شبکه «ایران کالا» و اقتصاد مقاومتی

چنان‌که در سینما نیز پرفروش بودن یک فیلم لزوما به معنای خوب بودن فیلم نیست یا با فیلم‌های خوبی مواجه می‌شویم که فروش بالایی ندارد. شبکه‌های تلویزیونی نیز بخشی از اعتبار و مشروعیت خود را از مخاطب می‌گیرند اما عمده آن را باید در جایگاه سوژه و اهداف آن شبکه از حیث سیاستگذاری جست‌وجو کرد. مولفه‌هایی مثل شرایط جامعه و اولویت مسائل و نیازهای آن به عنوان فاکتوری مهم در وزن دهی به شبکه‌های تلویزیونی محسوب می‌شود. از این رو در شرایط کنونی که جامعه با یک بحران جدی اقتصادی مواجه است قطعا یکی از شبکه‌هایی که واجد اهمیت مضاعف می‌شود و باید از ظرفیت‌های آن استفاده بیشتری کرد شبکه ایران‌کالاست. ضمن این‌که شعار ملی امسال نیز «حمایت از کالای ایرانی» است که اهمیت این شبکه و فعالیت‌های آن را بیشتر می‌کند. به همین بهانه در این یادداشت به شبکه ایران کالا، ضرورت‌ها و کارکردهای آن می‌پردازیم و نقشی که این شبکه می‌تواند در نسبت با شعار و الگوی «اقتصاد مقاومتی» داشته باشد.

پیشینه شبکه ایران کالا

شبکه ایران‌کالا یکی از شبکه‌های تلویزیونی رسانه ملی است که در مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیریت می‌شود. این شبکه در اول اسفند 1395 پخش آنونس برنامه‌های خود را در فرستنده‌های سوم سراسر کشور، به عنوان شبکه 28 آغاز کرد. مدیریت این شبکه را دکتر اردشیر زابلی‌زاده از مدیران صداوسیما به‌عهده دارد. این شبکه در 12‌اسفند 1396 به‌طور رسمی افتتاح شد. شبکه ایران کالا از 5 اسفند 1395، پخش آزمایشی برنامه‌های خود را با چهار ساعت برنامه در روز با چهار نوبت بازپخش از ساعت 7 تا 23 آغاز کرد. این شبکه هم‌اکنون به صورت 24 ساعته برنامه پخش می‌کند. برنامه‌های تأمینی و حمایتی از صنایع کوچک و متوسط مانند ما حمایت می‌کنیم، نگاه دوربین، خبر آگهی، چی‌چی‌کالا، بارکد، پایش پلاس، انیمیشن و تیزرهای تبلیغاتی از جمله برنامه‌هایی است که از این شبکه پخش می‌شود. شبکه ایران کالا همچنین در معرفی نسل جدیدی از مجریان توانمند کمک شایانی کرده است. مجریانی همچون محمد طاهری برمایی، محمد رضا وثوق، شیما کوه افکن، سهیل قاصدی و آرش رضوانی ازجمله چهره‌های جدیدی هستند که در عرصه اجرا در این شبکه فعالیت می‌کنند.

ماموریت‌های شبکه

در سال‌های اخیر پس از ارائه مفهوم اقتصاد مقاومتی و تاکید بر حمایت از تولیدات داخلی توسط رهبر‌انقلاب، وظیفه رسانه ملی ایجاب می‌کرد با هنرمندی خاصی برای حمایت از شعار محوری اقتصاد مقاومتی که ضامن بقا و حفظ استقلال و خودکفـایی کشور است بکوشد. یکی از مهم‌ترین این روش‌ها فراهم آوردن فضایی در رسانه برای حمایت از تولیدات داخلی است. برهمین اساس سازمان صداوسیما به ایجاد شبکه‌ای ویژه با ماموریت اختصاصی برای حمایت از تولیدات داخلی، کار و سرمایه ایرانی و توسعه اشتغال تحت عنوان شبکه تلویزیونی ایران‌کالا اقدام کرد تا بتواند عامل موثری در دستیابی چشم‌انداز ترسیم شده از سوی رهبری باشد.

تبلیغات برای کالای ایرانی به‌منظور رونق بازار، ظرفیت‌سازی و تحول‌آفرینی در فضای کسب و کار، حمایت از کار، تولید و سرمایه ایرانی، کمک به توسعه اشتغال، ارتقای کیفیت کالا و خدمات و تحقق عدالت اطلاعاتی با تاکید بر حمایت از صنایع کوچک و متوسط از جمله مهم‌ترین ماموریت‌های شبکه ایران است.

برنامه‌های پخش شده با موضوع اقتصاد مقاومتی در شبکه ایران

گرچه زمان زیادی از حیات شبکه ایران کالا نمی‌گذرد اما در همین مدت نیز شاهد تولید و پخش برنامه‌هایی بوده‌ایم که در راستای شکوفایی و خودکفایی اقتصاد ایران و تبیین و تبلیغ الگوی اقتصاد مقاومتی تولید شده است. برنامه‌هایی که می‌تواند دست کم در این زمینه دست به فرهنگ‌سازی بزند و بسترهای نظری آن را بارور و غنی کند. در ادامه به شکل اجمالی به برخی از این برنامه‌ها می‌پردازیم.

خبرآگهی

از آغاز به کار این شبکه تاکنون، حدود 800 برنامه «خبرآگهی» با موضوع معرفی کارآفرینان، معرفی کسب و کارهای خرد و برگزاری نمایشگاه‌های تهران و شهرستان‌ها، پخش شده که در برخی قسمت‌های آن کارآفرینان شهرستانی به عنوان الگوهای اقتصاد مقاومتی نمایش داده شده‌اند. نکته مهم در این خصوص، رایگان بودن حضور کارآفرینان در این برنامه است. مدت برنامه «خبرآگهی» 15 دقیقه است و روزانه در پنج نوبت به‌صورت زنده پخش می‌شود.

گزارش آگهی

تاکنون حدود 350 برنامه گزارش آگهی پخش شده که در آن به طور اختصاصی، کارآفرینان در تهران و شهرستان به‌صورت کاملا رایگان معرفی شده‌اند. این برنامه تلاش می‌کند ضمن معرفی کارآفرینان نمونه، مخاطب را به خلاقیت و جسارت در فعالیت‌های اقتصادی ترغیب و تشویق کند. ضمن این‌که الگوهای عملی در زمینه کارآفرینی با ظرفیت‌هایی را که در اقتصاد ایران وجود دارد برجسته و معرفی می‌کند.

بارکد و پایش پلاس

شبکه ایران کالا، دو برنامه ویژه با عناوین «بارکد» و «پایش پلاس» تولید کرده که در آن علاوه بر معرفی کارآفرینان برتر، مشکلات تولید کالا و خدمات را بررسی کرده و برای رفع آن راهکارهای قابل توجهی ارائه کرده است. برنامه‌ای که با رویکرد آسیب‌شناسی به شناسایی مشکلات و چالش‌های موجود در زمینه تولید کالا و خدمات پرداخته و بویژه برای کارآفرینان تازه‌کار واجد نکات ارزشمندی است و به نوعی خاصیت انتقال تجربه را دارد. تاکنون 50 برنامه پایش پلاس (هر برنامه 60 دقیقه) و 90 برنامه بارکد (هر برنامه 45 دقیقه) روی آنتن رفته است.

گونه‌شناسی برنامه‌ها

در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان شبکه ایران‌کالا را در چهار حوزه برنامه سازی صورت بندی کرد: 1ـ برنامه‌های ترکیبی 2ـ مستند 3ـ پویانمایی 4ـ نمایشی. در حال حاضر برنامه‌های مثل ارسباران، ایستگاه، پول کجاست، چرخ، دستاهنگ،فصل تازه از جمله برنامه‌های روتین و جا افتاده‌ای است که از این شبکه پخش می‌شوند. این شبکه تلاش کرده قالب‌های متفاوت رسانه‌ای برای برنامه‌سازی انتخاب کند و با توجه به سوژه و ماهیت جدی که دارد از طریق فرم‌های مختلف، محتوای خشک آن را تلطیف می‌کند. بسیاری از این برنامه‌ها برای رشد و تقویت صنایع کوچک راه‌اندازی شده و اساسا حمایت از صنایع کوچک و متوسط ایرانی از جمله اهداف این شبکه است. شرکت‌های بزرگ توانایی سیاست‌های بازرگانی و تبلیغات در رسانه‌های تصویری، صوتی و مکتوب را دارند، اما صنایع متوسط و دانش بنیان این توان را ندارند و این شبکه می‌توان حامی رسانه‌ای این بخش مهم باشد. فرصت‌هایی مثل امکانات تبلیغات رایگان می‌تواند کمک بزرگی به رشد این صنایع باشد.

در نهایت باید گفت حمایت از بازار، تولید و سرمایه ایرانی، توسعه اشتغال، ارتقای کیفیت کالا و خدمات، تحقق عدالت با تاکید بر صنایع کوچک و متوسط ماموریت این شبکه است و در چارچوب سیاست اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، ترویج مصرف داخلی، کمک به ارتقای سطح استاندارد کالا و کمک به توسعه اشتغال پایدار اهداف تبلیغات شبکه ایران‌کالاست. شبکه‌ای که در شرایط کنونی به حمایت بیشتری برای راهگشایی نیاز دارد.

سید رضا صائمی