جویندگان ارز

به گزارش جام‌جم، ظاهراً شلوغی‌ها مقابل بانک مرکزی تمامی ندارد. تا چندی پیش سپرده‌گذاران مؤسسات غیرمجاز هر روز مقابل ساختمان بانک مرکزی تجمع می‌کردند، اما اکنون نوبت فعالان اقتصادی، تولیدکنندگان و تجار است که به منظور دریافت ارز به ساختمان میرداماد مراجعه کنند و در نوبت بایستند.

در فروردین‌ماه سال جاری بود که نوسانات ارز به اوج خود رسید و با تصمیم شبانه دولت، نرخ 4200 تومان برای دلار تعیین شد و هر قیمتی بالاتر از آن، غیرقانونی و قاچاق اعلام شد و صرافی‌ها هم از فعالیت ارزی، منع شدند. در سه ماه اخیر، ده‌ها بخشنامه و دستورالعمل از سوی وزارت صنعت و بانک مرکزی در زمینه نحوه تخصیص ارز صادر شده که موجب سردرگمی فعالان اقتصادی شده است. نهایتا در هفته جاری، بازار ثانویه ارز هم تشکیل شد تا واردکنندگان کالاهای مصرفی ارز مورد نیاز خود را از صادرکنندگان تأمین کنند که به معنای پذیرش نرخ جدید ارز است.

صدور بخشنامه‌ها و تصمیمات متعدد ارزی و کنار نهادن صرافی‌ها از روند تخصیص ارز، موجب شده که فعالان اقتصادی برای رفع مشکلاتشان مستقیما به ساختمان بانک مرکزی مراجعه کنند. به این ترتیب بانک مرکزی که سیاستگذار بخش پولی و ارزی کشور است اکنون به یک بانک عامل برای تخصیص ارز تبدیل شده و متقاضیان باید درخواست‌های خود را به صورت مستقیم در این بانک تائید و به ثبت برسانند که ماهیت و وظیفه اصلی این بانک را زیر سؤال می‌برد.

روایت یک روز در صف بانک مرکزی

هر روز صبح، متقاضیان ارز که اغلب واردکنندگان و تولیدکنندگان هستند پشت در بانک مرکزی منتظر می‌نشینند تا بتوانند با مسئول مربوطه در این زمینه صحبت کنند و مشکلشان را رفع نمایند. همه آنها با یک پرونده زیر بغلشان به نگهبان التماس می‌کنند که حداقل نام آنها را در نوبت قرار دهد.

خبرنگار ما برای بررسی بیشتر موضوع چند ساعتی کنار متقاضیان ارز ایستاد تا از چند و چون ماجرا با خبر شود. صبح ساعت 8 چند متقاضی که واردکننده بودند مقابل در اصلی بانک مرکزی واقع در خیابان میرداماد حاضر شدند. تا ساعت 8:45 به تعداد آنها افزوده شد. به طوری که صف طولانی برای دیدار با مسئول اداره ارزی مرکزی تشکیل شد. در همان هنگام به افراد شماره داده می‌شد تا طبق نوبت بتوانند به اداره مربوطه بروند و مشکل خود را بیان کنند. حوالی ساعت 11:30 بود که بعد از اعلام شماره 110 نگهبان بانک مرکزی اعلام کرد افرادی که متقاضی یورو اروپا هستند از صف خارج شوند. همچنین یک برگه خالی به متقاضیان ارز تحویل داد و اعلام کرد نام خودتان، نام شرکت و شماره ثبت سفارش را وارد کنید و تحویل دهید.

اغلب متقاضیان ارز خواستار دریافت یوآن (پول ملی چین) بودند و برخی دیگر یورو می‌خواستند که خواسته خود را با نام یورو هالک بانک مطرح می‌کردند. این افراد ثبت سفارش‌های خود را تکمیل کرده بودند و تائیدیه از بانک عامل برای آنها صادر شده بود اما به دلیل کمبود ارز نتوانستند ارز درخواستی خود را دریافت کنند.

البته در این میان تولیدکنندگانی هم بودند که به منظور واردات مواد اولیه در صف قرار داشتند. یک تولیدکننده به نگهبان بانک می‌گفت که همه مدارکش کامل است و بانک عامل همه آنها را تائید کرده، اما تخصیص ارز ندادند و به همین منظور اینجا آمده‌است. وی که با ممانعت نگهبان بانک مرکزی به منظور ورود به ساختمان مواجه شد با لحنی بغض‌آلود گفت: 500 کارگر دارم و هرکدامشان که بیکار شوند شاید یکی از عواملش تو باشی. این تولیدکننده که بسیار خسته به نظر می‌رسید می‌گفت که قبلاً ماهانه ثبت سفارش می‌کرده و هفته‌ای یک‌بار واردات انجام می‌داده که طبق روال قانونی ارز دریافت می‌کرد، اما اکنون دو ماه است که هیچ وارداتی ندارد و نگران 500 کارگر خود است که اکنون تولیدی ندارند.

در همان هنگام افراد به گفت‌وگو با هم پرداختند و مشکلات خود را با یکدیگر مطرح ‌کردند. یکی از آنها گفت که یک کالایی را قبلاً با ارز دولتی وارد کرده و کالا را فروخته است، اما اکنون بانک مرکزی به وی گفته با توجه به تغییر تعرفه کالاهای وارداتی باید مابه‌التفاوت آن به بانک مرکزی پرداخت شود.

گلایه از سیستم‌های خراب

یکی از متقاضیان ارز با نشان دادن پرونده خود نسبت به خرابی سیستم گلایه داشت و می‌گفت هفته گذشته پس از یک ماه توانستم مسئول مربوطه اداره ارزی را ببینم، اما متاسفانه از شانس بد سیستم با مشکل مواجه شد و نتوانستیم کار خود را تکمیل کنیم. کاری که به گفته یکی از مسئولان فنی به اندازه یک تیک و فشار دادن دکمه تائید است. البته در این میان مسافرانی هم بودند که قصد سفر به کشورهای خارجی را داشتند و تقاضای ارز زیادی می‌کردند، اما نکته اینجاست که آنها مسیر را اشتباه آمده بودند و ارز مسافرتی توسط بانک مرکزی به صورت مستقیم پرداخت نمی‌شود. از سوی دیگر افرادی که در صف دریافت ارز برای مسافرت ایستاده بودند توسط متقاضیان دیگر به خارج از صف راهنمایی می‌شدند و می‌گفتند ما کارگر داریم و دنبال ارز برای خرید مواد اولیه هستیم اما شما برای خوش‌گذرانی می‌خواهید سهم آنها را بگیرید.

بعد از ایجاد همهمه میان متقاضیان ارز یکی از تولیدکنندگان جلو آمد و با لحنی آرام گفت: باید شرایط را درک کرد که ارز نیست و باید بر اساس اولویت پرداخت شود، اما متاسفانه برخی به جای تشخیص منافع عمومی منافع شخصی را در نظر می‌گیرند.

محمدحسین علی‌اکبری