قدرتمند در فرهنگ‌سازی و صدور آن بدل شود. شبکه‌ آی‌فیلم با حرکت موازی در دو ساحت داخلی و خارجی موفق شده اعتماد مخاطبانش را جلب کند و این سرمایه کمی نیست. قطعا حمایت و صیانت از این سرمایه هم می‌تواند کارایی این شبکه را افزون کند و هم بر اعتبار رسانه ملی در عرصه منطقه‌ای و بین‌اللملی بیفزاید. آی‌فیلم را باید به عنوان شبکه‌ای که خود کارکرد شبکه‌سازی در حوزه فرهنگ دارد، جدی‌تر گرفت.

سیدرضا صائمی

رسانه