جنگلی بر فراز ابر و مه

ایران سرزمین چهارفصل و تنوع اقلیمی‌اش زیاد است، همیشه و در هر فصل هم دیدنی‌های بسیار دارد . با این همه وقتی به معرفی برای سفر می‌رسد، اگر فروردین باشد، می‌گوییم که ترکمن صحرا را از دست ندهید. در اسفند خوزستان و اطراف دزفول از بهترین‌هاست. نیمه اول خرداد هم اگر باشد شکردشت، بهشتی بی مثال است .... ولی جاهایی هستند که همیشه سال فصلشان است، هر وقت که بروی حرفی برای گفتن دارند و زیبایی‌شان چشم‌نواز است، هر فصل به گونه‌ای. یکی از این مناطق به طور قطع ماسال است؛ مقصدی برای تمام فصول. البته دقیق ترش می‌شود ییلاقات ماسال !

پیش به سوی مقصد

ماسال شهرستانی است در گیلان، در منطقه تالش. دو شهر اصلی این شهرستان هم ماسال است و شاندرمن. حدودا شش ساعتی که از تهران رانندگی کنیم، به ماسال می‌رسیم؛ مسیری اکثرا سبز و زیبا که خستگی زیادی برای راننده ندارد. کافی است در اواخر بزرگراه قزوین -رشت به سمت فومن بپیچید و پس از عبور از فومن و صومعه‌سرا به سمت ماسال مسیرتان را تغییر دهید. شهر در کنار رودخانه خالکایی قرار گرفته که از قله مرتفع شاه‌معلم سرچشمه می‌گیرد. ماسال خودش هم کم زیبایی ندارد، مقصد اما ییلاقات این شهر است؛ ییلاقاتی که بر روی تابلوهای تمام میادین اصلی شهر مسیرشان مشخص شده است. به جاده ییلاقات که وارد شویم، پس از طاس‌کوه کم‌کم ارتفاع زیاد می‌شود و جاده و پیچ و خم‌هایش از میان جنگل زیبایی عبور می‌کند و بالا می‌رود. اینجای جاده اکثرا مه‌آلود است. همین طور که با حرکت در امتداد جاده ارتفاع می‌گیریم، کم‌کم از جنگل خارج می‌شویم؛جنگلی که تا حدود کیلومتر 25 ادامه دارد. حالا دیگر مناظر ترکیبی از مرتع و جنگل است؛ همان‌هایی که در آلپ هم زیاد دیده می‌شود (یادم هست که دوستی از اهالی سوئیس با دیدن عکس‌های اینجا می‌گفت چقدر شبیه کشور من است). بد شانس اگر نباشیم این مناظر با تلفیقی از ابرهای کم‌ارتفاع در حال بالا آمدن و محو شدن، زیبایی‌اش صد چندان می‌شود.

یک شب در کلبه‌های چوبی

از تلارگاه عبور می‌کنیم و بعد هم کمی جلوتر ـ حدودا 30 کیلومتر بعد از ماسال ـ به معروف‌ترین ییلاقات ماسال می‌رسیم. اینجا اولسبلنگاه است؛ ییلاقی با کلبه‌های چوبی بسیار در ارتفاع 1500 متری دریا و مشرف بر مناظری به غایت زیبا و چشمگیر. ابر هم اگر باشد به احتمال بسیار زیاد زیر پای شماست. حالا دیگر بر بالای اقیانوسی از ابرها قرار گرفته‌اید که قله‌های پردرختی همچون جزیره‌هایی منفصل از میان این اقیانوس بیرون زده‌اند.اگر دلتان خواست شبی در این بهشت افسانه‌ای بیاسایید، نگران جا و مکان نباشید، اولسبلنگاه هتل هم دارد؛ هتلی که توسط یکی از مشاهیر کشتی کشور تاسیس شده است (گرچه آنچنان که باید برای اداره درستش وقت صرف نمی‌کند.) ولی بهترین پیشنهاد ما برای اقامتتان همان کلبه‌های چوبی است؛ خوش قیمت‌اند و باصفا و زیر نظر اداره میراث فرهنگی. بیشترشان بخاری چوبی هم دارند که گرمایشان گاهی حتی در شب‌های سرد تابستان منطقه هم می‌چسبد.

راستی ییلاقات ماسال به شبکه برق متصل نیست و روشنایی شب‌هایش به لطف موتورهای برق است با زمانی البته محدود، پس بهتر است دست‌کم برای شارژ گوشی خود پاور بانک همراه داشته باشید.

بهشت اینجا انتها ندارد

اولسبلنگاه تنها انتخاب نیست. ییلاقات زیادی در منطقه وجود دارد که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. «سوئه چاله» یا سواچاله روی «زین اسبی‌ای» قرار دارد که اگر از اولسبلنگاه به بالا نگاه کنیم کلبه‌های سقف قرمزش را می‌بینیم و «خریدول» هم که کمی آن‌طرف‌تر در سمت دیگر جاده جلوه‌گری می‌کند. جاده را اگر ادامه دهید به ییلاقات دیگری هم می‌رسید. تا گردنه (حدودا در 40 کیلومتری ماسال است و حدود 2400 متر ارتفاع دارد) که پیش برویم از کنار چندتای دیگر از این ییلاقات رد می‌شویم که البته کوچک تر از قبلی‌ها هستند. جالب این‌که بدانید گردنه هم آخر خط نیست. پس از گردنه که البته جاده‌اش دیگر خاکی است، باز هم ییلاق هست و دشت شقایقی که در فصل مناسب گل بسیار دارد. کمی جلوتر هم مشهد میرزا است، همانجا که به روایتی
میرزا کوچک خان وقتی که از دست قزاق‌ها به خلخال می‌گریخت، گرفتار سرما شد و از دنیا رفت.... توجه توجه توجه

خلاصه‌اش این‌که حواستان باشد اگر به شمال می‌روید، همه‌اش محمودآباد تا رامسر نیست. جاهایی هست که شمال است، اما خاص و بکر و تمیز و تماشایی. راستی گفتیم تمیز یادمان آمد که آن مناطقی هم که حالا از ازدحام و کثیفی‌شان می‌نالیم، روزی مثل همین ییلاقات ماسال بکر و تمیز و تماشایی بودند. پس کوله‌بار سفر به ییلاقات را ببندید، اما از گذاشتن کیسه زباله در کوله یادتان نرود. نه زباله‌های غیربازیافتی که هیچ زباله‌ای را در طبیعت و بویژه کنار جاده‌ها رها نکنید، حتی آنها که به طبیعت برمی‌گردند! یادمان باشد که این دسته از زباله‌ها هم بسته به شرایط ممکن است مدت‌ها طول بکشد تا به طبیعت بازگردند و تا این زمان بو و منظر بدی ایجاد می‌کنند که پیامدش اول از همه به خودمان خواهد رسید.

راستی حتما دوستانی هستند که دلشان می‌خواهد افسونگری ییلاقات ماسال را از دریچه کمپ‌هایی که در طبیعت برپا می‌کنند، به تماشا بنشینند و روی آتش کبابی طبخ کرده و نوش جان کنند، این دوستان هم حواسشان باشد که آتش را در هر مکانی نباید به پا کرد، چه این‌که این روزها و با کمال تاسف شاهد لکه‌های سوخته و سیاه زیادی در مراتع هستیم که هم زخمی است بر تن طبیعت و هم منظر بسیار بدی ایجاد کرده است. از خاموش کردن آتش در پایان کار هم غافل نشوید. حتما لازم نیست که بگوییم از شاخه درختان هم نباید در تهیه آتش استفاده کرد. از زغال استفاده کنیم و در نهایت نیز از خاموش شدنش مطمئن شویم.

داوود فضائلی

ایران