درآمدی بر اهمیت سایبر دیپلماسی

شبکه زنجیره‌ای و سازمان‌یافته که شبانه‌روز تلاش دارد با چشم‌پوشی از نقش موثر ایران در دفاع از منافع کشورهای اسلامی، به خط‌دهی و جریان‌سازی در بین ملت‌های منطقه بپردازد و القا کند که ایران شر مطلق و خطرناک‌تر از اسرائیل است. امروزه زنجیره یکپارچه تامین، از ایده‌پردازی تا انتشار و توزیع در سطح رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته است و محصولات رسانه‌ای در قالب‌های مختلف به‌طور مستمر و با کیفیت روزافزون به دست مخاطبین می‌رسد. پلت فرم‌های شبکه‌های اجتماعی نیز به مدد #فرهنگ_سازی ضد ایران آمده‌اند و #جریان_سازی در این راستا با تگ‌ها و #واژه-سازی‌های مستمر و روزانه تبدیل به #گفتمان_سازی می‌شود.

ریشه ضعف‌های ما کجاست؟

ضعف در رویکرد: دیپلماسی عمومی ما دولتی، مقطعی و معطوف به بازدهی کوتاه مدت بوده است. هویت‌سازی رویکردی بلندمدت و یکپارچه است. ضریب دادن طرف مقابل به شبهه‌ها نیز ما را از برنامه‌ریزی برای برجسته ساختن جنبه‌های فراوانی که برای مخاطبین جهانی جذاب است و مزیت نسبی‌ماست، منحرف ساخته است.

ضعف در به‌کارگیری ابزارها: با توجه به فضای کنونی جهانی و پیشرفت فناوری اطلاعات، دیپلماسی فرهنگی ایران نیازمند درک درست در بکارگیری روش‌ها و ابزارهای جدید است. صرف استفاده از رسانه‌های سنتی یا برگزاری کنفرانس‌ها دیگر جواب نمی‌دهد. بخش عمده‌ای از برندسازی ایران باید در فضای مجازی انجام گیرد و برعهده اساتید، نخبگان، دانشجویان بوده و نیازمند بسترسازی لازم برای پیاده‌سازی ایده‌های مردمی و خودجوشی است که به‌صورت دستوری و تصمیم‌گیری در اتاق‌های بسته‌ امکان‌پذیر نیست. دیپلماسی سایبری ایران در صورتی می‌تواند موفق باشد که نخست، محیط عمل پیچیده خود را از جنبه‌های ذهنی به خوبی بشناسیم و سپس با توجه به این شناخت و درک چالش‌ها و فرصت‌ها، نگاه ایرانی را به زبانی ساده، عینی و قابل فهم برای مخاطبین جهانی بیان کنیم. برندسازی ملی ایران هرچند در ذات خود مفهومی سیاسی دارد اما شامل همه ابعاد اعم از دینی، اقتصادی، تجاری، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری می‌شود که تا کنون از فرصت‌های فراوان این حوزه‌ها کاملا غفلت شده است.

چالشها و فرصتهای فراوانی در فضای مجازی پیش روی برند سازی ملی برای ایران قرار دارد که در هفته‌های آتی به آنها پرداخته خواهد شد.

محمد ولوی

دکترای مدیریت رسانه